Okul Öncesi Eğitimde Aile Katılımı Sistemini Genişletmek: Aile “Bağlılığı, Ortaklığı, Katılımı ve Eğitimi

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 4, 1 - 19, 01.12.2018

Hasibe Özlen Demircan

https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.507008

Öz

Eğitimde
aile katılımı ile ilişkilendirilebilecek kuramlar, aileyi toplumdan ayrı
düşünmemek gerektiğini belirtmektedir. Aile katılımı üzerine yapılan
araştırmalar ise; aileyi ortaklık, katılım ya da eğitim etkinliklerine davet
etmeden önce ailenin toplumun nasıl bir yansıması olduğunu değerlendirmenin
önemli olduğunu ifade etmektedir. Dolayısıyla aile katılımı kavramı, sürekli
değişim içinde olan sosyal yaşantının bir yansıması olarak toplum, okul ve aile
ihtiyaçları doğrultusunda gelişmekte ve daha kapsayıcı hale gelmektedir. Bu
bağlamda uluslararası alan yazında eğitimde aile katılımı kavramını kapsayan,
eğitimde aile “bağlılığı” kavramını; eğitimde aile ortaklığı, katılımı ve
eğitimi çerçevesinde; konuya dair güncel bilimsel araştırmalar ışığında
değerlendirmenin önemi oluşmaktadır. Bu çalışmanın amacı, okul öncesi eğitim
uluslararası alan yazında son yıllarda üzerinde durulan bir kavram olan aile
bağlılığı ve ulusal-uluslararası alan yazında yer almakta olan aile katılımı,
ortaklığı ve eğitimi kavramlarına odaklanarak alan yazın ile desteklenmiş “okul
öncesi eğitimde aile bağlılığı” kavramı için bilimsel altyapı sunmaktır.

Anahtar Kelimeler

Aile Bağlılığı, Ortaklığı, Katılımı, Eğitimi, Okul Öncesi Eğitim

Kaynakça

• Abbak, B. S. (2008). Okul Öncesi Eğitim Programındaki Aile Katılımı Etkinliklerinin Anasınıfı Öğretmenleri ve Veli Görüşleri Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
• Abel, Y. (2014). Process into products: Supporting teachers to engage parents. Education & Urban Society, 46(2), 181-191. doi:10.1177/0013124512446307.
• Ahioğlu-Lindberg, N. (2014). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin aile katılımı ile ilgili görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1339-1361.
• Aksu, F. F. & Karaçöp, A. (2015). Öğrencilerin ev temelli fen öğrenme etkinliklerine aile katılımı. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17-2, 456-476.
• Alisinanoğlu, F., Bay, D. N. & Şimşek, Ö. (2014). Okul Öncesi Eğitimde Okul Aile İşbirliği Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1).
• Ames, C., de Stefano, L., Watkins, T., & Sheldon, S. (1995). Teachers’ school-to-home communications and parent involvement: The role of parent perceptions and beliefs, Report No. 28. (OERI Publication No. R117Q0031). Washington, DC: U.S. Government Printing Office.
• Arastaman, G. (2009). Lise birinci sınıf öğrencilerinin okula bağlılık (School engagement) durumlarına ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 102-112.
• Atabey, D. & Tezel-Şahin, F. (2009). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin demografik özelliklerine göre ailelerle olan iletişim ve işbirliğine bakış açılarının incelenmesi, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(1).
• Atakan, H. (2010). Okul öncesi eğitiminde aile katılımı çalışmalarının öğretmen ve ebeveyn görüşlerine göre değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. On sekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Aydın, İ. (2005). Okul çevre ilişkileri. İçinde, Y. Özden (Ed.). Eğitim ve Okul Yöneticiliği El Kitabı. (ss. 161-185). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
• Aypay, A. & Eryılmaz, A. (2011). Lise öğrencilerinin derse katılmaya motive olmaları ile okul tükenmişliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 26-44.
• Baker, A., & Soden, L. (1997). Parent involvement in children's education: A critical assessment of the knowledge base. Chicago, IL: American Educational Research Association.
• Barnes, J. K., Guin, A. Allen, K. & Jolly, C. (2016). Engaging parents in early childhood education: Perspectives of Childcare Providers. Family and Consumer Sciences Research Journal, 44(4), 360-374.
• Berger, E. H. & Riojaz-Cortez, M. (2016). Parents as Partners in Education Families and Schools Working Together. USA: Pearson
• Biber, K. & Ural, O. (2016). Portage erken eğitim programının 5-6 yaş çocuklarının gelişimleri ile aile katılımı düzeyleri üzerindeki etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(6), 1181-1204.
• Bronfenbrenner, U. (1989). Ecological systems theory. In R. Vasta (Ed.), Annals of child development (Vol. 6, pp.187-249). Boston: JAI Press, Inc.
• Bronfenbrenner, U. (1986). Ecology of the family as a context for human development: Research perspectives. Developmental Psychology, 22(6), 723-742.
• Christenson, S. L., & Sheridan, S. M. (2001). School and families: Creating essential connections for learning. New York, NY: Guilford Press.
• Çalışkan, S.C. (2014). Pozitif örgütsel davranış değişkenleri ile yeni araştırma modelleri geliştirme arayışları: Pozitif örgütsel davranış değişkenlerinin işe adanmışlık, tükenmişlik ve sinizm üzerine etkileri ve bu etkileşimde örgütsel adalet algısının aracılık rolü üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(3), 363-382.
• Çamlıbel-Çakmak, Ö. (2010). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Aile Katılımı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(20): 1-18.
• Demircan, H. Ö. & Tantekin-Erden, F. (2015). Parental involvement and developmentally appropriate practices: a comparison of parent and teacher beliefs. Early Child Development and Care, 185(2), 209-225.
• Desforges, C., and A. Abouchaar, (2003). The impact of parental involvement, parental support and family education on pupil achievement and adjustment: A literature review. London: Department of Education and Skills.
• Ekinci-Vural, D. & Kocabaş, A. (2016). Okul öncesi eğitim ve aile katılımı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(59), 1174-1185.
• Epstein, J. L. (1995b). School/family/community partnerships: Caring for the children we share. Phi Delta Kappan, 76(9), 701–712.
• Epstein, J. L. (1996). Perspective and previews on research and policy for school, family and community partnerships. In A. Booth & J. F. Dunn (Eds.), Family-school links: How do they affect educational outcomes? Mahwah, NJ: Erlbaum.
• Epstein, J. L. (2001). School, family and community partnerships: Preparing educators and improving schools. Boulder, CO: Westwiew Press.
• Epstein, J. L. (2006). Families, schools, and community partnerships. Young Children, 61(1), 40.
• Erdoğan, Ç. & Demirkasımoğlu, N. (2010). Ailelerin Eğitim Sürecine Katılımına İlişkin Öğretmen ve Yönetici Görüşleri. Educational Administration: Theory and Practice, 16(3), 399-431.
• Fantuzzo, J., McWayne, C., Perry, M. A., & Childs, S. (2004). Multiple dimensions of family involvement and their relations to behavioral and learning competencies for urban, low-income children. School Psychology Review, 33 (4), 467-480.
• Ferlazzo, L. (2011). Involvement or Engagement. Educational Leadership, May, 2011.
• Feuerstein, A. (2000). School characteristics and parent involvement: Influences on participation in schools. The Journal of Educational Research, 94(1), 29.
• Finn,J.D. ve Voelkl.K.E. (1993). School Characteristics Related to school engagement. Journal of Negro Education, 62, 249-268.
• Georgiou, S. N. (2007). Parental involvement: Beyond demographics. International Journal about Parents in Education, 1(0), 59-62.
• Goodall, J. & Ghent, K. (2014). Parental belief and parental engagement in children’s learning. British Journal of Religious Education, 36(3), 332-352. doi: 10.1080/01416200.2013.820168.
• Goodall, J. (2012). Parental engagement to support children’s learning: A six point model. School Leadership & Management, 33(2), 133-150, DOI:10.1080/13632434.2012.724668.
