The Meaning of the Word “Vefâ” in the Qur'an

Yıl 2021, Sayı: 16, 1 - 20, 31.12.2021

Davut Şahin

Öz

In this article, the meaning of the word “vefâ” will be determined based on the places where the word is used in the Qur'an. For this purpose, the etymology of the word, the words used together and related in the Qur'an and their contexts will be emphasized. In the study, general dictionaries, Qur'an dictionaries, Qur'an and certain tafsir will be used. By examining these sources, the use of the word at the level of existence and action will be seen. In this context, as an example, Allah's request from man to measure and weigh perfectly, to give man the full reward for what he has done, and to characterize Abraham with “vefâ” can be cited. In addition, in the study, the meaning of “vefâ” used in Turkish and its meanings in the Qur'an will be compared. In addition, in the study, it will be noticed that “vefâ” is used in the Qur'an at the plane of God-human, human-human relationship, and the size of this relationship and the message it gives will be mentioned. In this way, the meaning and context of the word “vefâ” in the Qur'an, its comparison with its use in Turkish, and its dimension in the plane of God-man, human-human relationship will be seen.

Anahtar Kelimeler

Vefâ, Prophet Abraham, Measure, Weight, Word

Kur'an'da “Vefa” Kelimesinin Anlamı

Öz

Bu makalede vefâ kelimesinin Kur’an’da kullanıldığı yerler esas alınarak kelimenin anlam alanı belirlenecektir. Bu amaçla kelimenin etimolojisi, Kur’an’da birlikte kullanıldığı ve ilişkili olduğu kelimeler ile bağlamları üzerinde durulacaktır. Çalışmada genel sözlüklerden, Kur’an sözlüklerinden, Kur’an’dan ve belli başlı tefsirlerden yararlanılacaktır. Bu kaynaklar incelenerek kelimenin varlık ve eylem düzeyindeki kullanımı görülecektir. Bu çerçevede örnek olarak Allah’ın insandan ölçüyü, tartıyı tam yapmayı istemesi, insana yaptığının karşılığını tam vermesi, Hz. İbrahim’in vefâ ile nitelenmesi zikredilebilir. Ayrıca çalışmada Türkçede kullanılan vefânın anlamıyla Kur’an’daki anlamları karşılaştırılacaktır. Kur’an’da vefânın Allah insan, insan insan ilişkisi düzleminde kullanıldığı fark edilerek bu ilişkinin boyutu ve verdiği mesaja değinilecektir. Bu sayede vefâ kelimesinin Kur’an’daki anlamı ve bağlamı, Türkçedeki kullanımıyla karşılaştırılması, Allah insan, insan insan ilişkisi düzlemindeki boyutu görülecektir.   

