Yerel Basının Dijitalleşmesi Sürecinde Basın İlan Kurumunun Rolü

Yıl 2023, , 201 - 219, 16.12.2023

İsmail Maden

https://doi.org/10.54722/iletisimvediplomasi.1375274

Öz

Dijitalleşme medya sektörünü hızla dönüştürürken yerel basın başta finansal zorluklar olmak üzere çeşitli nedenlerle dijitalleşme hızını yakalamakta zorlanmakta ve hızla okuyucu kaybetmektedir. Ülkemizde pek çok basılı yerel gazete için Basın İlan Kurumu tarafından verilen resmî ilan ve reklamlar birincil gelir kaynağı durumundadır. Dünyada da yerel basını yaşatabilmek için çeşitli devlet destekleri verilmektedir. 1 Nisan 2023 tarihinde yürürlüğe giren Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile birlikte internet haber siteleri süreli yayın kapsamına alınarak resmî ilan ve reklam yayımlama hakkı kazanmışlardır. Resmî ilan ve reklamların yayımlanmasından sorumlu olan Basın İlan Kurumu internet haber sitelerinin toplam okunma ve ziyaretçi sayılarını ölçmek ve mevzuatta belirtilen kriterleri taşıyanları belirleyebilmek için BİK Analitik isimli ölçüm uygulamasını geliştirmiştir. Yeni yasal düzenlemeyle bir taraftan internet haber siteleri ve yerel gazetelerin internet siteleri için yeni bir gelir kalemi oluşturulurken diğer taraftan Basın İlan Kurumu ilanlarının daha fazla kişiye ulaşmasına olanak sağlanmaktadır. Yerel gazetelerin bu gelir kalemiyle internet sitelerine daha fazla yatırım yaparak dijitalleşme sürecine ayak uydurmaları beklenmektedir. Bu makalede yerel basının önemi vurgulanmış; dünyada yerel basını yaşatabilmek için verilen çeşitli kamu teşvikleri incelenmiştir. Bununla birlikte Basın İlan Kurumu tarafından geliştirilen BİK Analitik ölçüm sistemi değerlendirilmiş; yeni yasal düzenleme ve ölçüm sisteminin yerel basının dijitalleşmesi üzerindeki etkileri tartışılmıştır. BİK Analitik ölçüm sisteminin geliştirilme ve kullanım aşamalarıyla doğrudan ilgili olan Bilgi Teknolojileri Müdürlüğü, Kontrol Müdürlüğü ve İlan Müdürlüğü birim müdürleri ile yapılandırılmamış yüz yüze görüşmeler gerçekleştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yerel Basın, Basın İlan Kurumu, Dijitalleşme, İnternet Haber Siteleri, BİK Analitik

The Role of Press Advertisement Institution in The Digitalization Process of Local Press

Öz

As digitalization is rapidly transforming the media, local press is struggling keeping up with the pace of digitalization for various reasons, especially financial difficulties, and is losing readers rapidly. Official announcements and advertisements given by Press Advertisement Institution are the primary sources of income for many printed local newspapers in Türkiye. Various government supports are provided to keep local press alive in the world. With the Law on Amendments to the Press Law and Certain Laws, which came into force on April 1, 2023, online news sites will now be evaluated as periodical publications and have the right to publish official announcements and advertisements. Press Advertisement Institution, which is responsible for publishing official announcements and advertisements, has developed a measurement application called as BİK Analytic to measure the total readings and number of visitors for online news sites and to determine which ones meet the criteria specified in the legislation. On one side, the new legislation creates new source of income for online news sites and the websites of local newspapers; on the other hand, it allows Press Advertisement Institution to reach larger number of people for its official announcements. Local newspapers are expected to keep up with the digitalization by investing more in their websites with this new income. In this article, the importance of local press is emphasized; various public incentives given to keep local press alive in the world have been examined. In addition, BİK Analytic measurement system developed by Press Advertisement Institution was evaluated. The effects of the new legislation and measurement system on the digitalization of the local press are discussed. Unstructured face to face meetings were held with the unit managers of Information Technologies Department, Control Department and Advertisement Department who were directly involved in the development and utilization stages of BIK Analytic measurement system.

