Tanah’a Göre Yahudiler’deki Dini Dejenerasyon Örnekleri

Yıl 2021, Sayı: 16, 92 - 127, 31.12.2021

Suna Akkurt

Öz

Tanah’ta verilen bilgilere göre Tanrı, İsrailoğulları’nın ataları ile bir ahit yapmış ve Musa döneminde yaptığı yeni ahitle bu ahdi zirveye ulaştırmıştır. İsrailoğulları kesilen hayvanların kanı ile mühürlenen ahit daha Musa hayatta iken altın buzağıya taparak bozmuşlardır. Bu davranışlarından dolayı Tanrı onları cezalandırmıştır. İsrailoğulları, Tanrı’nın verdiği cezaların etkisiyle tekrar ona ibadet etmeye başlasalar da daha sonraki dönemlerde çevre toplulukların etkisiyle putperest temayüller göstermişlerdir. Bu çalışmada Tanah metinlerinde yer alan İsrailoğulları’nın dini dejenerasyonuna yönelik örnekleri ön plana çıkarmak amaçlanmıştır. Öncelikle Tanah’ta birçok yerde vurgu yapılan ahit konusu ile İsrailoğulları’nın her defasında ahdi ihlal etmeleri daha sonra ise başka ilahlara yönelmeleri ele alınmıştır. Sonuç olarak İsrailoğulları ahitle özel bir statü elde etmelerine rağmen bu ahde riayet etmemişler ve Tanrı’nın dışında başka ilahlara yönelmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Tanah, Ahit, İsrailoğulları, Teolojik Eleştiri, Putperest

Examples of Religious Degeneration in Jews According To Tanakh

Öz

According to the information given in the Tanakh, God made a covenant with the ancestors of the Israelites and brought this covenant to its peak with the new covenant he made in the time of Moses. People of Israel violated this convention sealed with blood of sacrificed animals by worshipping golden calf when Moses was alive. God punished them due to this attitude. Although people of Israel started to worship to God again due to the effect of punishments he gave, they demonstrated paganist tendencies in later periods with the effect of neighbouring communities. The aim of this study is to highlight the examples of the religious degeneration of the Israelites in the Tanakh texts. First of all, the subject of the covenant which is emphasized in many places in the Tanakh, and the Israelites’ violation of the covenant every time, and then their turn to other gods are discussed. As a result, although the Israelites obtained a special status with the covenant, they did not comply with this covenant and turned to other gods besides God.

