Ayetler Arası Münasebetin, Kur’ân İlimlerindeki Önemi

Yıl 2020, Sayı: 13, 69 - 102, 30.06.2020

Mahmut Sönmez

Öz

Kur’ân’ı anlama ve tefsir etme yöntemleri diye nitelendirilen Kur’ân İlimlerinin önemlilerinden birisi de “Münasebet’ül Kur’ân” ilmidir. Ayet ve sûreler arasındaki eşsiz âhenk ve uyumu ortaya koyarak ayetlerin kendi siyak ve sibakı içerisinde en doğru şekilde anlaşılmasına katkıda bulunan bu ilim, müfessirlerin ilgi alanlarının başında yer almıştır. Bu çalışmada münasebet ilminin bir alt konusu olan “ayetler arasındaki tenasüb” mevzusu ele alınıp işlenecek ve bu ilmin Kur’ân İlimleri arasındaki önemine dikkat çekilecektir.

Anahtar Kelimeler

Ayet, Münasebet, Kur’ân İlimleri

The Importance Of Interversional Account In The Sciences Of The Qur'an

Öz

One of the most important of the Quranic Sciences, which are described as the methods of understanding and interpreting the Qur'an, is the knowledge of "Relationship Quran". Contributing to the most accurate understanding of the verses in their own politics and religion by revealing the unique harmony and harmony between verses and surahs, this science was one of the main interests of the commentators. In this study, the subject of relationship science, the subject of "tenasub between verses" will be handled and processed, and the importance of this science among the Quranic scholars will be emphasized.