Anahtar Kelimeler

Local Press, Press Advertisement Agency, Digitalization, Online News Sites, BİK Analytic

Kaynakça

• Aslan, A. & Bayrakçı, S. & Küçükvardar, M. (2016), Bilişim Çağında Geleneksel Gazeteciliğin Dönüşümü: Veri Gazeteciliği, Marmara İletişim Dergisi, Sayı:26.
• Australian Government, Department of Infrastructure, Transport, Regional Development, Communi- cation and the Arts, (2022), Regional and Local Newspaper Publishers Program, https:// www.infrastructure.gov.au/media-communications-arts/media-industry-programs/regio-nal-and-local-newspaper-publishers-program. Erişim T. 24 Ağustos 2023
• Basın İlan Kurumu, (2023a), Görevlerimiz, https://bik.gov.tr/kurumsal/gorevlerimiz/genel-mudurluk. Erişim T. 24 Ağustos 2023.
• Basın İlan Kurumu, (2023b), Erkılınç: “Resmi ilana bağlı yayıncılık ticari gerçeklerle bağdaşmıyor” https://bik.gov.tr/kurumsal-haberler/erkilinc-resmi-ilana-bagli-yayincilik-ticari-gerceklerle-bagdasmiyor. Erişim T. 24 Ağustos 2023.
• BBC, Local Democracy Reporting Service, https://www.bbc.com/lnp/ldrs/ adresinden 24.09.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Büyükbaykal, G. N. (2005), Türkiye’de Yerel Basının İşlevi ve Önemi, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 23.
• Dömbekçi, H. A. & Erişen, M. A. (2022), Nitel Araştırmalarda Görüşme Tekniği, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 22, (Özel Sayı 2), 141-160.
• Dragomir, M. (2021), State Financial Support for Print Media: Council of Europe Standards and European Practices, Council of Europe, Expert Report, https://rm.coe.int/0900001680a4d519. Erişim T. 26 Eylül 2023.
• Engin, N. & Tunca, M. Z. (2023), Basında Dijital Dönüşüm Süreci Açısından Basın İlan Kurumu’nun Önemine İlişkin Nitel Bir Araştırma, Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 5, Sayı 1.
• Fuchs, C. (2011), Foundations of Critical Media and Information Studies, London and New York Routledge,. Girgin, A. (2001), Türk Basın Tarihinde Yerel Gazetecilik, İstanbul, İnkılap Kitabevi
• Government of Canada, (2022), Canadian Heritage, Additional Support to Strenthen Local and Diverse Journalism, https://www.canada.ca/en/canadian-heritage/news/2022/10/additio-nal-support-to-strengthen-local-and-diverse-journalism.html. Erişim T. 28 Eylül 2023.
• Karahan, S. & Uca, S. & Güdük, T. (2022), Nitel Araştırmalarda Görüşme Türleri ve Görüşme Tekniklerinin Uygulanma Süreci, Nitel Sosyal Bilimler, 4(1), 78-101.
• Maden, İ. (2021), Kullanıcı Tarafından Üretilen İçerik ve Dijital Medyada Birey-Medya İlişkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Nielsen, R. K. (2015), Local Newspapers as Keystone Media: The Increased Importance of Diminished Newspapers for Local Political Information Environments. Pre-publication version of chapter in Rasmus Kleis Nielsen (ed.) 2015 Local Journalism: the decline of newspapers and the rise of digital media (I.B. Tauris, London). s.12. https://ssrn.com/abstract=2614326. Erişim T. 28 Eylül 2023.
• Nordicom, (2022), Direct Media Subsidies to News Media: A Nordic Overview, https://www.nordicom. gu.se/en/facts-analysis/nordic/factsheets/direct-media-subsidies-news-media-nordi-c-overview. Erişim T. 27 Eylül 2023.
