TÜRKİYE’DE KATILIM BANKACILIĞININ GİRİŞİMCİLİK EKOSİSTEMLERİ ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 16, 33 - 44, 01.01.2019

Hakan Duman , Selim Takur

Öz

Gelişmiş ülkeleri diğer ülkelerden ayıran önemli unsurlardan birisi inovasyon yapma kapasiteleridir. Ülkeler yenilikler üzerinden üretim süreçlerinde daha yüksek katma değer yaratabilmekte ve küresel rekabet şartlarında birbirleriyle rekabet edebilmektedirler. Schumpeter’in “yaratıcı yıkım” olarak adlandırdığı yenilikler üzerinden yapılan rekabet kapitalist ekonomilerin temel itici gücünü oluşturmaktadır. Gelişmiş ülkelerin mevcut rekabet güçlerini koruyabilmesi ve gelişmekte olan ülkelerin de gelişmiş ülkelere dönüşebilmesi için inovasyon yaratan ve bunları sürdüren çeşitli mekanizmalara ve sistemlere ihtiyaç duyulmaktadırlar. Bu sistemlerin bir türü de girişimcilik ekosistemleri olarak adlandırılan ve içerisinde inovasyon kabiliyetine sahip, yüksek büyüme potansiyelli firmaların doğup gelişebildiği, birçok alt sistemden oluşan karmaşık bölgesel oluşumlar olarak karşımıza çıkmaktadır. Ülkeler girişimcilik ekosistemleri yaratıp geliştirmek yoluyla, küresel rekabet güçlerini artırabilmekte ve birçok ekonomik ve sosyal probleme çözüm bulabilmektedirler. Özellikle Türkiye gibi orta gelir tuzağına yakalanmış gelişmekte olan ülkelerin, gelişme süreçlerini tamamlayarak, gelişmiş ülkeler arasında kendilerine yer bulabilmesi için gerekli olan inovasyonlar girişimcilik ekosistemleri içerisinde kolaylıkla yaratılabilmektedir. Bu çalışmada girişimcilik ekosistemlerinin ortaya çıkması ve sürdürülmesinin finansal ayağı, katılım bankacılığı ve bu bankaların sunmuş olduğu risk sermayesi uygulamaları üzerinden araştırılmıştır. Katılım bankalarının fon kullandırma faaliyetleri arasında yer alan “müşareke” ve özelliklede “mudarebe”, ABD’de “venture capital” denilen bir yöntemle oldukça benzerlik göstermektedir. Bu çalışma ile Türkiye’de katılım bankalarının fon kullandırma faaliyetleri arasında bulunan mudarebe ve müşareke gibi usuller ve bu usullerin etkinliğinin ve kullanımının arttırılması ile girişimcilik ekosistemleri üzerindeki etkisinin kavramsal çerçevesi incelenmiş ve Türkiye’de katılım bankalarının inovatif yeni firma finansmanında risk sermayesi uygulamalarını tercih etmediği görülmüştür. Uygun koşullar altında işetilen bir risk sermayesi sisteminin hem katılım bankalarına hem işletmelere hemde bölgesel kalkınmaya olumlu etkileri vurgulanarak probleme dönük çözüm önerilerinde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

girişimcilik ekosistemi, inovasyon, risk sermayesi, katılım bankacılığı

THE EFFECTS OF PARTICIPATION BANKING OF TURKEY ON ENTREPRENEURIAL ECOSYSTEMS

Öz

One of the most important factors that distinguish the developed countries from other countries is their capacity to innovate. Countries can create higher values in production processes through innovations so can compete with each other in global competition conditions. The competition through the innovations that was called by Schumpeter as “creative destruction” constitutes the main driving force of capitalist economies. In order for developed countries to maintain their existing competitiveness and for developing countries to develop into developed countries, they need various mechanisms and systems that create and sustain innovation. One of these systems is the so-called entrepreneurial ecosystems, which are complex regional formations with many sub-systems in which innovation-capable firms with high growth potential can emerge and develop. By creating and developing entrepreneurial ecosystems, countries can increase their global competitiveness and find solutions to many economic and social problems.Especially in it is necessary to create innovations to find a place for developing countries such as Turkey that caught in the middle-income trap,among developed countries by completing the development process, and such innovations can be created easily in entrepreneurship ecosystems. In this study, the financial pillar of the emergence and continuity of entrepreneurship ecosystems was investigated through participation banking and the risk capital applications providing by these banks. The “mudarabah” and especially “musarakah” which is somewhat similar to the “venture capital” method using in the USA, is among the fundraising activities of participation banks. In this study, techniques named as “mudarabah” and “musharakah” which is located between fund utilization activities of Participation Banks of Turkey, were examined and also conceptual framework of the impact on entrepreneurship ecosystems by increasing the use and effectiveness of these procedures were studied and it was seen that participation banks in Turkey did not prefer financing innovative new companies by the methods of Islamic venture capital. It was underlined that under the favorable conditions, a risk capital system has been proposed positive effects of both the participation banks, businesses and also regional development. As a result of this study, some solutions to this problem were presented.

