Bir Dezenformasyon Aracı Olarak Yapay Zekâ: Bing Arama Motoru Örneğinde İklim Değişikliği Konulu Haber Fotoğraflarının İncelenmesi

Yıl 2023, Sayı: 11 - Tema: Dezenformasyon, 57 - 82, 16.12.2023

Leyla Turğal Bülent Bahri Küçükerdoğan

https://doi.org/10.54722/iletisimvediplomasi.1376404

Öz

İklim değişikliği, günümüzün en büyük ve acil sorunlarından biridir. İnsanı ve birçok türü tehdit eden bu krizde, iklim haberlerinin önemi büyüktür. Ancak son yıllarda yapay zekânın her alana yayılmasıyla birlikte dijital medyada yer alan ve arama motorlarının optimizasyonuyla bir araya getirilen haber fotoğraflarının bu konuda yetersiz kaldığı ve daha çok çeşitli tasarım programlarıyla oluşturulan tek tip ve benzer görsellerin yer aldığı gözlemlenmektedir. Yapay zekâ, filtreleme yapmadan sayısal tabanda bulunan tüm verileri bir araya toplaması nedeniyle bilgi kirliliğine neden olmakta ve iklim gibi spesifik konularda da dezenformasyon risklerine yol açmaktadır. Bu durum, kamuoyunun doğru bilgilendirilmesini zorlaştırmaktadır. Sosyal bilimlerde nitel bir araştırma yöntemi olan doküman analizinin kullanıldığı çalışmanın örneklemini, Similarweb’in, Temmuz 2022 ve Haziran 2023 arasında gerçekleştirdiği analizler sonucunda en çok kullanılan arama motorları arasında ikinci sırada yer alan ve Şubat 2023 itibarıyla yapay zekayâ entegre edilen “Bing” arama motoru oluşturmaktadır. Örneklem dâhilinde bulunan yapay zekâ destekli arama motorunun sohbet kısmına “iklim değişikliği ile ilgili haber fotoğrafları” anahtar kelimeleri yazılarak ‘görseller’ sekmesinde yer alan görseller baz alınıp çalışma alanı sınırlandırılmıştır. Çalışma kapsamında bulgulara ulaşmak için amaçlı örnekleme yöntemleri içerisinde yer alan ‘maksimum çeşitlilik örneklemesi’ kullanılmış, iklim değişikliğinin ana kavramlarından olan kuraklık, buzulların erimesi ve aşırı ısınma ile üç kategori oluşturulmuştur. Belirlenen her bir kategori için 10 adet haber fotoğrafı incelenmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda yapay zekânın haber fotoğraflarını ve görsellerini ayırt etmeden bir araya toplamasının, habercilikte ‘haber fotoğrafçılığı’ olarak adlandırılan kavramı zedeleyerek dezenformasyona yol açtığı gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yapay Zeka, Arama Motoru, Dezenformasyon, İklim Değişikliği, Haber Fotoğrafları

Artificial Intelligence as a Disinformation Tool: Analyzing News Photos on Climate Change in The Example of Bing Search Engine

Öz

Climate change is one of the biggest and most urgent challenges of our time. In this crisis that threatens human beings and many species, climate news is of great importance. However, in recent years, with the spread of artificial intelligence in every field, it is observed that news photographs in digital media, which are brought together with the optimization of search engines, are insufficient in this regard, and more uniform and similar images created with various design programs are included. Artificial intelligence causes information pollution as it gathers all the data available in the digital base without filtering and leads to disinformation risks on specific issues such as climate. This situation makes it difficult to inform the public correctly. The sample of the study, in which document analysis, a qualitative research method in social sciences, is used, consists of the "Bing" search engine, which ranked second among the most used search engines as a result of the analysis carried out by Similarweb between July 2022 and June 2023 and was integrated into artificial intelligence as of February 2023. The study area was limited by typing the keywords "news photos about climate change" in the chat section of the artificial intelligence-supported search engine within the sample and taking the images in the 'images' tab as a basis. Within the scope of the study, 'maximum variation sampling', which is one of the purposeful sampling methods, was used to reach the findings, and three categories were created with drought, melting of glaciers and overheating, which are the main concepts of climate change. For each category, 10 news photographs were analyzed. In line with the data obtained, it has been observed that the collection of news photographs and visuals by artificial intelligence without distinguishing them leads to disinformation by damaging the concept called 'news photography' in journalism.

