XYZ Kuşağı Tüketicilerin Finansal İyilik Hali Algıları ile Tüketim Davranışlarındaki İlişkinin Davranışsal İktisat Çerçevesinde Karşılaştırılması

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 87 - 112, 09.07.2021

Hülya Aygün

Öz

Davranışsal iktisat, geleneksel iktisat biliminin temelini oluşturan rasyonellik varsayımına karşı iktisadi bireylerin karar verirken psikolojik ve sosyolojik faktörlerden de etkilenebileceğini savunmaktadır. Bu çalışmanın amacı XYZ kuşağı tüketicilerin finansal iyilik hali algıları ve kredi kartı kullanma tutumları ile hedonistik tüketim davranışları arasındaki ilişkiyi davranışsal iktisat çerçevesinde karşılaştırmaktır. İlişkisel Tarama Modeli” kullanılarak 10-53 yaş aralığında 420 kişiye anket uygulanmış,“Finansal iyilik Hali ”, “Kredi Kartı Tutum” ve “Hedonistik Tüketim” olmak üzere üç ölçek kullanılarak veri toplanmıştır. XYZ kuşaklarının algı, tutum ve davranışları arasında farklar non-parametrik Kruskal Wallis testi ile karşılaştırılmış, her kuşağın algı, tutum ve davranışları demografik özelliklerine göre ayrıca incelenmiştir. Literatürde, tüketicilerin bu algı, tutum ve davranışlarının aynı anda karşılaştırıldığı bir araştırmaya rastlanamadığından çalışma, literatüre yapacağı katkı açısından önem arz etmektedir. Sonuç olarak özellikle yüksek gelir seviyesindeki Z kuşaklarının daha yüksek finansal iyilik hali algısına sahip oldukları, sosyalleşme ve macera amaçlı tükettikleri ve kredi kartı kullanım tutumlarının duygusal boyutta anlamlı olduğu, X ve Y kuşağında ise, özellikle kadınların finansal iyilik hali algısının yüksek olduğu, daha hedonistik oldukları ve kredi kartlarını başkalarını mutlu etme amaçlı kullandıkları görülmüştür. Ayrıca eğitim seviyesi yükseldikçe finansal iyilik hali algısında artış, düştükçe kredi kartı kullanımında duygusal boyutta artış gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

kuşaklar, davranışsal iktisat, finansal iyilik hali, hedonistik tüketim, kredi kartı kullanımı

Comparison of the Relationship between XYZ Generation Consumers' Perceptions of Financial Well-being and their Consumption Behaviors in the Framework of Behavioral Economics

Öz

Behavioral economics argues that economic individuals can be affected by psychological and sociological factors while making decisions, differing from the rationality assumption that forms the basis of traditional economics. The aim of this study is to compare the relationship between XYZ generation consumers' perceptions of financial well-being and their credit card use attitudes, and hedonistic consumption behaviors within the framework of behavioral economics. A questionnaire has been applied to 420 people between the ages of 10-53 using the “Relational Screening Model”, and data have been collected using three scales which are “Financial Well-Being”, “Credit Card Attitude” and “Hedonistic Consumption”. The differences between the perceptions, attitudes and behaviors of the XYZ generations have been compared with the non-parametric Kruskal Wallis test, and the perceptions, attitudes and behaviors of each generation have also been examined according to their demographic characteristics. The study is important in terms of its contribution to the literature since there is no research in the literature comparing these perceptions, attitudes and behaviors of consumers at the same time. As a result, it can be stated that especially Z generation consumers with high income have a higher perception of financial well-being, consume for socialization and adventure purposes, and their credit card use attitudes are significant in the emotional dimension, while the X and Y generations, especially women, have a high perception of financial well-being and are more hedonistic and they use their credit cards to make others happy. In addition, it is observed that the perception of financial well-being increases as the level of education increases, and the emotional dimension of credit card use increases as the level of education decreases.

Anahtar Kelimeler

generations, behavioral economics, financial well-being, hedonistic consumption, credit card use

