Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Eğitim Gördüğü Okullarda Öğretmenlerin Karşılaştığı Sorunlar ve Çözüm Önerileri

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 3, 1116 - 1134, 31.07.2019

Zeynep Şimşir , Bülent Dilmaç

https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.419647

Cited By: 9

Öz

Sınır komşumuz olan
Suriye’de patlak veren iç savaş, sivilleri can güvenliğini sağlamak adına göç
etmeye mecbur bırakmıştır. 2011 yılında Türkiye’ye giriş yapmaya başlayan
sivillerin sayısı 2017 yılı itibarıyla 3 milyona ulaşmıştır (Birleşmiş
Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği [UNCHR], 2017). Suriyelilerin yanı sıra
benzer sebeplerle göç eden Iraklılar da Türkiye topraklarında misafir
edilmektedir. Bir kısmı kamplarda barındırılan bu insanların çoğunluğu
Türkiye’nin dört bir yanına yerleşmiş durumdadır. Yaşanan bu göç dalgası ülke
çapında çeşitli sorunlara yol açmış olup; en önemli sorunlardan biri de
çocukların eğitim sorunudur. Bu çocukların, eğitim sorunlarının çözümü için
devlet ve sivil toplum kuruluşları harekete geçmiş ve çeşitli çözüm önerileri
ortaya koymuştur. Bu kapsamda devlet tarafından çeşitli politikalar
uygulanmakta, Suriyeli öğrencilere geçici eğitim merkezlerinde ve Milli Eğitim
Bakanlığına (MEB) bağlı okullarda eğitim imkânları sunulmaktadır. Fakat MEB’e
bağlı okullarda çalışan öğretmenler çeşitli sorunlar yaşamaktadır. Bu
araştırmanın amacı MEB’e bağlı ilkokul ve ortaokullarda eğitim veren
öğretmenlerin karşılaştığı sorunları ve çözüm önerilerini ortaya koymaktır.
Nitel araştırma yöntemi ile yürütülen araştırmada farklı branşlarda eğitim
veren 17 öğretmenle görüşme yapılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme
sorularına verilen yanıtlar transkript edilmiş ve içerik analizine tabi
tutulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre ortaya çıkan temalar; akademik
problemler, dil ve iletişim problemleri, sosyal problemler ve önerilerdir.

