ABAY VE 21. YÜZYILDA KAZAKİSTAN

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 5, 101 - 114, 28.02.2021

Çevirmen: Hayrettin Sağdıç

Öz

Bu makalede, 1845-1904 tarihleri arasında yaşamış olan büyük Kazak şair Abay Kunanbay’ın öğretilerinin 21. yüzyıl Kazakistan’ının maddi-manevi gelişimine katkısının neler olabileceği meselesi ele alınmaktadır. Kazak edebî dilinin temellerini atan Abay yalnızca bir şair değil, aynı zamanda bir düşünce adamı, bilge bir pedagogdur. Didaktik karakter taşıyan şiirleri ve düzyazılarıyla gerek kendi devrindeki gerekse gelecekteki Kazak toplumuna yol göstermiştir. Kazak halkının millî kimliği, millî bünyesi, sosyal hayatı, dünya görüşü, ruhu, dini, zihniyeti, dili ve özü her yönüyle onun eserlerine yansımıştır. 2020 yılı, Kazakistan’da büyük şair Abay’ın doğumunun 175. yıl dönümü münasebetiyle ulusal ve uluslararası düzeyde düzenlenen çok sayıda etkinlikle kutlanmıştır. Bu çerçevede Abay’ın eserleri değişik dillere çevrilmiş, şair hakkında belgesel ve dizi filmler çekilmiştir. Kazakistan Cumhuriyeti’nin kurucu Cumhurbaşkanı ve Elbaşı Nursultan Nazarbayev’in kaleme almış olduğu “Geleceğe Bakış: Manevi Uyanış (Ruhani Yenilenme)” ve “Bozkırın Yedi Özelliği” makalelerinin muhtevası doğrultusunda ülkede çok ciddi sosyal hamleler gerçekleştirilmiştir. İşte bilge şair, filozof Abay adına düzenlenen 175. yıl dönümü etkinlikleri de bilge devlet adamı Nazarbayev’in makalesinde ortaya koyduğu tezler ve gelecek perspektifini destekleyici niteliktedir. Kazakistan; dün kendisine gitmesi gereken yönü büyük bir isabetle göstermiş olan bilge şairi Abay’ın ardından bugün de bilge lideri Nazarbayev’in uygulamış olduğu çok vektörlü dış politika stratejileriyle bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü güvence altına almakla kalmamış, aynı zamanda Avrasya ölçeğinde çok mühim entegrasyon süreçlerine öncü olarak dünya dengelerinin yeniden kurulduğu 21. yüzyıla damgasını vurmuştur. Yeni Cumhurbaşkanı Kasım Jomart Tokayev, Elbaşı’nın çizdiği istikamet doğrultusunda Kazakistan’ı yeni zirvelere emin adımlarla taşımaktadır. Makalede bu hedef, Abay’ın öğretileriyle sentezlenerek ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Abay, 21. yüzyıl, Kazakistan, Manevi Yenilenme