Kaynakça

• Adams, T. B., & Moore, M. (2007). High-Risk Health And Credit Behavior Among 18 to 25 Year-Old College Students. 56(2), 101-108. Journal of American College Healt, 56(2), 101-108. doi:https://doi.org/10.3200/JACH.56.2.101-108
• Adıgüzel, O., Batur, H., & Ekşili, N. (2014). Kuşakların Değişen Yüzü ve Y Kuşağı İle Ortaya Çıkan Yeni Çalışma Tarzı: Mobil Yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 165-182.
• Ahmetoğulları, K., & Parmaksız, H. (2017). Finansal İyilik Halinin Finansal Okuryazarlık ve Kredi Kartı Tutumuyla İlişkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(48), 317-330.
• Altunöz, U., & Altunöz, H. (2016). Davranışsal Ekonomi(Nörofinans). Ankara: Seçkin.
• Altuntuğ, N. (2012). Kuşaktan Kuşağa Tüketim Olgusu Ve Geleceğin Tüketici Profili. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 205-206.
• Adams, T. B., & Moore, M. (2007). High-Risk Health And Credit Behavior Among 18 to 25 Year-Old College Students. 56(2), 101-108. Journal of American College Healt, 56(2), 101-108. doi:https://doi.org/10.3200/JACH.56.2.101-108
• Adıgüzel, O., Batur, H., & Ekşili, N. (2014). Kuşakların Değişen Yüzü ve Y Kuşağı İle Ortaya Çıkan Yeni Çalışma Tarzı: Mobil Yakalılar. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 165-182.
• Ahmetoğulları, K., & Parmaksız, H. (2017). Finansal İyilik Halinin Finansal Okuryazarlık ve Kredi Kartı Tutumuyla İlişkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(48), 317-330.
• Altunöz, U., & Altunöz, H. (2016). Davranışsal Ekonomi(Nörofinans). Ankara: Seçkin.
• Altuntuğ, N. (2012). Kuşaktan Kuşağa Tüketim Olgusu Ve Geleceğin Tüketici Profili. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1), 205-206.
• Arnold, M. J., & Reynolds, K. E. (2003). Hedonic Shopping Motivations. Journal of retailing, 79(2), 77-95. doi:https://doi.org/10.1016/S0022-4359(03)00007-1
• Camerer, C. F., & Loewenstein, G. (2002). Behavioral Economics: Past, Present, Future. . Do, W. B. E. T. T. , 2.
• Can, Y. (2012). İktisatta Psikolojik İnsan Faktörü: Davranışsal İktisat. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4(2), 93-94. doi:Retrieved from http://dergipark.gov.tr/hiad/issue/7652/100178
• Diener, E. (1984). Subjective Well-Being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575.
• Girginer, N., & Arzum Erken Çelik, N. U. (2011, Haziran). Kredi Kartı Tutum Ölçeği Üzerine Bir Yapısal Eşitlik Modeli Uygulaması. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi , 12(1), 17-30.
• Hefferon, K., & Boniwell, I. (2014). Pozitif Psikoloji, Kuram, Araştırma ve Uygulamalar . Ankara: Nobel Yayınları.
• Joo, S. (2008). Personal Financial Wellness. Seoul: Handbook of Consumer Finance Research.
• Karasar, N. (2018). Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar İlkeler Teknikler (33. b.). Ankara: Nobel.
• Karataş, E. (2011). Hedonic Consumption: Confirmation af the Scale and Analyzing the Effects of Demographic factors and An Application in Izmir by Using Lisrel. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi , Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Karataş, E. (2011). Hedonik Tüketim: Ölçeğin Doğrulanması ve Demografik Özelliklerin Hedonik Tüketim Üzerine Etkisinin İncelenmesi ve İzmir İlinde LİSREL Kullanılarak Yapılan Bir Uygulama. İşletme. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Kurtoğlu, R. (2014). Davranış Ekonomisi ve Nöro Finans. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 1-25. doi:http://dergipark.gov.tr/trakyasobed/issue/30211/326111
• Lower, J. (2008). Brace Yourself Here Comes Generation Y. Critical Care Nurse, 28(5), 80.
• Norvilitis, J., Szablicki, B., Wilson, S. D. (2003). Factors İnfluencing Levels Of Credit-Card Debt İn College Students. Journal of Applied Social Psychology, 33(5), 935-940.
• Roberts, R., Towell, T., & F.Golding, J. (1998). Student Finance And Mental Health. The Psychologist.
• Rook, D. W., & Fisher, R. J. (1995). Normative İnfluences On İmpulsive Buying Behaviour . Journal of Consumer Research, 22(3), s. 305-313.
• Ross, S., Cleland, J., & Macleod, M. J. (2006). Stress, Debt And Undergraduate Medical Student Performance. Medical Education, 40(6), 584-589.
• Sefil, S., & Çilingiroğlu, H. K. (2011). Davranışsal Finansın Temelleri: Karar Vermenin Bilişsel ve Duygusal Eğilimleri. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 247-268.
• Sgroi, D., Hills, T., O’Donnell, G., Oswald, A., & Proto, E. (2017). Understanding Happiness: A Cage Policy Report. The Social Market Foundation.
• Shim, S., Xiao, J. J., Barber, B., & Lyons, A. C. (2009). Pathways to Life Success: A Conceptual Model of Financial Well-Being For Young Adults. Journal of Applied Developmental Psychology,, 30(6), 708-723.
• Sunal, O. (2012). Finansal İyilik Hali Ölçeği (FİHÖ): Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Ege Akademik Bakış Dergisi, 12(2), 209-214.
• Taner, B., & Akkaya, G. (2005). Yatırımcı Psikolojisi ve Davranışsal Finans Yaklaşımı. Muhasebe ve Finansman Dergisi.
• Tomak, S. (2011, Haziran). Girişimcilik ve Bilişsel Yanlılık. (A. Akdemir, Dü.) Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(1), 59-77.
• Yazar. (2018). Hedonistik ve Faydacı Tüketici Davranışlarının Satın Alma Niyeti Üzerindeki Etkisinde Etiğin Aracı Rolü. İstanbul: Maltepe Üniversitesi Doktora Tezi.
• Yetim, Ü. (2001). Toplumdan Bireye Mutluluk Resimleri. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Yorgancılar, N. (2015). Tüketici Davranışı Nörolojisi- Nöroekonomi-EEG Yöntemi İle Nöromarketing Uygulaması. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Yüksekbilgili, Z. (2013). Türk Tipi Y Kuşağı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(45), 342-353.
• Yüksekbilgili, Z., & Akduman, G. (2016). Sağlık Personelinin Mutlulukları Üzerine Bir Alan Araştırması: Aile Sağlığı Merkezlerinde Bir Uygulama. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1).
• Yürük, S. (2017). Davranışsal İktisat Bağlamında Tüketici Davranışlarının İncelenmesi: Örnek Çıpalama Uygulaması . Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi.