Din Fenomenolojisinin Paradigmatik Özellikleri

Yıl 2017, Sayı: 7, 125 - 146, 30.06.2017

Şevket Özcan

Öz

Din Fenomenolojisi, araştırmacının/fenomenoloğun ön yargılarını paranteze alarak ve inananın bakış açısına odaklanarak veya empati yöntemini kullanarak, inananın dini pratik ve tecrübesini anlamayı amaçladığı ve bu doğrultuda hareket ettiği bir disiplini ifade eder. Din Fenomenolojisinin özel bir disiplin anlamında kurucusu, Hollandalı bilim adamı Chantepie de la Saussaye (1848-1920) kabul edilir. Son dönemlerde Din Fenomenolojisi, Dinler Tarihinden bağımsız ve özgün bir disiplin olarak anlaşılmakta ve dinde ortaya çıkan tüm fenomenleri sistematik ve karşılaştırmalı bir şekilde kategorize eden, onları “anlamaya” ve “yorumlamaya” çalışan bir disiplin olarak algılanmaktadır. Ancak Din Fenomenolojisinin temel özelliklerini ortaya koymak oldukça zordur. Çünkü ortaya çıkışından günümüze din fenomenoloğu kadar Din Fenomenolojisi olduğu genel kanaati din bilimcilerince kabul edilir. Ancak Din Fenomenolojisinin din bilimcilerinin üzerinde büyük ölçüde ittifak ettiği epoche, empati ve eidetik vizyon yöntemlerini kullanmak gibi bazı özelliklerinin mevcut olduğu söylenebilir. Bu doğrultuda bu makalede, Din Fenomenolojisinin paradigmatik özellikleri ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Din, Fenomenoloji, Epoche, Empati, Eidetik Vizyon

Paradigmatic Features of Phenomenology of Religion

Öz

Phenomenology of Religion refers to a discipline in which researcher seeks to understand the religious practice and experience of the believer by taking the broad prejudices in brackets and focusing in the perspective of the believer or using the method of empathy. Dutch scientist Chantepie de la Saussaye (1848-1920) is seen as the founder of a particular discipline of Phenomenology of Religion. Recently, Phenomenology of Religion has been perceived as an independent and original discipline from the History of Religions and is perceived as a discipline that categorizes all the phenomena that emerged in the system in a systematic and comparative way, to “understand” and “interpret” them. However, it is difficult to put forward the basic features of Phenomenology of Religion. Because the general view that Phenomenology of Religion is as much as phenomenologist of religion until today is accepted by religious scholars. On the other hand, it can be said that there are some features of Phenomenology Religion, such as epoche, empathy and the use of eidetic vision methods, which are largely allied with religious scholars. In this respect, this article deals with the paradigmatic features of the Phenomenology of Religion.

Anahtar Kelimeler

Religion, Phenomenology, Epoche, Empathy, Eidetic Vision.