Anahtar Kelimeler

Artificial Intelligence, Search Engine, Disinformation, Climate Change, News Photos

Kaynakça

• Aksel, T. (2011). Kritik Eşik: İklim Değişikliğinde ve İnsanlık Medeniyetinde Dönülmez Noktaya Doğru. Cinius Yayınları: İstanbul.
• Altraide (2019). New Thinking: From Einstein to Artificial Intelligence, the Science and Technology That Transformed Our World. Mango Publishing: Usa, D.
• Amerika, M. (2022). My Life as an Artificial Creative Intelligence. Stanford Unıversıty Press: Stanford, California.
• Anjıla P K, F. (2021). Learning Outcomes Of Classroom Research: Artificial Intelligence. (Dr. J. Karthikeyan & Dr. T. S. Hie & Dr. N. Y. Jin, Edit.) L Ordine Nuovo Publication: New Delhi.
• Alpaydın, E. (2012). Yapay Öğrenme. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi: İstanbul.
• Atay, C. & Alanyalı, M. & Uyan, S. B. & Baş, C. (2010). Arama Motoru Optimizasyonu. Akademik Bilişim’10 - XII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri. 10 - 12 Şubat 2010 Muğla Üniversitesi.
• Alan Levin Coaching. https://alanlevincoaching.com/uncategorized/the-scarcity-trap/attachment/drought-land/. Erişim T. 12 Haziran 2023.
• Altonivel.com. (2020). https://www.altonivel.com.mx/finanzas/estas-seran-las-5-tendencias-de-inversion-despues-de-la-pandemia/. Erişim T. 21 Temmuz 2023.
• Aa.com.tr. (2017). https://www.aa.com.tr/tr/bilim-teknoloji/iklim-degisikligi-enfeksiyonlari-sanilandan-daha-fazla-etkileyecek-/874722. Erişim T. 11 Eylül 2023.
• Ahaber.com.tr. (2022). https://www.ahaber.com.tr/galeri/yasam/iklim-degisikligi-nedir-iklim-degisikligi-sonuclari-ve-etkileri-nelerdir-googledan-iklim-degisikligi-ile-ilgili-doodle/23. Erişim T. 23 Eylül 2023.
• Bing. (2023). https://www.bing.com/search?q=Bing%20AI&showconv=1&form=MA13FV. Erişim T. 09 Haziran 2023.
• Bulldog Bugle The student news site of Amino Jefferson Charter Middle School. (2021). https://bulldogbugle.com/10246/issues/global-warming-is-a-big-problem. Erişim T. 24 Temmuz 2023.
• BBC News Türkçe. (2018). https://www.bbc.com/turkce/vert-fut-46274950. Erişim T. 15 Temmuz 2023.
• Cengiz, Ö (2023). Türkiye’de İklim Haberciliği: Kuraklık Haberleri Üzerine Bir İçerik Analizi. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Sayı 62.
• Cantekin, B. (2019). Fotoğraflı Haberler ile Öne Çıkın. https://www.iienstitu.com/blog/fotografli-haberler-ile-one-cikin. Erişim T. 03 Temmuz 2023.
• Connock, A. (2023). Media Management and Artificial Intelligence: Understanding Media Business Models in the Digital Age. Routledge Taylor & Francis Group. London and Newyork.
• Certified Sustainable. https://certified-sustainable.co.uk/why-are-people-still-in-denial-about-climate-change. Erişim T. 14 Temmuz 2023.
• Duman, K. (2018). Arama Motorları ve İnternet Haberciliğine Etkileri: Türk İnternet Haber Medyası Örneği. Selçuk İletişim, 11 (1): 257-287
• Depositphotos.(2017).https://depositphotos.com/jp/photos/%E5%B9%B2%E3%81%B0%E3%81%A4.html. Erişim T. 28 Haziran 2023.
• En Son Haber. (2017). https://www.ensonhaber.com/yasam/amerikali-bilim-cevreleri-kuresel-isinma-insan-kaynakli. Erişim T. 16 Temmuz 2023.
• Ekolojist.com. https://www.ekolojist.com/kuresel-isinma/cevre-kirliligi-ve-iklim-degisikligi/. Erişim T. 16 Temmuz 2023.