Anahtar Kelimeler

Verse, Relationship, Quranic Sciences

Kaynakça

• Albayrak, Halis, Kur’ân'ın Bütünlüğü Üzerine, İstanbul, Şule Yayınlan, 1993.
• Alûsî, Şihabüddin Muhammed b. Abdillah Rûhu’l-Meâni fi Tefsiri’l-Kur’ani’l-Azim ve’s-Sebı’l-Mesani, thk. Ali Abdulbari, Dar Kütübi'l-İmiyye, Beyrut, 1415.
• Asım Efendi, Kamusu Okyanus Tercümesi, İstanbul, 1304/1897.
• Beydavî, Ömer b. Muhammed eş-Şirazi, Envarü’t-Tenzil ve Esrarü’t-Te’vil, (thk. Muhammed Abdurrahman el-Me’raşlî), Turasi’l Arabiyye, Beyrut, 1418.
• Bikaî, Burhanuddin b. Ömer, Nazmu'd-Dürer fî Tenasübi'l-Ayâti ve's-Süver, Haydarabat, 1966-1979.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Büyük Tefsir Tarihi, İstanbul, 1973.
• Cerrahoğlu, İsmail, Tefsir Usûlü, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1985.
• Cevheri, İsmail b, Hammâd, es-Sıhah Tacu’l-Lûgati ve Sıhahû’l Arabiyye, thk. Ahmed Abdulğafur Attar, Daru’l-Kûtûbi’l-Arab, Mısır, 1377.
• Cürcânî, Ebu’l-Hasan Seyyid Şerif, Ali b. Muhammed b. Ali, et-Tarifat, Matbaatû’l-Vehbiyyat, Kahire 1566.
• Dihlevî, Şah Veliyyullah Ahmed b. Abdurrahim, Fevzü’l-Kebir fi Usuli’t-Tefsir, Beyrut, 1407/1987.
• Draz, Muhammed Abdullah, En Mühim Mesaj Kur’ân, (Trc. Suat Yıldırım), Işık Yayınları, İzmir, 1994.
• Ebu’l-Beka, Eyyüb b. Musa el-Hüseyni, el-Külliyyat, nşr: Adnan Derviş, Beyrut, 1412/1992, s. 866.
• Ebû Hayyân Muhammed b. Yusuf b. Hayyan el-Endülüsî, el-Bahru’l-Muhıt fi’t-Tefsir, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, Lübnan,1413/1993.
• Ebussuud Efendi, İrşâdu’l-Aklı’s-Selim ila Mezaya’l-Kitabi’l-Kerim, thk. Halid Abdu’l-Gani Mahfuz, Darul-Kütûbi’l-İlmiyye, Beyrut, 2010.
• Ekin, Yunus, Ebussuûd Tefsirinde Siyakın Yeri, Işık Akademi Yayınları, İzmir, 2012.
• Eroğlu, Ali, "Kur’ân-ı Kerim’de Fasıla", ATAÜİ F, Sayı: 10, Erzurum, 1991,
• Ferit Develioğlu, Osmanlıca Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara, 1993.
• İbn Faris, Ebu’l-Hüseyin Ahmed, Mu’cemu Mekayisi’l-Lüğa, Mısır, 1969.
• İbn Zübeyir, Ebu Cafer Ahmet b. İbrahim el-Gırnatî, el-Burhan fi Tertibi Suveri’l-Kur’ân, (Thk. Muhammed Şabanî), 1410/1990.
• İbn Manzûr, Ebu’l-Fazl Muhammed b. Mukerrem b. Ali el-Ensarî, Lisanu’l-Arab, Daru’s-Sadr, Beyrut 1968.
• Kâfiyecî, Muhyiddin Ebû Abdillah Muhammed b. Süleyman, Kitabü't-Teysir fi Kavaıdı İlmi't-Tefsîr, Nşr. İsmail Cerrahoğlu, Ankara, AÜİFY. (tsz.). Kara, Necati, Bikai ve Tefsirindeki Metodu, YYÜİF Yayınlan, Van, 1995.
• Kılıç, Sadık, İslamda Sembolik Dil, İstanbul, 1995.
• Kutub, Seyyid, Kur’ân’da Edebî Tasvir, Trc. Süleyman Ateş, Hilal Yay, Ankara, 1387/1967.
• Mennau’l-Kattan, Mebahis fi Ulumi’l-Kur’ân, Beyrut, 1411/1990.
• Müslim, Mustafa, Kur’ân Çalışmalarında Yöntem, Trc. Salih Özer, Ankara, Fecr Yayınları,1993.
• Tetik, Necati, Ses ve Anlam İlişkisi Bakımından Kur’ân ve Kıraat, Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, Kur’ân ve Dil -Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu, 2011.
• Razi, Fahruddin, et-Tefsirû’l-Kebir=Mefatihu’l-Ğayb, Daru İhyai’t-Türasi’l-Arabiyye, Beyrut, 1420.
• Sa’idî, Abdülmüteal, en-Nazmu'l-Fennîyyu fi’l-Kur’ân, Mısır, ts.
• Sofuoğlu, Mehmet; Tefsire Giriş, İstanbul, 1981.
• Suyuti, Celaluddin Abdurrahman, Tenasübü’d-Dürer fi Tenasûbi’s-Suver, (Thk, Abdulkadir Ahmet Ata), Beyrut, 1406/1986.
• -----------, el-İtkan fi Ulumi’1-Kur’ân, İstanbul, 1398/1978.
• Tahanevî, Muhammed Ali el-Farukî, Kitabu Keşşafı Istalahi’l-Fünun, Tahran, 1967.
• Yazır, Elmalılı M. Hamdi, Hak Dini Kur’ân Dili, İstanbul, Eser Neşriyat, 1979.
• Yıldız, Sakıp, Molla Gürani ve Tefsirindeki Metodu, (Basılmamış Doçentlik Tezi), Erzurum, 1977.
• Yılmaz, Ali, Fahruddin er-Râzî’nin et-Tefsîru’l-Kebîr (Mefâtîhu’l-Ğayb) Adlı Eserinde Tenâsüb ve İnsicâm, (Basılmamış Doktora Tezi), ATAÜ. Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1996.
• Yılmaz, Mehmet Faik, “Ayetler ve Sureler Arasındaki Münasebet”, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2009.
• Zebidî, Muhibbüddin Ebul Feyz Seyyid Muhammed Murtaza, Ta'cû'l-Arus, Mısır, 1306/1888.
• Zerkanî, Muhammed Abdulazim, Menahılü’l-İrfan fi Ulumi’l Kur’ân, Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1988.
• Zerkeşî, Ebu Abdillah Bedrüddin Muhammed b. Abdillah b. Behadır, el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’an, thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrahim, Dâru İhyai’l-Kütübi’l-Arabiyye, Beyrut, 1376/1957.
• Zemahşerî, Ebu’l-Kâsım Cârullâh Mahmud b. Ömer, el-Keşşâf ‘an Hakâiki Gavâmizi’t-Tenzîli ve ‘Uyûni’l-Ekâvîli fî Vücûhi’t-Te’vîl, thk. Adil Ahmed Abdul Mevcud ve Ali Muhammed Muavviz, Mısır, ts.