Anahtar Kelimeler

Vefâ, Hz İbrahim, Ölçü, Tartı, Söz

Kaynakça

• Abdulbâkî, Muhammed Fuad. el-Mucemü’l-Mufehres li-Elfâzi’l-Kur’ani’l-Kerîm. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1990. ed-Dâmegânî, Ebû Abdillâh el-Huseyn b. Muhammed. el-Vücûh ve’n-Nezâir li Elfâzi’l-Kitâbi’l-Azîz. thk. Muhammed Hasen Ebû’l-Azm. Kâhire: yy., 1996.
• ed-Dâmegânî, Ebû Abdillâh el-Huseyn b. Muhammed. Kâmûsu’l-Kur’an. thk. Abdulazîz Seyyid el-Ehl. Beyrut: Daru’l-İlm li’l-Melâyîn, 1983.
• Ebu’s-Suud, İrşâdu’l-Akli’s-Selîm ilâ Mezâye’l-Kitâbi’l-Kerîm. thk. Abdul-kâdir Ahmed Atâ. 5 cilt. Riyâd: Mektebetu’r-Riyadi’l-Hadise, ty.
• el-Ezherî, Muhammed b. Ahmed b. Ezher. Tehzîbu’l-Luga. thk. Abdusselâm Muhammed Hârûn – Muhammed Alî en-Neccâr. 15 cilt. Kahire: el-Muessesetu’l-Mısrıyyetu’l-Âmme li’t-Teʾlîf ve’l-Enbâ ve’n-Neşr – ed-Dâru’l-Mısrıyye li’t-Teʾlîf ve’t-Terceme, 1964.
• el-Fîrûzâbâdî, Mecduddîn Muhammed b. Yakûb. Besâiru Zevi’t-Temyîz fî Letâifi’l-Kitâbi’l-Azîz. thk. Muhammed Alî en-Neccâr. 6 cilt. Kahire: Lecne-tuʾİhyâʾi’t-Turasi’l-İslâmî, 1996.
• el-Halil b. Ahmed, Ebu Abdirrahmân el-Halil b. Ahmed b. Amr el-Ferâhidî. Kitâbu’l-Ayn. thk. Abdulhamid Hindâvî. 4 cilt. Beyrût: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2003.
• Hârûn b. Mûsâ, el-Vücûh ve’n-Nezâir fi’l-Kur’ani’l-Azîm. thk. Hâtim Sâlih ed-Dâmin. Bağdad: Vizâratu’s-Sekâfe ve’l-İlam, 1988.
• el-Hîrî, Ebû Abdirrahmân İsmâîl b. Ahmed. Vücûhu’l-Kurʾân. thk. Fâtıma Yûsuf el-Hıyemî. Dımaşk: Dâru’s-Sekâ, 1996.
• Izutsu, Toshihiko. Kur’an’da Allah ve İnsan. çev. Süleyman Ateş. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, ty.
• Izutsu, Toshihiko. Kur’an’da Dînî ve Ahlâkî Kavramlar. çev. Selahattin Ayaz. İstanbul: Pınar Yayınları, 2019.
• İbnu’l-Cevzî, Ebu’l-Ferec Cemâluddîn Abdurrahmân b. Alî Muhammed. Nuzhetu’l-Ayuni’n-Nevâzir fî İlmi’l-Vücûh ve’n-Nezâir. thk. Muhammed Abdulkerîm Kazım er-Rıdâ. Beyrût: Muessesetu’r-Risâle, 1984.
• İbn Fâris, Ebu’l-Huseyn Ahmed b. Fâris Zekeriyyâ b. Muhammed er-Râzî. Mucemu Mekâyîsi’l-Luga. thk. Abdusselâm Muhammed Hârûn. 6 cilt. Dı-maşk: Dâru’l-Fikr, 1979.
• el-Kurtubî, Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekr. el-Câmi li-Âhkâmi’l-Kurʾân. thk. Abdullâh b. Abdulmuhsîn et-Turkî. 24 cilt. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 2006.
• el-Mâturîdî, ʾEbû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd es –Semerkandî. Teʾvîlâtu’l-Kurʾân. thk. Ahmed Vanlıoğlu v.d. 17 cilt. İstan-bul: Mizan Yayınevi, 2009.
• Mukâtil b. Suleymân. Tefsîru Mukâtil b. Suleymân. thk. Abdullâh Mahmûd Şehhâte. 5 cilt. Beyrût: Muessesetu’t-Târîhi’l-Arabî, 2002.
• Mukâtil b. Suleymân, el-Vücûh ve’n-Nezâir fi’l-Kur’ani’l-Azîm. thk. Hâtim Sâlih ed-Dâmin. Bağdad: Mektebetu’r-Ruşd, 2011.
• Okumuş, Mesut. “Kur’an’da Vefa/Ahde Vefa”, Peygamberimiz ve Vefa Toplumu. Ankara: DİB Yayınları, 2021.
• Osmanlıca Sözlük. https://www.kamusiturki.com/. Erişim 18 Ekim 2021.
• er-Râgıb el-Isfehânî, Ebu’l-Kâsım el-Huseyn b. Muhammed. el-Mufredât fî Garîbi’l-Kurʾân. thk. Muhammed Seyyid Keylânî. Beyrût: Dâru’l-Marife, ty.
• er-Râzî, Ebû Abdillâh Fahruddîn Muhammed b. Umer b. Huseyn. Mefâtîhu’l-Gayb. 32 cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1981.
• et-Taberî, Muhammed b. Cerîr. Câmiu’l-Beyân an Teʾvîli ʾÂyi’l-Kurʾân. thk. Abdullâh b. Abdulmuhsin et-Turkî. 26 cilt. Kahire: Dâru Hicr, 2001.
• TDK Sözlük. https://sozluk.gov.tr/. Erişim 18 Ekim 2021.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’an Dili, sad. İsmail Kara-çam v.d. 10 cilt. İstanbul: Azim Dağıtım, ty.
• ez-Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Mahmud b. Umer b. Muhammed el-Harizmî. el-Keşşâf an Hakâiki’t-Tenzîl ve Uyûni’l-Ekâvîl fî Vücûhi’t-Teʾvîl. thk. Âdil Ahmed Abdulmevcûd - Alî Muhammed Muavvad. 6 cilt. Riyad: Mektebetu’l-Ubeykân, 1998.
• Zemahşerî. Keşşâf Tefsiri (en-Necm Sûresi). çev. Abdulaziz Hatip ve Ömer Çelik. 6 cilt. İstanbul: Bilnet Matbaacılık ve Yayıncılık, 2020.