Vladimir Propp and the Morphological Analysis Method: An Analysis of Being There

Yıl 2021, , 51 - 77, 09.12.2021

İlknur Patan

https://doi.org/10.54722/iletisimvediplomasi.1007558

Öz

Vladimir Propp is a leading researcher and linguist who works in a variety of fields, from semiotics to folklore, from ethnology to linguistics. The Morphology of the Tale, on the other hand, is the work that has made him renowned today. In this work, Propp not only investigated Russian fairy tales and categorised them according to their structures but also devised a method that is a reference to many researchers in terms of narrative analysis and is still up-to-date today. With this method he developed, Propp made it possible to analyse the tales that are the product of oral tradition.
Today, with the developments in the field of audio, visual and digital communication, literary works are intensively adapted to cinema. This study is shaped on whether a novel adapted to the cinema can also be analysed morphologically. Because in recent years, many well-known stories have been adapted into films with both traditional and modern views. In this context, the use of Propp’s method, which consists of 31 functions and 7 action areas, developed for morphological analysis, for movie analysis constitutes the method of the study. The subject of the study is the examination of the movie Being There, which is adapted from a novel with Propp’s morphological analysis method. When the data obtained are evaluated, it is seen that the function and action areas in Propp’s morphological analysis method are included in the movie Being There. The most important criterion stated by Propp in his method is that these functions and actions must take place in a sequence of events. In the movie Being There, the order of functions and actions is jumbled. Therefore, the functions and actions in the film do not meet the expectations for the method.

Anahtar Kelimeler

Vladimir Propp, morphology of folktale, morphological analysis, cinema, Being There.

Vladimir Propp ve Biçimbilimsel Çözümleme Yöntemi: Being There Filmi Üzerine Bir Analiz

Öz

Vladimir Propp göstergebilimden halkbilime, budunbilimden dilbilime birçok alanda çalışmalar yapan önemli bir araştırmacı
ve dilbilimcidir. Ancak ona bugünkü ününü kazandıran çalışması Masalın Biçimbilimi isimli yapıtıdır. Propp, bu yapıtında hem Rus masallarını incelemiş ve yapılarına göre sınıflandırmış hem de anlatı çözümlemeleri açısından birçok araştırmacıya referans olan ve günümüzde de güncelliğini koruyan bir yöntem geliştirmiştir. Propp geliştirdiği bu yöntem ile sözlü gelenek ürünü olan masalların çözümlemesini mümkün kılmıştır.
Günümüzde görsel, işitsel ve dijital iletişim alanında yaşanan gelişmelerle birlikte yazınsal yapıtlar yoğun olarak sinemaya uyarlanmaktadır. Bu çalışma, sinemaya uyarlanan bir romanın biçimbilimsel çözümlemesi yapılabilir mi sorusu üzerine şekillenmiştir. Çünkü son yıllarda bilinen birçok masalın geleneksel ve modern bakış açılarıyla sinema uyarlaması bulunmaktadır. Bu bağlamda, Propp’un biçimbilimsel çözümleme yapmak için geliştirmiş olduğu 31 işlev ve 7 eylem alanından oluşan yönteminin sinema filmi analizi için kullanılması çalışmanın yöntemini oluşturmaktadır. Çalışmanın konusunu bir romandan uyarlanmış olan Being There isimli sinema filminin Propp’un biçimbilimsel çözümleme yöntemi ile incelenmesi oluşturmaktadır. Elde edilen veriler incelendiğinde Propp’un biçimbilimsel çözümleme yönteminde bulunan işlev ve eylem alanlarının Being There filminde yer aldığı görülmektedir. Propp’un yönteminde belirttiği en önemli kriter bu işlev ve eylemlerin birbirini takip eden bir olay örgüsü içerisinde gerçekleşmesi gerektiğidir. Being There filminde işlev ve eylemlerin sıralaması karışıktır. Bu yüzden filmde bulunan işlev ve eylemler yönteme yönelik beklentileri karşılamamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Vladimir Propp, masal biçimbilimi, biçimbilimsel çözümleme, sinema, Being There.

