Öz
Hemşirelik birey, aile ve toplum sağlığını koruma ve geliştirme, fiziksel, ruhsal ya da sosyal sağlığın bozulması durumunda iyileştirme ile fonksiyonlarını yeniden kazandırmayı amaç edinen bir sağlık disiplinidir. Hemşirelik modern anlamda ortaya çıkışından günümüze kadar gösterdiği gelişim ile bağımsız kararlar alabilen, aldığı kararları hemşirelik süreci ışığında uygulayan ve sonuçlarını değerlendiren, elde ettiği sonuçları mesleğin gelişimi ve ilerlemesi için kullanabilen özerk bir meslek haline gelmiştir. Sağlık bakım sisteminin önemli profesyonellerinden biri olan hemşirelerin, mesleki uygulamalarını, mesleki rolleri çerçevesinde ve profesyonel bakış açısı ile gerçekleştirebilmeleri için mesleki özerklik becerilerine sahip olmaları ve bunun bir sonucu olarak da uygulamalarının sorumluluğunu üstlenebilmeleri gerekmektedir. Bir mesleğin rol ve sorumluluklarını yerine getirmesi, gelişmesi ve bağımsız hareket edebilmesi bu düzenlemelerin yanında o mesleğe ilişkin mesleki yasal düzenlemelerin bulunmasıyla mümkündür. Hemşirelik mesleği bu yönüyle birçok mesleğe göre uzun zaman önce bu hakkı elde etmiş bir meslektir. Hemşirelikte mesleki özerkliğin gelişimi için yasal düzenlemelerin getirdiği hak ve sorumlulukların bilincinde olmak ve bu konuda farkındalık yaratmak önem arz etmektedir. Bu derleme hemşireliğe özgü yasal düzenlemelerin mesleki rolleri çerçevesinde mesleğin özerkliğine katkısının vurgulanması amaçlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Hemşirelikte Özerklik Hemşirelik Rolleri Hemşirelikle İlgili Yasal Düzenlemeler
Kaynakça
- Adıgüzel, A., Tanrıverdi, H., Özkan, DS. (2011).“Mesleki Profesyonellik ve Bir Meslek Mensupları Olarak Hemşireler Örneği”, YönetimBilimleri Dergisi, 9/2: 239-259.
- Allen, G. (2000) “Maximizing nurses’ advocacy role to improve patient outcomes”, Association of Perioperative Registered Nurses Journal, 71/5:1038-43.
- Başaran, S., Duygulu, S. (2014). “Hemşirelikte güç kavramının analizi” Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 1/3, 62-73.
- Batey, MV., Frances M. (1982). “Clarifying Autonomy and Accountability in Nursing Service Part I”, JONA, 12/9: 13-18.
- Çamlıca, T., Kartal, H. (2021). “Hemşirelik Eğitiminin Tarihi Gelişimi”, Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 29/1: 142-7. https://doi.org/10.5336/mdethic.2020-75753.
- Gedük, AE. (2018). “Hemşirelik Mesleğinin Gelişen Rolleri”, Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi,5/2,253-258.https://doi.org/10.17681/hsp.358458.
- Göriş, S., Kılıç, Z., Ceyhan, Ö., Şentürk, A.(2014) “Hemşirelerin Profesyonel Değerleri ve Etkileyen Faktörler”, Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 5/3: 137-142.https://doi.org/10.5505/phd.2014.74046.
- Hood, LJ., Leddy, SK. (2003) Conceptual bases of professional nursing, Canada: Wolters Klower Company.
- Karagözoğlu, Ş. (2005). “Bilimsel Bir Disiplin Olarak Hemşirelik”, Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 9/1: 6-14.
- Labrague, L. J., Mc-Enroe Petitte, D. M., Tsaras, K. (2019). “Predictors and outcomes of nurse professional autonomy: a cross- sectional study”, International Journal of Nursing Practice, 25/1. https://doi.org/10.1111/ijn.12711
- Lacobucci, TA., Daly, BJ., Lindell, D., Griffin, MQ. (2013). “Professional values, self Eklenesteem, and ethical confidence of baccalaureate nursing students”, Nurs Ethics, 20/4: 79-90.
- Melo, CMM., Florentino, TC., Mascerenhas, NB., Macedo KS., Silva MC., Mascerenhas, SN. (2016). “Professional Autonomy of the Nurse: Some Reflections”, Esc Anna Nery, 20/4. Mrayyan, MT. (2003). “Nurses’ Autonomy: İnfluence of Nurse Managers’ Actions”, Journal of Advanced Nursing, 1: 326-336.https://doi.org/10.1046/j.1365- 2648.2003.02893.x
- Resmi Gazete. (1954, Mart 2). Hemşirelik Kanunu. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/8647.pdf
- Resmi Gazete. (2007, Mayıs 2) Hemşirelik Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/05/20070502-3.htm
- Resmi Gazete. (2010, Mart 8). Hemşirelik Yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2010/03/ 20100308-4.htm
- Resmi Gazete. (2011, Nisan 19). Hemşirelik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/04/ 20110419-5.htm
- Sabancıoğulları, S., & Doğan, S. (2012) Profesyonel Kimlik Gelişimi ve Hemşirelik. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15/4: 275-282.
- Taylan, S., Alan S., Kadıoğlu, S. (2011). Hemşirelik Rolleri ve Özerklik. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 2: 66-74.
- Wade, GH. (2009) Professional nurse autonomy: concept analysis and application to nursing education. JAN, 30/2: 310-18.
- Weston, JM. (2009). Validity of Instruments for Measuring Autonomy and Control Over Nursing Practice. Journal of Nursing Scholarship, 41(1): 87–94. https://doi.org/10.1111/j.1547- 5069.2009.01255.x
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Derlemeler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 7 Şubat 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 12 Ocak 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 2 Sayı: 1 |
