DİJİTAL ÇAĞIN ÇOCUKLARI: İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNİN FACEBOOK KULLANIMLARI ve İNTERNET BAĞIMLILIKLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2013, Sayı: 2, 31 - 48, 25.09.2013

Hatice Yıldız Süleyman Sadi Seferoğlu

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokul beş ve altıncı sınıf öğrencilerinin farklı değişkenlere göre İnternet’e bağımlılık düzeylerini ve Facebook kullanım durumlarını belirleyerek, Facebook kullanım durumları açısından İnternet’e bağımlılık düzeylerini incelemektir. Çalışmada betimsel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu MEB’e bağlı farklı okullarda okuyan toplam 351 5. ve 6.sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. MEB’e bağlı farklı okullardan öğrencilerin oluşturduğu çalışma grubu araştırmacıların erişim olanağı bulduğu okullardan seçilmiştir. Bu çalışmada dört farklı veri toplama aracı kullanılmıştır. İlk veri toplama aracı katılımcılara ait demografik verileri toplamak için araştırmacılar tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu”dur. Diğer araçlar, katılımcıların BT okuryazarlığını ve teknoloji kullanım durumunu belirlemek için yine araştırmacılar tarafından geliştirilen “BT Okuryazarlık ve Teknoloji Kullanım Anketi”, Facebook kullanım durumlarını belirlemek için “Facebook Kullanım Durumu Anketi” ve katılımcıların internet bağımlılık puanlarını belirlemek için Young 1998 tarafından geliştirilen ve Bayraktar 2001 tarafından Türkçeye uyarlanan birçok çalışmada geçerlik ve güvenirliği test edilen “İnternet Bağımlılık Ölçeği”dir Veri toplama araçları çalışma grubuna çevrim-içi olarak uygulanmıştır. Veriler, tanımlanan .05 anlamlılık düzeyinde, araştırma problemlerine göre, frekans, yüzde, t testi ANOVA istatistiksel tekniklerinden yararlanılarak çözümlenmiştir. Çalışmada elde edilen bulgular katılımcıların %85.5’inin İnternet bağımlılık ölçeğinden alınan puanlara göre “Bağımlılık Göstermeyenler” grubunda olduğunu göstermektedir. Öte yandan İnternet bağımlılık ölçeğinden alınan puanlar erkeklerde 33.79 kadınlara 17.72 göre daha yüksektir. Yine benzer şekilde Facebook hesabı olanların İnternet bağımlılığı ortalamaları Facebook hesabı olmayanlara göre daha yüksektir. Ayrıca Facebook kullanma sıklığı ile İnternet bağımlılığı puanları arasında anlamlı bir farklılık olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar doğrultusunda tüm okullarda İnternet bağımlılık ölçekleri uygulanarak bağımlılık gösteren öğrencilerin tespit edilmesi ve çözüm olarak rehberlik servislerince işbirliği yapılması önerilebilir

Anahtar Kelimeler

BT Okur-Yazarlığı Çocuklar, Çocuk ve Medya, Facebook Kullanımı, İnternet Bağımlılığı