• Oranlı, Ç. (2022), Türkiye’de Yerel Basının Gelişiminde Basın İlan Kurumu’nun Rolü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özay, S. & Cihangir, A. (2017), Türkiye’de ve Dünyada Basına Yönelik Devlet Destekleri, Basın Hayatı, Basın İlan Kurumu, Sayı 42.
• Pew Research Center, (2012), 72% of Americans Follow Local News Closely, https://www.pewresearch. org/internet/2012/04/12/72-of-americans-follow-local-news-closely. Erişim T. 22 Eylül 2023.
• Radcliffe, D. & Ali, C. (2017), Local News in a Digital World: Small-Market Newspapers in the Digital Age, Columbia University Academic Commons, https://ssrn.com/abstract=3094783. Erişim T. 20 Eylül 2023.
• Resmî Gazete, (2022a), Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Sayı 31987, 18 Ekim 2022, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/10/20221018-1.htm. Erişim T. 20 Ağustos 2023.
• Resmî Gazete, (2022b), Resmi İlan ve Reklamlar ile Bunları Yayınlayacak Süreli Yayınlar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik, Sayı 31888, 18 Ekim 2022, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/10/20161005-19.htm. Erişim T. 20 Ağustos 2023.
• Resmî Gazete, (2023a), Resmi İlan ve Reklam Yönetmeliği, Sayı 32091, 1 şubat 2023, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/02/20230201-7.htm. Erişim T. 20 Ağustos 2023.
• Resmî Gazete, (2023b), Kamuda Açık Kaynak Kodlu Yazılım Kullanılması, Sayı 32263, 29 Temmuz 2023, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/07/20230729.pdf. Erişim T. 20 Ağustos 2023.
• Sim, ş. (2007). Yerel Medya Olgusu ve Batman Yerel Medyasına Bakış, Suat Gezgin (Ed.), Türkiye’de Yerel Basın, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, s.397-419.
• Swart, J. & Peters, C. & Broersma, M. (2017), the Ongoing Relevance of Local Journalism and Public Broadcasters: Motivations for News Repertoires in the Netherlands, Participations Journal of Audience and Reception Studies, Volume 14, Issue 2, https://www.participations. org/14-02-15-swart.pdf. Erişim T. 20 Ağustos 2023.
• Tokgöz, O. (2019), Temel Gazetecilik, İmge Kitabevi, 13. Baskı, Ankara.
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2020), Yazılı Medya İstatistikleri, 20 Temmuz 2020, https://data.tuik.gov.tr/ Bulten/Index?p=Yazili-Medya--Istatistikleri-2019-33620. Erişim T. 20 Ağustos 2023.
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2021), Yazılı Medya ve Uluslararası Standart Kitap Numarası İstatistikleri 2020, 27 Temmuz 2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yazili-Medya-ve-Ulusla- rarasi-Standart-Kitap-Numarasi-Istatistikleri-2021-45833. Erişim T. 20 Ağustos 2023.
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2022a), Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması, 2022, 26 Ağustos 2022, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2022-45587. Erişim T. 20 Ağustos 2023.
• Türkiye İstatistik Kurumu, (2022b), Yazılı Medya ve Uluslararası Standart Kitap Numarası İstatistikleri 2021, 25 Temmuz 2022, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yazili-Medya-ve-Uluslararasi-Standart-Kitap-Numarasi-Istatistikleri-2021-45833. Erişim T. 20 Ağustos 2023.
• Türkiye İstatistik Kurumu, Yazılı Medya ve Uluslararası Standart Kitap Numarası İstatistikleri 2022, 25 Temmuz (2023), https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yazili-Medya-ve-Uluslararasi-Standart-Kitap-Numarasi-Istatistikleri-2022-49423. Erişim T. 20 Ağustos 2023.