• Ekolojist.com. (2018). https://ekolojist.net/iklim-degisikligi-hayvanlari-nasil-etkiler/. Erişim T. 18 Temmuz 2023.
• Feldman T. (1997). An Introduction To Digital Media. New York, A Blueprint Book Published By Routledge.
• Finanswebde. (2022). https://blog.finanswebde.com/tehdit-buyudukce-iklim-degisikligi-ile-ilgili-endiseler-kuresel-olarak-kuculuyor/. Erişim T. 07 Temmuz 2023.
• Facebook. (2016). https://www.facebook.com/inorama.illustrators/. Erişim T. 13 Temmuz 2023.
• Girgin, A. (2014). Gazeteciliğin Temel İlkeleri. Der Yayınları: İstanbul.
• Gizmodo The Future is Here. (2011). https://gizmodo.com/climate-change-skeptics-eat-crow-5851909. Erişim T. 28 Temmuz 2023.
• Hürriyet.com.tr. (2020). https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/sigorta/dunyadaki-en-onemli-tehdit-kuresel-iklim-degisikligi-41540177. Erişim T. 07 Temmuz 2023.
• İlkyaz, S. (2023). Verimliliğinizi ve Yaratıcılığınızı Artıracak En İyi 11 Yapay Zeka Grafik Tasarım Uygulaması. https://onedio.com/haber/verimliliginizi-ve-yaraticiliginizi-artiracak-en-iyi-11-yapay-zeka-grafik-tasarim-uygulamasi-1134860. Erişim T. 30 Haziran 2023.
• Kıvılcım, İ. (2013). 2020’ ye Doğru Kyoto-Tipi İklim Değişikliği Müzakereleri: Avrupa Birliği’nin Yeterliliği ve Türkiye’nin Konumu. İktisadi Kalkınma Yayınları: İstanbul.
• Kıral, B. (2020). Nitel Bir Veri Analizi Yöntemi Olarak Doküman Analizi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. SS. 170-189, Sayı 15.
• Köse, U. (2021). Yapay Zekâ Etiği: Yapay Zekâ Kavramı. Nobel Yayıncılık: Ankara.
• Keleş, P. (2023). Arama Motoru Nedir? En Çok Kullanılan Arama Motorları Nelerdir?. https://www.ticimax.com/blog/en-cok-kullanilan-arama-motorlari#genel-arama-motorlari-nedir. Erişim T. 20 Haziran 2023.
• Larson, E.J. (2022). Yapay Zekâ Miti: Bilgisayarlar Neden Bizim Gibi Düşünemez. (K. Y. Us, Çev.) Fol Yayıncılık: Ankara.
• Lmd The Voice Of Business. (2018). https://lmd.lk/drought-relief-in-anuradhapura/. Erişim T. 07 Temmuz 2023.
• Life Advancer. (2014). https://www.lifeadvancer.com/how-to-reduce-the-bad-effects-of-greenhouse-gases-to-the-environment/. Erişim T. 02 Eylül 2023.
• Listelist.com. (2021). https://listelist.com/iklim-degisikligi-tarihi/. Erişim T. 09 Temmuz 2023.
• McCarthy J. & Minsky M. L. & Rochester N. & Shannon, C. E. (1956). “A Proposal for the Dartmouth Summer Research Project on Artificial Intelligence,” 1955, http://www-formal.stanford.edu/jmc/history/ dartmouth/dartmouth.html.
• Matematiksel. (2023). https://www.matematiksel.org/iklim-degisikligi-ile-ilgili-en-cok-karsilasilan-10-efsane/. Erişim T. 08 Temmuz 2023.
• Natale, S. (2021). Deceitful Media: Artificial Intelligence and Social Life after the Turing Test. Oxford University Press: New York.
• Ns Energy. (2020). https://www.nsenergybusiness.com/news/countries-net-zero-emissions/. Erişim T. 01 Eylül 2023.
• Ntv.com.tr. (2018). https://www.ntv.com.tr/teknoloji/iklim-degisikligine-karsi-neler-yapabilirsiniz,DnCzwwK_J0qK_BeEEngliw. Erişim T. 10 Eylül 2023.
• Pavlik, J. V. (2001). Journalism and New Media: New York: Columbia University Press.
• Pinterest. (2020). https://tr.pinterest.com/pin/639863059543841537/. Erişim T. 11 Temmuz 2023.
