SEÇİLMİŞ ÖRNEKLERLE EDİRNE YÖRESEL ERKEK GİYİM

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 12, 562 - 572, 01.06.2018

Aynur Sarıca , Nilgün Becenen

Öz

Dünyada bulunan toplumların her biri, sahip oldukları kültürlerini ve özgün yaşama biçimlerini hayatlarının her bölümüne taşımışlardır.Giyim-kuşam, ait olduğu bölgeye yönelik özelliklerle biçimlendirilmiş, bütün parçalarıyla, bir kültür ve sanat olayıdır. Giysi ve aksesuarlar, bir yörenin, bir dönemin özelliklerini belirten en önemli ürünlerdendir. İnsanoğlunun, iç dünyasını anlatan biçim ve desenlerle oluşturulmuş giysiler, onların kültürlerine, gelenek ve göreneklerine bağlı kalmasını sağlamıştır. Trakya Yarımadasında yer alan, Anadolu’yu Avrupa bağlayan, Kültürel birikimin en fazla olduğu illerden olan Edirne, özellikle coğrafi konumu nedeniyle pek çok kültürün uğrak yeri olmuştur. Balkanlara ve Avrupaya geçiş noktasında bulunan Edirne ili yöresel erkek giyiminde kendine özgü özellikler vardır. Saray etkisi erkek giyimine de yansımıştır. Bu çalışma da, yapılan kaynak taramaları ve Arkeoloji ve Etnografya, ile Sultan II Bayezıd Külliyesi müzelerindeki eserlerden faydalanarak, Edirne yöresel erkek kıyafetlerinin temel giyim unsurları belirlenmiş, tanıtılmaya çalışılmıştır. Yöresel erkek giysileri biçimsel olarak ve , kumaş, renk , boya özellikleri ile karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Potur, mintan, cepken, en temel erkek geleneksel giysileridir. Baş giysileri olan, sarık, külah, kavuk, yün başlık ve takkelerin yerini, zamanla fes almıştır. Erkek giyiminde tamamlayıcı bir obje olarak belde muhakkak bir kuşak vardır. Kuşak, eski Türk giyiminin en önemli parçalarından bir tanesidir. Bele şal ve yün kuşak sarılır. Ayağa giyilen yemeni deriden olup, kırmızı, yeşil ve siyah renkler tercih edilir. Uçları sivridir. Karasal iklimin hüküm sürmesinden dolayı erkek kıyafetleri yünlü , kalın ve koyu renk kumaşlardan yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Edirne, El Sanatları, Giyim, Tekstil

EDİRNE’S LOCAL MEN’S WEAR WITH CHOSEN EXAMPLES

Öz

Each of the societies in the world has carried their own cultures and original lifestyles to every part of their lives. Apparel,with all its parts,is a cultural and artistic event, and has been shaped by the characteristics of the region to which it belongs. Clothing and accessories are the most important products that characterize the region and the characteristics of the period of a region. The garments,created by the shapes and patterns,which told the inner world of mankind,have made them adhere to their cultures, traditions and customs.Edirne,which is located in the Thracian Peninsula and connecting Anatolia to Europe and has the most the cultural savings,she has been a frequent visiting place for many cultures especially due to its geographical location. Edirne province, which is at the crossroads of Balkans and Europe, has unique characteristics in local men's wear. The influence of the palace also reflected in men's clothing. In this study,basic clothing elements of Edirne regional men's clothes were identified and tried to be introduced by using the scanned sources and archeology and ethnography and the works of Sultan II Bayezid social complex. The local men's clothing was interpreted by comparing with ıts figural,fabric, color, paint properties. The most basic male traditional clothes are Potur, minintan, cepken. In time,the fez substituted for the turban, the cone, the robe, the woolen hood of the the headgears. There is definitely a waist cloth as a complementary object in men's wear. Waist cloth is one of the most important parts of old Turkish clothing. Shawl and wool belt are wrapped to the waist. The preferred colours of the kerchief,which is worn to the foot,are red, green and black colors.The ends are sharp. Because of the prevalence of the continental climate,men's clothes are made of wool, thick and dark fabrics.