Anahtar Kelimeler

entrepreneurship ecosystem, innovation, venture capital, participation banking

Kaynakça

• Amit, R.; Brander J. & Zott C. (1998). “Why Do Venture Capital Firms Exist? Theory and Canadian Evidence.”, Journal of Business Venturing, 1(6): 441–66.
• BDDK (2014). “Katılım Bankacılığı ve Faizsiz Finans Çalıştayı”, Bankacılık Denetleme ve Düzenleme Kurumu, http://www.tkbb.org.tr/Documents/Etkinlikler/calistay_raporu. pdf, (Erişim Tarihi: 06/04/2019)
• Bhıdé, A. (1999). “Bootstrap Finance: The Art of Start-Ups.”, (ed. Sahlman W. A.; Stevenson H. H.; Roberts M. J. & Bhıdé A.), In The Entrepreneurial Venture (2nd Ed), pp. 223–37, Harvard Business School Press, Boston
• Bulut, H. İ. & Er, B. (2009). “Katılım Bankacılığında İki Yeni Finansal Teknik Önerisi: MudarabaRisk Sermayesi Yatırım Ortaklıkları ve Mudaraba-Risk Sermayesi Yatırım Fonları”, (Ed. A. Tabanlı), Finansal Yenilik ve Açılımları ile Katılım Bankacılığı, ss. 15-76, Katılım Bankaları Birliği Yayınları, İstanbul
• Burk, J. E. & Lehmann R. P. (2004), Financing Your Small Business, Sphinx Publishing, Illinois (USA)
• Canbaz, M. (2014). “Katılım Bankacılığı ve Türkiye'deki Gelişimi”, (Ed. F. Kaya), Bankacılığa Giriş, ss. 149-252, Beta, İstanbul
• Canbaz, M. (2016). Katılım Bankacılığı, Beta, İstanbul
• Çelik, İ. (2017). “Meşru Bir Yatırım Aracı Olarak Mudarebe ve Günümüzde Kullanımı”, Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(3): 381-396.
• Çürük, S. A. (2013). “İslami Finansın Türkiye'deki Gelişimi, Mevcut Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya
• Davila, A.; Foster G. & Gupta M. (2000) “Venture-Capital Financing and the Growth of Startup Firms.”, Research paper No. 1667, Stanford University Graduate School of Business. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.195.5930&rep=rep1&type=pdf.
• Dilek, O. (2016). “Katılım Bankacılığı: Tarihçesi, Gelişimi ve Faizsiz Finans Ürünleri”, İlim ve Medeniyey, http://www.ilimvemedeniyet.com/katilim-bankaciligi-tarihcesi-gelisimi-ve-faizsizfinans-urunleri.html, (Erişim Tarihi: 12.10.2017)
• Duman, H. (2019). “Girişimcilik Ekosistemini Etkileyen Faktörler”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Iğdır
• Foster, G.; Shimizu, C.; Ciesinski, S.; Davila, A.; Hassan: Z.; Jia, N. & Morris, R. (2013). “Entrepreneurial ecosystems around the globe and company growth dynamics: Report summary for the annual meeting of the new champions 2013 (Report)”, (Ed. D. Lee), World Economic Forum.
• Gaston, R.J. (1989). “The Scale of Informal Capital Markets.”, Small Business Economics,1(3): 223– 30.
• Gompers, P. A. & Lerner J. (1999), The Venture Capital Cycle, MIT Press, London
• Ferrary, M. & Granovetter, M. (2009). “The role of venture capital firms in Silicon Valley's complex innovation network”, Economy and Society, 38(2): 326-359
• Hambrecht, W. R. (1984). “Venture capital & the growth of Silicon Valley”, California Management Review, 26(2): 74-82.
• Haltiwanger, J.; Jarmin R. S. & Miranda J. (2009). Business Dynamics Statistics Briefing: Jobs Created from Business Startups in the United States., Ewing Marion Kauffman Foundation
• Hellmann, T. & Puri M. (2000). “The Interaction Between Product Market and Financing Strategy: The Role of Venture Capital.”, The Review of Financial Studies 13 (4): 959–84.
• Hisrich, R. D.; Peters M. P. & Shepherd D. A. (2006). Entrepreneurship (6th ed.), McGraw - Hill, Boston
• Isenberg, D. J. (2010). “How to start an entrepreneurial revolution”, Harvard business review, 88(6): 40-50.