Anahtar Kelimeler

Tanakh, Convention, People of Israel Theological Criticisms, Paganist

Kaynakça

• Adam, Baki. Yahudi Kaynaklarına Göre Tevrat. İstanbul: Pınar Yayınları 2001.
• Mehmet Katar, Dinler Tarihi, İlahiyat Ön lisans Programı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi-Ankara Üniversitesi Yayınları, 2002.
• Alalu, Suzan, Karla Arditi, Eda Asayas, Teri Basmacı, Fani Ender, Beki Haleva, Dalya Maya, Ninet Pardo, Sara Yanarocak. Yahudilikte Kavram ve Değerler. İstanbul: Gözlem Gazetecilik Basın Yayın A.Ş., 2001.
• Armstrong, Karen. Tanrı’nın Tarihi. çev. Oktay Özel, Hamide Koyukan, Kudret Emiroğlu. Ankara: Ayraç Yayınları, 1998.
• “Astarti”, Meydan Larousse.1:89. İstanbul: Meydan Gazetecilik ve Neşriyat, 1969.
• “Astarti”, Ana Britannica. 2:408. İstanbul: Ana Yayıncılık, 1987.
• Ateş, Ali Osman. İslam’a Göre Cahiliye ve Ehli Kitap Örf ve Adetleri. İstanbul: Beyan Yayınları, 1996.
• “Baal”. Ana Britannica. 3:408. İstanbul: Ana Yayıncılık, 1987.
• “Baal”. Meydan Larousse. 2:89. İstanbul: Meydan Gazetecilik ve Neşriyat, 1969.
• Besalel, Yusuf. Yahudi Tarihi. İstanbul: Üniversal Dil Hizmetleri ve Yay, 2000.
• Blank, Sheldon, H., “Baal”, The Universal Jewish Encyclopedia, (U.J.E.) Edited by. İsaac Landman. 2:1. New York: Universal Jewish Encyclopedia Co. Inc, 1948.
• Challaye, Felicien. Dinler Tarihi. çev. Samih Tiryakioğlu. İstanbul: Varlık Yayınları, 1998.
• Çelebi, Ahmet. Karşılaştırmalı Dinler Tarihi Açısından Yahudilik. çev. Ömer Faruk Harman, Ahmet M. Büyükçınar. İstanbul: Kalem Yayıncılık, 1978.
• Friedman, Richard Elliot. Kitab-ı Mukaddesi Kim Yazdı?, çev. Muhammet Tarakçı. İstanbul: Kabalcı Yayın, 2004.
• Fulco, William, J. S.J. “El”. The Encyclopedia of Religion (E.R). Editor in Chief, Mircea Eliade, 5:73-74. New York: Collier Macmillan Publishers, 1987.
• Günaltay, Şemseddin. Yakın Şark III. Suriye ve Filistin. Ankara: Türk Tarih Kurumu, 1947.
• Gündüz, Şinasi. Din ve İnanç Sözlüğü. Ankara: Vadi Yayınları, 1998.
• Gündüz, Şinasi. “Kur’an Kıssalarının Kaynağı Eski Ahit mi?-Yapı Muhteva ve Kaynak Açısından Torah Kıssaları”. On Dokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10, sy.10, (Şubat 1998): 49-88.
• Hançerlioğlu, Orhan. Dünya İnançları Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitapevi, 2000.
• Harman, Ömer Faruk. “Yahudi Kutsal Kitapları”. Doçentlik Tezi, İstanbul 1988.
• Katar, Mehmet. Yahudilikte, Hıristiyanlıkta ve İslam’da Tövbe. Ankara: Andaç Yayınları, 2003.
• Kurt, Ali Osman. “Babil Sürgünü Sonrası Ezra Önderliğinde Yahudiliğin Yeniden Yapılandırılması”. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2006.
• Küçük, Alparslan. “Yahudilik’te Hıristiyanlık’ta ve İslam’da Kutsal Kitap Anlayışı”. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, 2000.
• “Levioğulları”. Ana Britannica.14:434 İstanbul: İstanbul: Hürriyet Ofset, 1989.
• “Molek”. Ana Britannica.16:180. İstanbul: Ana Yayıncılık, 1989.
• Örs, Hayrullah. Musa ve Yahudilik. İstanbul: Remzi Kitapevi, 1966.
• Özen, Adem. Yahudilik’te İbadet. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2001.
• Özer, Yusuf Ziya. Mısır Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları,1939.
• Schimmel, Annamaria, Dinler Tarihine Giriş, İstanbul: Kırkambar Yayınları, 1999.
• Sevilla-Sharon, Moshe, İsrail Ulusunun Tarihi, Yeruşalayim: Graph Pres 1981.
• Sinanoğlu, Mustafa. “Kitab-ı Mukaddes ve Kur’an-ı Kerim’de Nübüvvet”. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, 1995.
• Şimşek, Sabit. “Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam’da Tanrı Anlayışı”. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, 2001.
• Tanyu, Hikmet. Tarih Boyunca Yahudiler ve Türkler.1.cilt. İstanbul: Yağmur Yayınları, 1976.
• Tümer, Günay ve Abdurrahman Küçük. Dinler Tarihi. Ankara: Ocak Yayınları, 1997.
• Yıldırım, Suat. “Baal”.Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 4:553. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları,1991.