Bir Kamu Diplomasisi Aracı Olarak TRT Avaz ve Milliyetçilik

Yıl 2021, Sayı: 5, 25 - 55, 19.07.2021

Ali Parim Cem Çetin

Öz

İletişim teknolojilerinin hız kesmeden geliştiği günümüzde, devletlerin
uluslararası alanda söz sahibi olabilmelerinin ve hedeflerine
ulaşabilmelerinin yolu, sadece rakip devletlerin yöneticilerini değil,
vatandaşlarını da kendi yanlarına çekebilmelerinden geçmektedir.
Bunun için de profesyonel bir şekilde kamu diplomasisi faaliyetleri
yürütmeleri gerekmektedir. Mesele iletişim ve kamuoyu olunca, doğal
olarak bu süreçte kitle iletişim araçlarına önemli bir rol düşmektedir.
Uluslararası televizyon kanalları da ülkelerin kamu diplomasisi
faaliyetlerindeki en etkili kitle iletişim araçlarından bir tanesidir.
Bu çalışma; Türkiye’nin Orta Asya ve Kafkasya’ya yönelik kamu diplomasisi
faaliyetlerinde, TRT Avaz kanalının üstlendiği rolü ve yayın
stratejisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda; kanalın
6 Ocak - 6 Şubat 2020 tarihleri arasındaki yayın akışı ele alınmıştır.
Yayın akışındaki içerikler, öncelikle Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun
(RTÜK) program sınıflandırması, kanalın yayın stratejisi ve çalışmanın
problemi göz önünde bulundurularak oluşturulan 8 faklı
kategoride sınıflandırılmıştır. Ardından içeriklerin hangi dilde ekrana
getirildiğine, genel formatına, kanalın özgün içeriği olup olmadığına
ve bu içeriklerde hangi mesajların ağırlıkta olduğuna bakılmıştır.
Ayrıca yayın stratejisini yansıttığı düşünülen kimi içeriklerin, 6 Ocak - 6 Şubat 2020 tarihleri arasındaki herhangi bir bölümü üzerine betimleyici bir inceleme yapılmıştır. Böylece Türkiye ile hedef coğrafya arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi
sürecinde, TRT Avaz kanalının nasıl bir yayın stratejisiyle hareket ettiği anlaşılmaya
çalışılmıştır. Çalışma sonucunda da TRT Avaz’ın, milliyetçi bir yayın politikasıyla hareket
ederek, hedef coğrafya ile ortak ‘Türk’ kimliğini görünür kılmaya ve böylece olumlu
bir Türkiye algısı oluşturmaya çalıştığı ortaya koyulmuştur. Ayrıca kanalın Türkiye’nin
dış politikadaki tezlerini hedef coğrafyaya anlattığı ve yine Türkiye ile hedef coğrafya
arasında her türlü ekonomik ilişkileri geliştirecek yayınlar yaptığı vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kamu diplomasisi, milliyetçilik, medya, televizyon, TRT Avaz

Kaynakça

• Akçura, Y. (2018). Türkçülüğün tarihi. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Anderson, B. (2017). Hayali cemaatler: Milliyetçiliğin kökenleri ve yayılması. (İ. Savaşır, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Aydemir, E. (2016). Dış politikada yumuşak güç ve medya. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• Aydemir, E. (2019). Kamu diplomasisinde medyanın yeri. İçinde O. Göksu (Ed.), Kamu Diplomasisinde Yeni Yönelimler (ss. 109-132). Konya: Literatürk.
• Bostancı, M. (2012). Siyasal Liderlik ve Recep Tayyip Erdoğan’ın Liderlik Kodları. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• Cull, N. (2009). Public diplomacy: Lessons from the past. Los Angeles: Figueroa Press.
• Çelik, H. ve Ekşi, H. (2013). Söylem analizi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 27(27), 99–117.
• Ekşi, M. (2017). Türkiye’nin Türk dünyasına yönelik kamu diplomasisi: Yeni araç ve mekanizmalar. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 17(1), 9–19.
• Erzen Ünal, M. (2014). Kamu diplomasisi. İstanbul: Derin Yayınları.
• Fisk, J. (2015). İletişim çalışmalarına giriş. (S. İrvan, Çev.). Ankara: Pharmakon Yayınevi.
• Gellner, E. (2018). Uluslar ve ulusçuluk. (B. Ersanlı ve G. G. Özdoğan, Çev.). İstanbul: Hill Yayınları.
• Gökalp, Z. (2012). Türkçülüğün esasları. İstanbul: Toker Yayınları.
• Hablemitoğlu, N. (2017). Gaspıralı İsmail. İstanbul: Pozitif Yayınları.
• İletişim Başkanlığı. (2019). Kamu diplomasisi aracı olarak Türk dizileri çalıştayı düzenlendi. Retrieved from https://www.iletisim.gov.tr/turkce/yerel_basin/ detay/kamu-diplomasisi -araci-olarak-turk-dizileri-calistayi-duzenlendi/
• Nye, J. S. (2005). Yumuşak güç: Dünya siyasetinde başarının yolu. (R. İ. Aydın, Çev.). Ankara: Elips Kitap.
• Orkun, H. N. (1977). Türkçülüğün tarihi. Ankara: Kömen Yayınları.
• Ökmen, Y, E. & Göksu, O. (2019) Kültürel diplomasi bağlamında Türk dizilerinin ihracatı ve kültür aktarımına katkısı: ‘Diriliş Ertuğrul’ örneği. İçinde O. Göksu (Ed.), Kamu Diplomasisinde Yeni Yönelimler (ss. 247-291). Konya: Literatürk.
• Özer, Ö. (2011). Haber, söylem, ideoloji. Konya: Literatürk.
• Köksoy, E. (2015). Kamu diplomasisi perspektifinden ulus markalaması, Akdeniz İletişim Dergisi. 23, 42-61.
• Parim, A. (2020). Bir kamu diplomasisi aracı olarak milliyetçi söylemin TRT Avaz’da kullanımı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• RTÜK. (2014). Yayınlarda program türleri kod, tanıtım ve sınıflandırmaları. Retrieved from https:// www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/Download/BilgiMerkezi/Program %20T%C3% BCrleri%20 Kod%20Kitap%C3%A7%C4%B1%C4%9F%C4%B1.pdf? download=true
• Saraçlı, M. (2014). Güç unsurları çerçevesinde bir algı yönetimi unsuru olarak (yeni) kamu diplomasisi ve Türkiye. İçinde B. Karabulut (Ed.), Algı Yönetimi (ss. 273–308). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Tekinalp, Ş. ve Uzun, R. (2019). İletişim araştırmaları ve kuramları. İstanbul: Beta Yayınları.
• Tongut, S. ve Yavuz, C. (2014). Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra Kırgızistan ile ilişkilerde Türk medyası: TRT-Avrasya, TRT Türk ve TRT Avaz. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(3), 133–145.
• TRT. (n.d.). Tarihçe. Retrieved from https://www.trt.net.tr/Kurumsal/Tarihce.aspx Turhan, K. (2013). Dilde, fikirde ve işte Birlik (Akçura-Galiyev-Gaspıralı-Gökalp). İstanbul: Doğu Kitabevi.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (2020). Retrieved from https://sozluk.gov.tr/
• Yağmurlu, A. (2019). Kamu diplomasisi ve ulus markalaşması: Bir elmanın iki yarısı mı?, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 49, 122-138.