• Pihlajarinne, T. & Alén-Savikko, A. (2022). Artificial Intelligence and the Media: Reconsidering Rights and Responsibilities. Edward Elgar Publishing: Usa.
• Paaß G. & Giesselbach S. (2023). Foundation Models for Natural Language Processing: Pretrained Language Models Integrating Media. Germany, https://doi.org/10.1007/978- 3- 031- 23190- 2. Erişim T. 11 Haziran 2023.
• Rondeau, T. W. (2007). Application of Artificial Intelligence to Wireless Communications. (Doctoral dissertation, Virginia Tech).
• Rawpixel (2021). https://www.rawpixel.com/image/2904419/free-illustration-image-save-ocean-environmental-conservation-iceberg. Erişim T. 11 Temmuz 2023.
• Sak, R. & Şahin Sak, İ. T. & Öneren Şendil, Ç. & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. http://doi.org/10.33400/kuje.843306. Erişim T. 07. Haziran 2023.
• Sears K. (2017). Weather 101: From Doppler Radar and Long-Range Forecasts to the Polar Vortex and Climate Change, Everything You Need to Know about the Study of Weather. Adams Media: New York/Toronto/London/Sdney/new Delhi.
• Sonik, D. & Colarossi, A. (2020). Becoming Artificial: A Philosophical Exploration into Artificial Intelligence and What It Means to Be Human. Imprint Academic Ltd: United Kingdom. imprint-academic.com.
• Scitechdaily. (2020). https://scitechdaily.com/southeast-asia-megadrought-previously-unknown-mid-holocene-event-led-to-major-changes-in-human-settlement/. Erişim T. 01 Temmuz 2023.
• Sera Gazı ve İklim Yönetimi. (2021). https://www.seragazi.net/iklim-degisikligi-nedir.html. Erişim T. 09 Temmuz 2023.
• Sabah.com.tr. (2017). https://www.sabah.com.tr/saglik/2017/11/02/iklim-degisikligi-insanligi-nasil-etkiliyor. Erişim T. 10 Temmuz 2023.
• Sabah.com.tr. (2019). https://www.sabah.com.tr/galeri/dunya/dunyayi-bekleyen-tehlike-1561613449. Erişim T. 12 Eylül 2023.
• Sabah.com.tr. (2019). https://www.sabah.com.tr/galeri/dunya/evreni-bekleyen-buyuk-tehlike. Erişim T. 14 Eylül 2023.
• Şahin, M. (2020). İklim Değişikliği ve Bilim Gazeteciliği: Avustralya Yangınları Haberlerinde Bilim İzi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. Cilt 8, Sayı 2.
• Vishwakarma, P. (2021). Learning Outcomes Of Classroom Research: Artificial Intelligence. (Dr. J. Karthikeyan & Dr. T. S. Hie & Dr. N. Y. Jin, Edit.) L Ordine Nuovo Publication: New Delhi.
• Virahaber.com (2017). https://www.virahaber.com/nufuslarinin-yarisi-ortadan-kayboldu-46163h.htm. Erişim T. 18 Temmuz 2023.
• Yüksel, D. & Tolon, M. (2019). Dijital Pazarlama Stratejisi Olarak Arama Motoru Optimizasyonu (Seo). International Journal Of 3d Printing Technologies And Digital Industry 3:3 (2019) 236-243 Araştırma Makalesi.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık 6. Baskı: Ankara.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık 12. Baskı: Ankara.
• Yenicaggazetesi.com.tr. (2022). https://www.yenicaggazetesi.com.tr/korkunc-gercek-bm-raporlarinda-ortaya-cikti-dunya-9-yil-icinde-kuresel-isinma-esigini-gecebilir-596495h.htm?page=2. Erişim T. 17 Eylül 2023.
• Walker, G. & King, S.D. (2009). Dünyamız Isınıyor! Küresel Isınmayla Nasıl Başa Çıkabiliriz? (Ö. Akpınar, Çev.) Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi: İstanbul. (Orijinal eser yayın tarihi: 2008).