Anahtar Kelimeler

Göç, yabancı uyruklu öğrenciler, eğitim sorunları, çözüm önerileri

Kaynakça

• Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). (2017). Suriye afet raporu. https://www.afad.gov.tr/tr/2373/Giris internet adresinden alınmıştır. Erişim: 15 Kasım 2017. Alagöz, S. B., & Geçgil, T. (2016). Türkiye’deki yabancı öğrenci sorunlarının tanımlanması ve çözüm önerileri. In Proceedings of the 2nd International Congress on Applied Sciences: Migration, Poverty and Employment, 23-25 September, (pp. 494-502). Konya, Turkey. http://www.uubk2016.org/en/home/ internet adresinden alınmıştır. Erişim: 25 Kasım 2016. Berger, R. ve Weiss, T. (2003). Immigration and posttraumatic growth-a missing link. Journal Of Immigrant & Refugee Services, 1(2), 21-39. Berry, J. W. (1997). Immigration, acculturation, and adaptation. Applied Psychology, 46(1), 5-34. Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2014). Bilimsel araştırma yöntemleri (17. Bas.). Pegem Akademi Yayıncılık: Ankara. Dinçer, O. B., Karaca, S., & Yavuz, H. (2013). Göçün ikinci yılında Suriyeli savaş mağdurlar. Analist Dergisi, 25. Elbaz‐Luwisch, F. (2004). Immigrant teachers: Stories of self and place. International Journal of Qualitative Studies in Education, 17(3), 387-414. Elitok, S. P. (2013). Turkish migration policy over the last decade: A gradual shift towards better management and good governance. Turkish Policy Quarterly, 12(1), 161-172. Emin, M. N. (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocukların eğitimi: Temel eğitim politikaları. Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA). http://file.setav.org/Files/Pdf/20160309195808_turkiyedeki-suriyeli-cocuklarin-egitimi-pdf.pdf internet adresinden alınmıştır. Erişim: 10 Kasım 2016. Ergin, H. (2016). Turkish university students' Perceptions towards their Syrian classmates. Egitim ve Bilim, 41(184), 399-415. Ferris, E., & Winthrop, R. (2010). Education and displacement: Assessing conditions for refugees and internally displaced persons affected by conflict. Background paper for the EFA Global Monitoring Report 2011. The hidden crisis: Armed conflict and education. https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/06/2011_02_idp_unesco_ferrise.pdf internet adresinden alınmıştır. Güçtürk, Y. (2014). Sürgün ile savaş arasında Suriyeli mülteciler. Siyaset. Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA). http://setav.org/ tr/5-soru-surgun-ile-savas-arasinda-suriyeli-multeciler/yorum/18059 internet adresinden alınmıştır. Erişim: 9 Kasım 2016 Güneş, M. (2013). Uluslararası göçün tetikleyicileri; Suriye'den Türkiye'ye zorunlu göç'ün Cilvegözü örneği ile yansımalar. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Turgut Özal Üniversitesi, Ankara. Hek, R. (2005). The experiences and needs of refugee and asylum seeking children in the UK: A literature review. National Evaluation of the Children’s Fundb University of Birmingham. Human Rights Watch (HRW). (2015). “Geleceğimi Hayal Etmeye Çalıştığımda Hiçbir Şey Göremiyorum” Türkiye’deki Suriyeli Mülteci Çocukların Eğitime Erişiminin Önündeki Engeller–Kayıp Nesil Olmalarını Önlemek. https://www.hrw.org/sites/default/files/report_pdf/turkey1115tu_web.pdf internet adresinden alınmıştır. Erişim: 8 Kasım 2016. İç işleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (2015). 2015 Türkiye göç raporu. http://www.goc.gov.tr/files/files/_2015_g%C3%B6%C3%A7_y%C4%B1ll%C4%B1k_rapor_18_04_16.pdf internet adresinden alınmıştır. Erişim: 14 Kasım. 2016. İç işleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (2016a). Türkiye’de geçici koruma. http://www.goc.gov.tr/icerik6/turkiye%E2%80%99de-gecici koruma_409_558_1097_icerik internet adresinden alınmıştır. Erişim: 15 Kasım 2016. İç işleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü (2016b). Geçici koruma. http://www.goc.gov.tr/icerik6/gecici-koruma_363_378_4713_icerik internet adresinden alınmıştır. Erişim: 15 Kasım 2016. Kağnıcı, D. Y. (2017). Suriyeli mülteci çocukların kültürel uyum sürecinde okul psikolojik danışmanlarına düşen rol ve sorumluluklar. İlköğretim Online, 16(4), 1768-1776. Karaca, S., Doğan, U. (2014). Türkiye’deki Suriyeli Mülteciler, Suriyeli Göçmenlerin Sorunları Çalıştayı Sonuç Raporu, Mersin Üniversitesi, Mersin. http://biamer.mersin.edu.tr/raporlar/suriyeliler.pdf internet adresinden alınmıştır. Erişim: 9 Kasım 2017. Kaya, İ.,& Eren, E. Y. (2015). Türkiye’deki Suriyelilerin hukuki durumu: Arada kalanların hakları ve yükümlülükleri. İstanbul: Seta Yayınları. Kesten, A., Kıroğlu, K., & Elma, C. (2010). Language and education problems of international students in Turkey. Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 65-85. Kirmayer, L. J., Narasiah, L., Munoz, M., Rashid, M., Ryder, A. G., Guzder, J., ... & Pottie, K. (2011). Common mental health problems in immigrants and refugees: general approach in primary care. Canadian Medical Association Journal, 183(12), 959-967. Kirova, A. (2001). Loneliness in immigrant children: Implications for classroom practice. Childhood Education, 77(5), 260-267. Koçak, Y., & Terzi, E. (2012). Türkiye’de göç olgusu, göç edenlerin kentlere olan etkileri ve çözüm önerileri. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(3), 163-184. Lee, G. L. (2003). Understanding immigrated Korean children's educational needs. Kappa Delta Pi Record, 39(4), 168-172. Martín-Pastor, E., González-Gil, F., Río, C. J., Robaina, N. F., & Castro, R. P. (2013). Influence of immigrant students’ communication skills on their teaching and learning process. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 93, 789-793. Merriam, S. B. (2013). Quantitative research (S.Turan, Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2014). Yabancılara Yönelik Eğitim-Öğretim Hizmetleri. http://mevzuat.meb.gov.tr/html/yabyonegiogr_1/yabyonegiogr_1.html internet adresinden alınmıştır. Erişim: 15 Kasım 2017. Nicolai, S., & Triplehorn, C. (2003). The role of education in protecting children in conflict. Network Paper: Humanitarian Practice Network (HPN), 42, 1-36. Ogbu, J. U. (1992). Understanding cultural diversity and learning. Educational researcher, 21(8), 5-14. Olivos, E. M., & Mendoza, M. (2010). Immigration and educational inequality: Examining Latino immigrant parents’ engagement in US public schools. Journal of Immigrant & Refugee Studies, 8(3), 339-357. Oikonomidoy, E. (2010). Zooming into the school narratives of refugee students. Multicultural Perspectives, 12(2), 74-80. Office of the United Nations High Commissioner for Refugees (UNCHR). (2017). Syria Regional Refugee Response Inter-agency Information. http://data.unhcr.org/syrianrefugees/regional.php internet adresinden alınmıştır. Erişim: 15 Kasım 2017. Office of the United Nations High Commissioner for Refugees (UNCHR). (2016). Türkiye’deki Suriyeli Mülteciler Sık Sorulan Sorular. http://www.unhcr.org/turkey/uploads/root/s%C4%B1k_sorulan_sorular.pdf internet adresinden alınmıştır. Erişim: 15 Kasım 2017. Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM). (2015). Suriyeli Sığınmacıların Türkiye’ye Etkileri. http://tesev.org.tr/wp-content/uploads/2015/11/Suriyeli_Siginmacilarin_Turkiyeye_Etkileri.pdf. internet adresinden alınmıştır. Erişim: 19 Kasım 2016. Özdemir, Ç. (1988). Federal Almanya'daki Türk işçi çocuklarının eğitim sorunları açısından iki dillilik ve iki kültürlülük ile ilgili eğitim modelleri. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara. Özdemir, Ç. (2016). Sivas ilinde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin okul iklimine etkisine ilişkin görüşlerin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Cumhuriyet Üniversitesi: Sivas. Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün & B. Demir, Çev.). Pegem Akademi Yayıncılık: Ankara. Phinney, J. S.,Horenczyk, G., Ljebkind, K. ve Vedder, P. (2001). Ethnicidentity, immigration, andwell-being: An interactionalperspective. Journal of SocialIssues, 57, (3), 493–510. Rah, Y., Choi, S., & Nguyễn, T. S. T. (2009). Building bridges between refugee parents and schools. International Journal of Leadership in Education, 12(4), 347-365. Rego, M. Á. S., Otero, A. G., & Moledo, M. D. M. L. (2009). Evaluation of the implementation of a socio-educational program with immigrant families: A case study. Evaluation and program planning, 32(1), 21-30. Roxas, K. (2011). Tales from the front line: Teachers’ responses to Somali Bantu refugee students. Urban Education, 46(3) 513–548. Segal, U. A., Mayadas, N. S., & Elliott, D. (2006). A framework for immigration. Journal of Immigrant & Refugee Studies, 4(1), 3-24. Seydi, A. R. (2013). Türkiye’deki Suriyeli Akademisyen ve Eğitimcilerin Görüşlerine Göre Suriye’deki Çatışmaların Suriyelilerin Eğitim Sürecine Yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 30, 2017-241. Seydi, A. R. (2014). Türkiye’nin Suriyeli Sığınmacıların Eğitim Sorununun Çözümüne Yönelik İzlediği Politikalar. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 31, 267-305. Sezgin, A. A., & Yolcu, T. (2016). Göç ile gelen uluslararası öğrencilerin sosyal uyum ve toplumsal kabul süreci. Humanıtas-Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 417-436. Sezik, M., &Ağır, O. (2015). Suriye’den Türkiye’ye yaşanan göç dalgasından kaynaklanan güvenlik sorunları. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 95-124. Schneeweis, N. (2015). Immigrant concentration in schools: Consequences fornative and migrant students. Labour Economics, 35, 63-76. Şahin, C. (2001). Yurt dışı göçün bireyin psikolojik sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin kuramsal bir inceleme. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), Ankara. Şeker, B. D., & Aslan, Z. (2015). Refugee children in the educational process: An social psychological assessment. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 8(1), 86-105. Şimşek, H., & Öztürk, M. (2016). Suriyeli Öğrencilere Dair Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri: Konya – Mehmet Hasan Sert İlkokulu Örneği. In Proceedings of the 2nd International Congress on Applied Sciences : Migration, Poverty and Employment, 23-25 September, (pp. 494-502). Konya, Turkey. http://www.uubk2016.org/en/home/ internet adresinden alınmıştır. Tunç, A. Ş. (2015). Mülteci davranışı ve toplumsal etkileri: Türkiye’deki Suriyelilere ilişkin bir değerlendirme. Tesam Akademi Dergisi, 2(2). United Nations International Children's Emergency Fund (UNICEF). (2016). Türkiye’deki Suriyeli çocuklar. http://unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/T%C3%BCrkiyedeki%20Suriyeli%20%C3%87ocuklar_Bilgi%20Notu%20Subat%202016.pdf internet adresinden alınmıştır. Erişim: 15 Kasım 2016. Uzun, E. M., & Bütün, E. (2016). Okul öncesi eğitim kurumlarındaki Suriyeli sığınmacı çocukların karşılaştıkları sorunlar hakkında öğretmen görüşleri. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 1(1). Yavuz, Ö., & Mızrak, S. (2016). Acil durumlarda okul çağındaki çocukların eğitimi: Türkiye’deki Suriyeli mülteciler örneği. Göç Dergisi, 3(2), 175-199. Yıldırım, A., Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde bilimsel araştırma yöntemleri (9. Bas.). Seçkin Yayıncılık: Ankara. Yıldız, Ö. (2013). Türkiye kamplarında Suriyeli sığınmacılar: Sorunlar, beklentiler, Türkiye ve gelecek algısı. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 16(1), 140-169.