Kaynakça

• Kaynakça Abalı, İ. (2013). Yapısal folklor kuramı bağlamında bir masal incelemesi örneği. İdil Dergisi, 2(10), 26-40.
• Bars, M.E. (2014). Vladimir Propp'un yapısal çözümleme yöntemi çerçevesinde Battal Gazi Destanı filminin incelenmesi, Tarih Okulu Dergisi (TOD),7(XVIII), 79-97.
• Ben-Amos, D. (1972). Formal or Structural Studies of traditional tales: The usefulness of some methodological proposals advanced by Vladimir Propp, Alan Dundes, Claude Lévi-Strauss and Edmund Leach by Bertel Nathhorst. The Journal of American Folklore, 85(335), 82-84.
• Burgoyne, B. (2011). The epic film in world culture. Newyork: Routledge.
• Cirese, A. M. (1982). Introduction to the historical roots of fairy-tales by Vladimir Ja. Propp. Russian literature. North-Holland Publishing Company,12(1), 33-44.
• Çakır, S. (2017). Yeşilçam sineması ve masal formu: Ayşecik. Journal of Turkish Studies (Elektronik),12(2), 133-150.
• Dobie, A. B. (2012). Theory into practice: an introduction to literary criticism. Boston: Wadsworth, Cengage Learning.
• Doğan, E. (2018). Türk sinemasında masal uyarlamaları ve Vladimir Propp’un halk masalları işlevlerinin Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler (1970) filminde çözümlenmesi. Journal of Turkish Studies (Elektronik),13(23), 53-67.
• Kılıç, E.G. (2018). Farklı yüzyıllar aynı biçimler: V. Propp'un işlevsel yaklaşımı çerçevesinde Alacakaranlık film serisi üzerine bir çözümleme ve kitle kültürü sineması eleştirisi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 4(3), 467-482.
• Knyf, K. (2009). Exploring faerie: a framework for the fairy tale film. Carleton University. Ottawa, Ontario. Master of Arts: M.A.
• Lahlou, K. (2017). An attempt at applying Vladimir Propp’s Morphology of the Folktale on Charles Dickens’s Great Expectations. AWEJ for Translation & Literary Studies, 1(3), 106-120.
• Levi-Strauss, C. (1983). Structural anthropology volume 2, (M. Layton, Çev.). Chigago: The University Of Chigago Press.
• Lotman, Y. M. (2012). Sinema göstergebilimi. (O. Özügül, Çev.). Ankara: Nirengi Kitap.
• Özçalışkan, Ş. (1996). Vladimir Propp'un biçimbilimsel yaklaşımı çerçevesinde bir Keloğlan masalının incelenmesi. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 7, 59-75. Retrieved from http://dad.boun.edu.tr/tr/pub/issue/4533/62334.
• Propp, V. (2001). Masalın biçimbilimi -olağanüstü masalların yapısı-.(M. Rifat & S Rifat, Çev.). İstanbul: OM Yayınevi.
• Propp. V. (1998). Folklor /teori ve tarih. (N. Hasgül &T. Tanyel, Çev.). Avesta: İstanbul.
• Rifat, M. (1998). XX. yüzyılda dilbilim ve göstergebilim kuramları. İstanbul: YKY.
• Rifat, M. (2009). Göstergebilimin ABC'si, İstanbul: Say Yayınları.
• Rifat, M. (2013). Açıklamalı göstergebilim sözlüğü, İstanbul: Türk İş Bankası Kültür Yayınları.
• Stam, R., Burgoyne, R. & Flitterman-Lewis, S. (1992). Nuevos conceptos de la teoría del cine. Barcelona: Paidós.
• Şimşek, G. (2012) Los Angeles’da bir Külkedisi: Propp’a göre bir film çözümlemesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5(2), 311 – 324.
• Todorov, T. (2014). Poetikaya giriş (K. Şahin, Çev). İstanbul: Metis.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (2021). Retrieved from https://sozluk.gov.tr/.
• Uğur, U. & Günaydın, R. (2019). Vladimir Propp’un yapısal çözümleme yöntemi çerçevesinde “Tadeo Jones 2: Kral Midas’ın Sırrı” filmi incelemesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9(1), 25-43.
• Yücel, T. (2005). Yapısalcılık. İstanbul: Can Sanat Yayınları.
• Yen, A. (1973). On Vladimir Propp and Albert B. Lord: their theoretical differences. The Journal of American Folklore. 86(340), 161-166.