24 HAZİRAN 2018 MİLLETVEKİLİ GENEL SEÇİMİNDE UYGULANAN “İTTİFAK ESASLI % 10 ÜLKE BARAJLI D’HONDT HESAP YÖNTEMİ” ÜZERİNE DEĞERLENDİRME

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 15, 769 - 782, 01.09.2018

Caner Erdoğan

Öz

Türkiye’de 24 Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçiminde siyasi partiler arasında seçim ittifaklarının mümkün hale gelmesi ile birlikte, bu seçimde ilk defa “ittifak esaslı % 10 ülke barajlı d’Hont hesap yöntemi” uygulanmıştır. Yeni hesap yöntemi partilerin milletvekili sayısının hesaplanmasında bazı yöntemsel değişiklikleri beraberinde getirmiştir. Bu çalışma ile “ittifak esaslı % 10 ülke barajlı d’Hondt hesap yöntemi”nin uygulama şeklinin ortaya konulması, önceki yönteme kıyasla TBMM’deki milletvekili dağılımı üzerindeki etkisinin tespit edilmesi, seçim sonuçlarının “temsilde adalet” bağlamında değerlendirerek içeriğinde geleceğe yönelik barındırdığı risk ve belirsizliklerin irdelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma yöntemi olarak resmi seçim sonuçları üzerinden istatistiki analizler ve karşılaştırmalar yapılmış, elde edilen veriler yorumlanarak sonuca ulaşılmıştır. Bu çalışma ile yeni yöntemin bir yandan milletvekili dağılımında iktidar partisi aleyhine işlediği, muhalefet partilerine avantaj sağladığı, bundan sonrası için partileri istemsizce ittifaklara zorlayacağı/mecbur bırakacağı; diğer yandan temsilde adalet açısından “olumlu/kabul edilebilir” olduğu, partiler arasında uzlaşma kültürünün gelişimine katkı sağladığı sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

24 Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçimi, Nispi Temsil Seçim Sistemi, d’Hondt Hesap Yöntemi

ASSESSMENT OVER “ALLIANCE BASED % 10 THRESHOLDED D’HONDT METHOD” IMPLEMENTED ON JUNE 24, 2018 PARLIAMENTARY ELECTION

Öz

Together with being made possible to make alliance between political parties at June 24, 2018 Parliamentary Election, “alliance based % 10 thresholded d’Hondt method” implemented first time in Turkey. The new method brought together some methodological changes related with calculating parliamentarian number of parties. With this study, it is aimed to put forth the implementation form of the “alliance based % 10 thresholded d’Hondt method”, to detect the affect over parliamentary distribution in the Turkish Grand National Assembly by comparing with the former method, to examine the risks and the uncertainties by evaluating the election results in the context of fair representation. As research method, statistical analyzes and comparisons was made from over formal election results, and it was concluded by commenting the obtained data. With this study, it is resulted that, on one hand, the new method acted against the ruling party concerning parliamentary distribution and provided advantages to the opposition parties, it will enforce/oblige the parties to alliances for the future. On the other hand, it is resulted that the new method was “positive/acceptable” in terms of fair representation, and provide contribution to develop cultural compromise between the parties.

Anahtar Kelimeler

June 24, 2018 Parliamentary Election, Proportional Representation Electoral System, d’Hondt Method.

Kaynakça

• 10/6/1983 tarih ve 2839 Sayılı Milletvekili Seçim Kanunu (RG Tarih : 13/6/1983 Sayı : 18076)
• Alkan, M. Ö. (2206). “Türkiye’de Seçim Sistemi Tercihinin Misyon Boyutu ve Demokratik Gelişime
• Etkileri”, Anayasa Yargısı Dergisi, 23:133-165. Çınar, Y. & Göksel, T. (2018). “21 Şubat 2018’de Teklif Edilen İttifaklı D’hondt Sistemine Göre
• Seçim Simülasyonları”. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Politika Notu. (http://www.tepav.org.tr/upload/files/1520064504- 21_Subat_2018___de_Teklif_Edilen____Ittifakli_d___Hondt____Sistemine_gore_Secim_Simula syonlari.pdf kaynağından alındı)
• Ekmen, S. E. & Fırat, M. S. (2017). “Seçim Sistemlerinin Hükümetlere Etkisi”, Kırıkkale Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2): 461-474. Gözler, K. (2011). Anayasa Hukukunun Genel Teorisi, Ekin Yayınevi, Bursa.
• L&RS Note. (2016). “D’Hondt System for Allocation of Parliamentary Positions”.
• (https://data.oireachtas.ie/ie/oireachtas/libraryResearch/2016/2016-03-22_d-hondt-system-for- allocation-of-parliamentary-positions_en.pdf kaynağından alındı)
• Liu, E. & Wu, J. (1997). “Proportional Representation Electoral Systems”, Provisional Legislative Council Secretariat.
• (https://www.legco.gov.hk/yr97-98/english/sec/library/in1_plc.pdf kaynağından alındı.) Roinila, A. (2014). “Proportional Representation Reinvented”, Political Science Master’s Thesis, Universıty
• (https://tampub.uta.fi/bitstream/handle/10024/95486/GRADU-1401787353.pdf?sequence=1 kaynağından alındı) Tampere School of Management, Tampere.
• Sabuncu, Y. (2006). “Seçim Barajları ve Siyasal Sonuçları”. Anayasa Yargısı Dergisi, 23: 191-197.
• Tuncer, E. (2006). “Türkiye’de Seçim Uygulamaları/ Sorunları Işığında Temsilde Adalet
• Yönetimde İstikrar İlkelerinin İşlevselliği”. Anayasa Yargısı Dergisi, 23: 167-182. Tuncer, (http://www.tesav.org.tr/wp- content/uploads/2017/04/CokPartiliDonemdeSecimlerveSecimSistemleri.pdf kaynağından alındı)
• Türk, H. S. (2006). “Seçim, Seçim Sistemleri ve Anayasal Tercih”, Anayasa Yargısı Dergisi, 23: 75
• YSK, Yüksek Seçim Kurulu, “Yurt İçi, Yurt Dışı Ve Gümrük Sandıkları Dahil Milletvekili Genel Seçimi Sonucu”. Erişim tarihi: 15.12.2018. http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/KesinSecimSonuclari/2018MV-96C.pdf
• YSK, Yüksek Seçim Kurulu, “Yurt İçi, Yurt Dışı Ve Gümrük Sandıkları Dahil Cumhurbaşkanı Seçimi Sonucu”, Erişim tarihi: 15.12.2018. http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/KesinSecimSonuclari/2018CB-416D.pdf
• YSK, Yüksek Seçim Kurulu, “Antalya İli Seçim Çevresi”, Erişim tarihi: 15.12.2018. http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/KesinSecimSonuclari/Antalya.pdf
• YSK, Yüksek Seçim Kurulu, “Elazığ İli Seçim Çevresi”, Erişim tarihi: 15.12.2018. http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/KesinSecimSonuclari/Elazig.pdf
• YSK, Yüksek Seçim Kurulu, “Aydın İli Seçim Çevresi”, Erişim tarihi: 15.12.2018. http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/KesinSecimSonuclari/Aydin.pdf
• YSK, Yüksek Seçim Kurulu, “Osmaniye İli Seçim Çevresi”, Erişim tarihi: 15.12.2018. http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/KesinSecimSonuclari/Osmaniye.pdf
• YSK, Yüksek Seçim Kurulu, “Adıyaman İli Seçim Çevresi”, Erişim tarihi: 15.12.2018. http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/KesinSecimSonuclari/Adiyaman.pdf
• YSK, Yüksek Seçim Kurulu, “Erzurum İli Seçim Çevresi”, Erişim tarihi: 15.12.2018. http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/24Haziran2018/KesinSecimSonuclari/Erzurum.pdf
• Yüzbaşıoğlu, N. (1996). “Türkiye'de Uygulanan Seçim Sistemleri Ve Bunlara İlişkin Anayasa
• Mahkemesi Kararlarına Göre Nasıl Bir Seçim Sistemi”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 55:103-150.