RUS İSTİLASINA KARŞI TÜRKMEN DİRENİŞİ

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 17, 01.06.2015

Shageldi Derekov

Öz

Türkistan toprakları ilk defa XVII yüzyılında Çarlık döneminde, Ruslar tarafından işgale başlamıştır, Türkistan da Rusların zulüm ve sömürge neticesinden milyonlarca insan hayatını kayıp etmiştir. Özellikle Sovyetler insanlık tarihinde en büyük trajedisini yaşadılar. Rusların bu zulmüne karşı savaşmak ve bağımsızlık idealleri doğrultusunda inançlı ve inatla mücadelelerini sündürmüşlerdir. Bu sırada günümüz Türkmenistan Ruslar için stratejik, ekonomik önemi ve konum olarak, 1879 ilk kez bu toprakları işgal etmek için savaş açar. Ruslar felaket ile savaşı kayıp etiler. İkinci kez 1881’de Ruslar tekrar Göktepe savaş adlı altında bu bölgeye saldırıyor ve binlerce insanları vahşetle öldürüyorlar.

Anahtar Kelimeler

Türkistan, Rus İstilası, Göktepe Savaşı, Ruslara Karşı Direniş

TURKMEN RESISTANCE AGAINST RUSSIAN INVASION

Öz

Turkistan territory for the first time in the XVII century has been occupied by the Russian, as result of Russian oppression and colonial millions of human lost their life’s. especially the soviet experience the greatest tragedies in human history. agains the Russian cruelty and obstinately, Turkistan brave nations stand with faith and independence ideals and continued to struggle for freedom. Meanwhile today Turkmenistan which had strategic and economic importance for Russians they occupied this land for the first time in 1879, the lost this battle with heavy casualty. For the second time they occupied this region in 1881 under the name of Göktepe war they brutally killed thousands of people.The main purpose of this seminar is the Turkmens national struggle on Goktepe battle against Russian and the impact of war on the Turkistan nations.

Anahtar Kelimeler

Turkistan occupation by Russian, Goktepe battle, Turkmens resistance against Russian.

Kaynakça

• ADINA, Mine Mengi. “Türk Dili Ve Edebiyat Bölümü”, Türkoloji Sempozyum 20-22 Ekim 2011 Bildirileri,Adana 2012, s. 470-471.
• ANDİCAN, A. Ahat, Cedidizm’de Bağımsızlığa Hariçte Türkistan Mücadelesi, Emre Yayınları, İstanbul 2003, s. 73.
• AYDIN, Mustafa. “Batı Türkistan’da Yer Adları”, Yüksek Lisans Tezi,İsatnbul1989, s. 20.
• BİÇER, Bekir, “Seyyahların Gözüyle Türkistan’ın İstilası”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 10, Denizli 2011, s. 132.
• BURGET, Fazıl Ahmed, “Türkistan Milli Mücadelesi ve Sonrasında Afganistan Türkleri”, Master Tezi, Ankara 2004, s. 41.
• ÇAPRAZ, Hayri, “Çarlık Rusya’sının Türkistan’da Hâkimiyet Kurması”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Derneği”, Sayı: 24, Ankara 2011, s. 54.
• ÇİNAR, Orhan, “Muhaceretteki Türkistanlıların Gözünden Orta Asya ve Yeni Türkistan Dergisi (1927- 1931)”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2010, s. 7.
• EROL, M. Seyfettin, Hayalden Gerçeğe Türk Birleşik Devletleri, İrfan İstanbul 1999, s. 158-161.
• ERŞAHİN, Seyfettin, “Fırat’ın Türkistan için II. Meşrutiyet Mahrecli Tecdid Teklifi Üzerine”, Bilgi, Sayı 47, Güz 2008, s. 30.
• ESEN, Emre, “Türkistan’da Basmacılık Hareketi”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 1994, s. 140.
• ESHENKULOVA, Kishimjan, “Modern Bilimlerin Türkistan’a Girişi (1800-1917)”, Doktora Tezi, İstanbul 2007, s. 17.
• GÖMEÇ, Saadettin, Türk Cumhuriyetleri ve Topluluklar Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara 1991, s. 194-196.
• GÜMÜŞ, Pınar, “18. - 19. yüzyılda Yaşayan Türkistanlı Kadın Şairler (Hokand ve HarezmŞaireleri)”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2003, s. 115.
• HAYİT, Baymirza, Türkistan Devletlerinin Milli Mücadeleleri Tarihi, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1995, s. 43.
• Türkistan Rusya ile Çin Arasında, Otağ yayınları, Ankara 1975, s.41-42.
• HOJAGELDİYEW, Nargylyç, Gökdepe GalasyGysgaça Taryhy Oçerk, Döredijilik- ÖnümçilikBirleşigi, Aşkabat 1991, s. 2
• İLLİYEV, Murat. “1873-1924 Döneminde Türkistan Türkmenlerinde Siyasi, Sosyal ve Kültürel Hayat”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2003, s. 14.
• KALENDEROĞLU, İhsan, “Sovyetler Birliği Döneminde Türkistan’da Folklor Politikaları Ve Çabaları (1917-1954)”, Doktara Tezi, Ankara 2007, s. 12.
• KARADAĞ, Gülay, “Avrupalı Gezginlerin Seyahatnamelerine Göre Yüzyılda Batı Türkistan Hanlıkları”, Yüksek Lisans Tezi, Afyonkarahisar 2006, s. 74.
• KONUKÇU, Enver, İslam Ansiklopedisi, TDV, Cilt: 18, s. 215.
• KURT, Halil, İslam Ansiklopedisi, TDV, Cilt: 18, s. 602.
• POLAT, Dilek, “Çarlık Devrinde Türkistan’daki Millî Ayaklanmalar”, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ 2009, s. 33-35.
• SARAY, Mehmet, İslam Ansiklopedisi, TDV, Cilt: 18, s. 170.
• Rus İşgali Devrinde Osmanlı Devleti İle Türkistan Hanlıkları Arasındaki Siyasi Münasebetler (1775-1875), Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1994, s. 2-3.
• Türkmenistan Tarihi, Grafik Yayın, İstanbul 1993, s. 28-29.
• ŞAHİN, Halil İbrahim, “Türkmenistan’da Kültürel Kimlik ve Folklor”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, XII/1, Yaz 2012, s. 290-291.
• TOMBAK, Fatma, “20. Yüzyıl Sovyet Rusya’sında Din, İslamiyet ve Nüfus Üzerine Bir Değerlendirme”, HistoryStudies, Volume 3/2 2011, s.360.
• YALÇINKAYA, Alaeddin, “Pan-İslamizm Tartışmaları Işığında Türkistan (1864-1922)”, Doktara Tezi, İstanbul 1994, s. 37.
• “Sömürgecilik Panislamizm Işığında Türkistan”, İstanbul 1996, s. 272.
• YILMAZ, Salih, Belleten, Türk Tarih Kurumu, Cilt LXIX, Ankara 2005, s. 625
• YOSKA, Erhan, “Muhammed Ali Han Dönemi (1822–1842) Hokand Hanlığı-Osmanlı Devleti İlişkileri”, HistoryStudies, Volume 3/3 2011, s.396.
• QARLUQ, AbdureşitJelil.“Uygur Yenileşmesi Sürecindeki İstanbul Ekolünün Etkisi Üzerine”,TKAE. Ankara 2010, s. 1.