Kaynakça

• ANDREASSEN, C. S., TORSHEIM, T., BRUNBORG, G. S., PALLESEN, S. (2012). Development of a facebook addiction scale 1, 2. Psychological reports, 110(2), 501-517.
• BAYRAKTAR, F. (2001). İnternet kullanımının ergen gelişimindeki rolü. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• BİLGE, F. (2012). Bir grup ilköğretim öğrencisinde bilgisayara yönelik bağımlılık eğilimi de- ğerlendirmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 96-105.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş. (2009). Veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• BYUN, S., RUFFINI, C, MILLS, J. E., DOUGLAS, A. C., NIANG, M., STEPCHENKOVA, S., LEE, S. K., LOUTFI, J., LEE, J. K., ATALLAH, M., BLANTON, M. (2009). Internet ad- diction: Metasynthesis of 1996-2006 quantitative research. Cyberpsychology & Behavior, 12(2), 203-207.
• CHITTARO L., VIANELLO, A. (2013). Time perspective as a predictor of problematic Internet use: A study of Facebook users. Personality and Individual Differences, 55(8), 989-993.
• CHOU, C., CONDRON, L., BELLAND, J. C. (2005). A review of the research on Internet addic- tion. Educational Psychology Review, 17(4). 363-388.
• ÇELEN, F. K., ÇELİK, A., SEFEROĞLU, S. S. (2011). Çocukların İnternet kullanımları ve onları bek- leyen çevrim-içi riskler. XIII. Akademik Bilişim Konferansı (AB11), 2-4 Şubat 2011. Ma- latya: İnönü Üniversitesi.
• DAVIS, R., A., FLETT, G., L., BESER, A. (2002). Validation of a new scale for measuring prob- lematic internet use: Implications for pre-employment screening. CyberPsychology & Behavior, 5, 331-346.
• DÖNER, C. (2011). İlköğretim öğrencilerinde internet bağımlılığının farklı değişkenlere göre incelen- mesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• FRAENKEL, J., R., WALLEN, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education. (6th Edition). New York: McGraw-Hill Book Company.
• GRIFFITHS, M. (1999). Internet addiction: Fact or fiction? The Psychologist, 12(5), 246-250.
• HUANG, Y. R. (2006). Identity and intimacy crises and their relationship to Internet depend- ence among college students. CyberPsychology & Behavior, 9(5), 571–576.
• International Telecommunication Union (ITU). (2013). The world in 2013- ICT facts and figures.. [Çevrim-içi: http://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Documents/facts/ICTFactsFigures 2013. pdf], Erişim tarihi: 11.10.2013.
• Internet World Stats (2012). Facebook users in the world. [Çevrim-içi: http://www.internetworld stats.com/facebook.htm], Erişim tarihi: 12.10.2013.
• KARAMAN, K. M., KURTOĞLU, M. (2009). Öğretmen adaylarının internet bağımlılığı hakkındaki görüşleri. XI. Akademik Bilişim Konferansı (AB09), 11-13 Şubat 2009. Şanlıurfa: Harran Üniversitesi.
• KITTINGER, R., CORREIA, C. J., IRONS, J. G. (2012). Relationship between facebook use and problematic Internet use among college students. Cyberpsychology, Behavior & Social Networking, 15(6), 324–327.
• KUSS, D. J., GRIFFITHS, M. D. (2011). Online social networking and addiction – A review of the psychological literature. International Journal of Environmental Research and Public Health, 8(9), 3528–3552.
• KUSS, D. J., GRIFFITHS, M. D., BINDER, J. F. (2013). Internet addiction in students: Prevalence and risk factors. Computers in Human Behavior, 29(3), 959-966.
• LARSEN, R. J. (2000). Toward a science of mood regulation. Psychological Inquiry, 11(3), 129-141.
• LEUNG, L., LEE, P. S. N. (2012). The influences of information literacy, internet addiction and parenting styles on internet risks. New Media & Society, 14(1), 117–136.
• SIRAKAYA, M. (2011). Öğretmen adaylarının problemli internet kullanımı ve internet öz-yeterlik dü- zeylerinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara: Fen Bilimleri Enstitüsü.
• THATCHER A.,GOOLAM S. (2005). Development and psychometric properties of the Prob- lematic Internet use Questionnaire. South African Journal of Psychology; 35, 793-809.
• TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (2012). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi (ADNKS) sonuçları, 2012. [Çevrim-içi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13425], Erişim ta- rihi: 12.10.2013.
• TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (2013). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanımı araştırması (06- 15 Yaş Grubu Çocuklarda Bilişim Teknolojileri Kullanımı ve Medya, 2013). [Çevrim-içi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15866], Erişim tarihi: 10.10.2013.
• YILMAZ, M. B. (2010). İlköğretim 6. ve 7.sınıf öğrencilerinin bilgisayara yönelik bağımlılık gös- terme eğilimlerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim Teknolojileri Araş- tırmaları Dergisi, 1(1), 617-622.
• YOUNG, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyberpsy- chology & Behavior, 1(3), 237-244.
• YOUNG, K., SULER, J. (1996). Intervention for pathological and deviant behavior within an online commu- nity. [Çevrim-içi: http://netaddiction.fusionxhost.com/articles/interventions. pdf], Erişim tarihi: 12.10.2013.