Anahtar Kelimeler

Edirne, Handicrafts, Clothing, Textile

Kaynakça

• Barkan, Ö. (1966). Edirne Askeri Kassamına Ait Tereke Defterleri, Belgeler, Cilt:3, Sayı: 5- 6, s.1- 478.
• Becenen, N. (2016). Edirne Yöresel Giysilerin Tanımı, Türkü, Mani ve Şiirlerde Yeri, 7.
• Uluslararası İstanbul Tekstil Konferansı, 21-23 Mart 2016 İstanbul, Türkiye, s.94.
• Evliyâ Çelebi, (2006). Seyahatnâme, İstanbul: Yapı Kredi Yayımları.
• Gökçe, N. ve Karaduman, A. (1988). Edirne’de Giyim Kuşam, Kültür ve Sanat Dergisi, Sayı:39, s.69- 72.
• Görgünay, N. (2008). Geleneksel Türk Giyim Tarihi, İzmir: Grafmat Basım Sanayi
• Gülensoy, B. (?). Türkiye Giyim-Kuşam ve Süslenme Sözlüğü, İstanbul: Motif Vakfı Yayınları
• Gürsü, N. (1988), Türk Dokumacılık Sanatı, İstanbul: Redhouse Yayınları
• Köylüoğlu, N.(2015). Edirne Kıyafetleri, Yöre Kültür Dergisi, Yıl:16, Sayı:164,s.3-38.
• Meriç, R.M. (2013). Şehrin Hüznü, İstanbul: Edirne Valiliği Kültür Yayınları
• Özel, M. (1992). Folklorik Türk Kıyafetleri, Ankara: Tübraş Yayınları
• Özen, M. (1980-1981). Türkçede Kumaş Adları, İÜEF Tarih Dergisi, Sayı:33, s.291-340.
• Salman, F. (2004). Türk Kumaş Sanatında Görülen Geleneksel Kumaş Çeşitlerimiz, Sanat Dergisi, Cilt:0, Sayı: 6, s.13-42.
• Sarıca, A. ve Becenen, N. (2018) Seçilmiş Örneklerle Edirne İli Gelenekse Kadın Giysileri ve Kumaşlarının İncelenmesi, X. Uluslararası Türk Sanatı, Tarihi ve Folkloru Kongresi/Sanat Etkinlikleri, 24-29 Nisan 2018, Kazan, Tataristan (Basımda)
• Sevüktekin Apak, M. Onat Gündüz, F. Öztürk Eray, F. (1997). Osmanlı Dönemi Kadın Giysileri, Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Sürür, A. (1976). Türk İşleme Sanatı, İstanbul: Ak Yayınları
• T.C. Kültür Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Eser Envanter Defterleri. (Edirne Arkeoloji ve Etnografya Müzesi Envanter Defterleri.)
• Tansuğ, S. (1988). Anadolu Giyim Kültürü, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayımları, Sunuş.
• Tez, Z. (2009). Tekstil ve Giyim Kuşam Sanatının Kültürel Tarihi, İstanbul: Doruk Yayımcılık
• Türkoğlu, S. (2002). Anadoluda Giyim Kuşam, İstanbul: Atılım Kağıt Ürünleri ve Basım San. A.Ş.
• Ünkazan, S. (2013). Edirne ve Çevresinde Osmanlı Dönemi Askeri Mimari, İstanbul: Edirne Valiliği Kültür Yayınları
• Yatman, N. (1945). Türk Kumaşları, Ankara: Halkevi Neşriyatı Yayınları
• http://www.tufak.org.tr/GelenekselKiyafetlerimiz.html ( 20 Haziran 2018)
• https://www.forum-alev.net/soru-lar-ve-cevap-lar/520647-edirnenin-yoresel-kiyafetleri.html (25.Haziran.2018)
• http://www.trakyanet.com/rumeli/haberler/duyurular/10-trakya/edirne.html25.Haziran.2018)
• https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/tekirdag/kulturatlasi/geleneksel-erkekgiyimi (Temmuz 2018)
• https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/tekirdag/kulturatlasi/geleneksel-erkek-giyimi(Temmuz 2018)
• https://www.forum-alev.net/soru-lar-ve-cevap-lar/369662-edirnenin-yoresel-kiyafetleri-edirneyoresel-kiyafet. html (25 Haziran.2018)