Kaynakça

• Alıcı, Mustafa, “Kutsal’a Giden Yol: Dinler Tarihi’nde Metodolojik Bir Yaklaşım veya Bir Bilim Olarak Din Fenomenolojisi”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, Samsun, 2005, 5, (3), s. 73- 120.
• Alıcı, Mustafa, Dinler Tarihinin Batılı Öncüleri, İstanbul: İz Yay., 2011.
• Allen, Douglas, “Phenomenology of Religion”, The Routledge Companion to the Study of Religion, Ed. John R. Hinnells, New York: Routledge, 2005, s. 183-207.
• Allen, Douglas, “Din Fenomenolojisi”, Çev. Mehmet Katar, AÜİFD, c. XXXV, 1996, s. 437- 465.
• Capps, Walter, Religious Studies: The Making of a Discipline, Minneapolis: Augsburg Fortress Press, 1995.
• Cox, James L., A Guide to the Phenomenology of Religion: Key Figures, Formative Influences and Subsequent Debates, New York: The Continuum International Publishing Group, 2006.
• Cox, James L., Kutsalı İfade Etmek: Din Fenomenolojisine Giriş, Çev. Fuat Aydın, İstanbul: İz Yay., 2004.
• Cox, James L., “Methodological Views on African Religions”, The Wiley-Blackwell Companion to African Religions, Ed. Elias Kifon Bongmba, UK: Blackwell Publishing, 2012, s. 25-40.
• Dhawamony, Mariasusai, Phenomenology of Religion, Rome: Gregorian University Press, 1973.
• Flood, Gavin, Beyond Phenomenology: Rethinking the Study of Religion, London: Cassell, 1999.
• Hegel, G. W. F., Phenomenology of Spirit, Translated by, A.V. Miller, Motilal Banarsidass Publishers, Private Limited, Delhi-1998.
• Husserl, Edmund, Cartesian Meditations: An Introduction to Phenomenology, Translated by D. Cairns, The Hague, 1977.
• King, Ursula, “Din İncelemesinde Tarihsel ve Fenomenolojik Yaklaşımlar”, Dinler Tarihi İncelemelerinde Çağdaş Yaklaşımlar (1945’ten Günümüze), Yayına Hazırlayan ve Çev. Fuat Aydın, Ankara: Eskiyeni Yay., 2013, s. 69.
• Kristensen, W. Brede, The Meaning of Religion: Lectures in the Phenomenology of Religion, Trans. John B. Jarman, Netherlands: The Hague, 1960.
• Kuşcu, Emir, Dinleri Anlamada Fenomenolojik Yöntem Sorunu: Wilfred Cantwell Smith Örneği, Doktora Tezi, Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2010.
• Leeuw, Gerardus van der, Religion in Essence and Manifestation, Trans. John Evan Turner, New Jersey: Princeton Legacy Library, 1986.
• Lewis, Michael&Staehler, Tanja, Phenomenology: An Introduction, New York: Continuum International Publishing Group, 2010.
• McCutcheon, Russell, “Introduction”, The Insider/Outsider Problem in The Science of Religion, New York: The Bath Press, 2005.
• Molendijk, Ariel L., The Emergence of the Science of Religion in the Netherlands, Leiden, Boston: Brill, 2005.
• O’Flaherty, Wendy Doniger, “The Uses and Misuses of Other People’s Myths”, The Insider/Outsider Problem in The Science of Religion, Ed. Russell T. McCutcheon, New York: The Bath Press, 2005, s. 331- 349.
• Popkin, R. H&Stroll, A., Philosophy: Made Simple, London: Heinemann, 1986.
• Pye, Michael, Comparative Religion: An Introduction Through Source Materials, New York: Harper and Row, 1972.
• Ryba, Thomas, “Phenomenology of Religion”, The Blackwell Companion to the Study of Religion, Ed. Robert A. Segal, USA: Blackwell Publishing, 2006, s. 91- 122.
• Schmith, Richard, “Phenomenology”, Encyclopedia of Philosophy, Ed. Paul Edwards, New York: Macmillan, 1967, Vol. 6, s. 135- 151.
• Segal, Robert A., “In Defense of Reductionism”, The Insider/Outsider Problem in The Science of Religion, Ed. Russell T. McCutcheon, New York: The Bath Press, 2005, s. 39- 163.
• Smart, Ninian, Worldviews: Crosscultural Explorations of Human Beliefs, New York: Charles Scribner’s Sons, 1983.
• Smart, Ninian, “Methods and Disciplines in the Study of Religion”, Concept and Empathy: Essays in the Study of Religion, Ed. Donald Wiebe, New York: New York University Press,1986, s. 207- 219.
• Smart, Ninian, The Science of Religion & the Sociology of Knowledge: Some Metodological Questions, New Jersey: Princeton University Press, 1973.
• Sharma, Arvind, To the Things Themselves: Essays on the Discourse and the Practice of the Phenomenology of Religion, Berlin, New York: Walter de Gruyter, 2001.
• Sharpe, Eric, “Din Fenomenolojisi”, Batı’da Din Çalışmaları, Derleyen ve Çev. Ömer Mahir Alper, İstanbul: Metropol Yay., 2002, s. 111- 156.
• Twiss, Summer B., Experience of the Sacred: Readings in the Phenomenology of Religion, USA: University Press of New England, 1992.
• Ünal, Mustafa, Din Fenomenolojisi (Tarihçe, Yöntem ve Uygulama), Kayseri: Geçit Yay., 1999.
• Ünal, Mustafa, “Halk Dini Verilerinin Fenomenolojik Yöntemle İncelenmesi”, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Elazığ, 2000, S. 5, s. 227- 242.
• Waardenburg, Jacques, Classical Approaches to the Study of Religion: Aims, Methods and Theories of Research, New York, Berlin: Walter de Gruyter, 1999.
• Waardenburg, Jacques, Reflections on the Study of Religion, Berlin: Walter de Gruyter, 1978.