• Isenberg, D. J. (2011). “The entrepreneurship ecosystem strategy as a new paradigm for economic policy: Principles for cultivating entrepreneurship”, The Babson Entrepreneurship Ecosystem Project, http://www.innovationamerica.us/images/stories/2011/The-entrepreneurship-ecosystemstrategy-for-economic-growth-policy-20110620183915.pdf (Access Date: 25/05/2018).
• Kallek, C. (2005). “Mudarebe”, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 30, ss. 359-363, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul
• Marshall, A. (1920). Principles of economics (8th ed.), London: Macmillan.
• Mason, C. (2006). “Informal Sources of Venture Finance.”, (Ed. Parker S. C.), The Life Cycle of Entrepreneurial Ventures, pp. 259–99. Springer, New York (USA)
• Mason, C. & Brown, R. (2014). Entrepreneurial ecosystems and growth oriented entrepreneurship (Final Report), The Hague: OECD LEED Programme; the Dutch Ministry of Economic Affairs.
• Motoyama, Y.; Danley B.; Bell-Masterson J.; Maxwell K, & Morelix A. (2013). Leveraging regional assets: Insights from high-growth companies in Kansas City, Ewing Marion Kauffman Foundation.
• Neck, H. M.; Meyer, G. D.; Cohen, B. & Corbett, A. C. (2004). “An entrepreneurial system view of new venture creation”, Journal of Small Business Management, 42(2): 190-208.
• Politis, D. (2008). “Business Angels and Value Added: What Do We Know and Where Do We Go?”, Venture Capital, 10(2): 127–47.
• Öztürk, A., & Güven, Ö. F. (2014). Bankacılık ve Sigortacılıkta Pazarlama, Beta, İstanbul
• Saxenian, A. (2000). Regional Advantage: Culture and Competition in Silicon Valley and Route 128, Harvard University Press, Massachusetts
• Spigel, B. (2017). “The relational organization of entrepreneurial ecosystems”, Entrepreneurship Theory and Practice, 41(1): 49-72.
• Spigel, B. & Harrison, R. (2018). “Toward a process theory of entrepreneurial ecosystems”, Strategic Entrepreneurship Journal, 12(1): 151-168.
• Smorodinskaya, N.; Russell M. G.; Katukov D. & Still K. (2017). “Innovation Ecosystems vs. Innovation Systems in Terms of Collaboration and Co-Creation of Value.” In Proceedings of the 50th Hawaii International Conference on System Sciences, 5245–54, doi:10.24251/HICSS.2017.636.
• Stam, E. (2015). “Entrepreneurial ecosystems and regional policy: A sympathetic critique”, European Planning Studies, 23(9): 1759-1769.
• Stangler, D. (2009). The Economic Future Just Happened, Report. Ewing Marion Kauffman Foundation.
• Stangler, D. & Litan R. E. (2009). Where Will the Jobs Come From?, Report, Kauffman Foundation Research Series: Firm Formation and Economic Growth.
• Takur, S. (2019). “Katılım Bankalarının Finans Sektöründeki Yeri: Iğdır Üniversitesi Öğrencilerinin Katılım Bankası Algısı Üzerine Bir Araştırma”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum TCMB (2019). Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, https://www.tcmb.gov.tr/
• TKBB (2017). “Katılım Bankaları 2017 Raporu”, Türkiye Katılım Bankaları Birliği, http://www.tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/TKBB_2017_TR-Final.pdf, Erişim Tarihi: 01/04/2019
• TKBB, (2019). “Faizsiz Finans Sözlüğü”, Türkiye Katılım Bankaları Birliği, http://www.tkbb.org.tr/Documents/Yonetmelikler/Faizsiz-Finans-Sozlugu-revised.pdf, (Erişim Tarihi: 01/04/2019)
• Van Voorhis, K. R. (1980). Entrepreneurship and Small Business Management, Allyn Bacon, Boston (USA)
• Vanacker, T. R. & Manigart S. (2010). “Pecking Order and Debt Capacity Considerations for HighGrowth Companies Seeking Financing.”, Small Business Economics, 35(1): 53–69.
• Vogel, P. (2013). “The employment outlook for youth: Building entrepreneurial ecosystems as a way forward”, G20 youth forum: Social dimension, 443-449, G8 & G20 Alumni Association, SaintPetersburg, Russia
• Yurttadur, M. & Yıldız, İ. (2017). Faizsiz Finans, Beta, İstanbul