• Goodall, J., & Montgomery, C. (2014). Parental involvement to parental engagement: A continuum. Educational Review, 66(4), 399-410.
• Goodall, J., and J. Vorhaus. (2011). Review of best practice in parental engagement. London: Department of Education.
• Greenwood, G. E. & Hickman, C. W. (1991). Research and practice in parent involvement: implications for teacher education, The Elementary School Journal, 91(3), 279-288.
• Gürşimşek, I., Girgin, G. & Ekinci-Vural, D. (2006). 5–6 Yaş Çocukları İle Annelerine Verilen Destekleyici Eğitimin Çocukların Gelişimine Etkisinin İncelenmesi. Eurasian Journal of Educational Research, 25, 109-118.
• Güven, G. (2011). Farklı eğitim modelleri kullanılarak uygulanan aile eğitim ve aile katılım programlarının okul öncesi öğretmenlerinin uygulamalarına ve ebeveynlerin görüşlerine etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora tezi, Gazi Üniversitesi.
• Hoover-Dempsey, K.V., Walker, J.M.T., Jones, K.P., Reed, R.P. (2002). Teachers involving parents (TIP): results of an in-service teacher education program for enhancing parental involvement. Teaching and Teacher Education, 18(7), 843-867.
• Harris, A., and J. Goodall. (2008). Do parents know they matter? Engaging all parents in learning. Educational Research, 50 (3): 277-289.
• Head Start, (2014). https://eclkc.ohs.acf.hhs.gov/hslc/tta-system/family/familyengparin.htm adresinden 17 Mayıs 2017 Tarihinde indirilmiştir.
• Hoover-Dempsey, K. V., & Sandler, H. M. (1995). Parental involvement in children’s education: why does it make a difference? Teachers College Record, 97, 310-332.
• Hoover-Dempsey, K.V., & Sandler, H. M. (2005). Final Performance Report for OERI Grant #R305T010673: The social context of parental involvement: A path to enhanced achievement. Presented to Project Monitor, Institute of Education Sciences, U.S. Department of Education, March 22, 2005.
• Hoover-Dempsey, K.V., & Sandler, H.M. (1997). Why do parents become involved in their children's education? Review of Educational Research, 67, 3-42.
• Isabelo, E. V. (2016). Parents and partners: a workshop for promotıng posıtıve parent-teacher relatıonshıps ın the early educatıon classroom. Unpublished Masters Thesis. San Diego State Univeristy.
• Jeynes, W. H. (2005). A meta-analysis of the relation of parental involvement to urban elementary school student academic achievement. Urban Education, 42(3), 237–269.
• Jimerson, S. R., Campos, E., & Greif, J. L. (2003). Toward an understanding of definitions and measures of school engagement and related terms. The California School Psychologist, 8, 7-27.
• Kalaycı, H. & Özdemir, M. (2013). Lise öğrencilerinin okul yaşamının niteliğine ilişkin algılarının okul bağlılıkları üzerine etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(2), 293-315
• Kaya, Ö. & Bacanlı, H. (2016). Eğitim yaşantısına ebeveyn katılım algısını açıklamaya yönelik bir model geliştirme. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 410-423.
• Kınık, B., Okyay, Ö. & Aydoğan, Y. (2016). 24-36 Aylık Çocuklarda Aile Katılımlı Çevre Eğitiminin Dil Gelişimine Etkisinin İncelenmesi. Kastamonu eğitim Dergisi, 24(5), 2143-2156.
• Kim, Y. (2009). Minority Parental Involvement and School Barriers: Moving the Focus away from Deficiencies of Parents. Educational Research Review 4 (2), 80–102.
• Kurtulmuş, Z. (2016). Okul öncesi eğitimde uygulanan etkinlik planlarında aile katılımı boyutunun incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education-CIJE, 5(1), 71-84.
• Lawson, M. A. (2003). School-family relations in context: Parent and teacher perceptions of parent involvement. Urban Education, 38(1), 77-133. doi:10.1177/0042085902238687.
• Levine, R. C. (2009). Dynamics of parent involvement at a multicultural school. British Journal of Sociology of Education 30 (3): 331–344.
• Maden-Eyiusta, C. (2015). İşgörenlerin güçlendirme algılarınınsorumluluk üstlenmede davranışları üzerindeki etkisi: işe adanmışlık ve iş tatmini değişkenlerinin aracılık rolü. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 43, 68-78.
• Mattingly, Doreen J., Radmila Prislin, Thomas McKenzie, James L. Rodrigues, and Brenda Kayzar, (2002). Evaluating evaluations: the case of parent ınvolvement programs. Review of Educational Research 72 (4), 549-576.
• Natriello, G. 1984. Problems in the evaluation of students and student disengagement from secondary schools. Journal of Research and Development in Education, 17, 14–24.
• Neslitürk, S., Çamlıbel Çakmak, Ö. & Asar, H. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin “veli” kavramına ilişkin metaforik algıları. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18.
• Ogelman, H. G. (2014). Okul öncesi eğitim kurumlarında aile katılımı çalışmaları: denizli ili örneği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17.
• Oktay, A., Gürkan, T., Zembat, R. ve Polat Unutkan, Ö. (2003). Ne Yapıyorum? Neden Yapıyorum? Nasıl Yapmalıyım? Ya Pa Yayınları, İstanbul.
• Öncü, S., Şengel, E. & Delialioğlu, Ö. (2013). Perceived need for course topics and student engagement in computer education. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 49-69.
• Özcan, Ç. & Aydoğan, Y. (2014). Aile katilimi ile çocuklarin akademik benlik saygisi arasindaki ilişkinin anne-baba görüşlerine göre incelenmesi. Milli Eğitim, 202, 19-34.
• Özcan, Ç. (2012). Okul Öncesinde Aile Katılımı İle Çocukların Akademik Benlik Saygısı Düzeyi Arasındaki İlişkinin Anne-Baba Görüşlerine Göre İncelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Özdemir, M. & Kalaycı, H. (2013). Okul bağlılığı ve metaforik okul algısı üzerine bir inceleme: Çankırı ili örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(4), 2125-2137.
• Özel, E. & Zelyurt, H. (2016). Anne baba eğitiminin aile çocuk ilişkilerine etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 36, 9-34.
• Özsoy, G., Kuruyer, H. G. & Tabak, H. (2013)ç Öğrenme v öğrenmeye katılım hakkında sınıf öğretmenleri ne düşünüyorlar? Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35, 199-215.
• Peters, M., K. Seeds, A. Goldstein, and N. Coleman. 2007. Parental Involvement in Children’s Education. London: Department for Children, Schools and Families.
• Reynolds, A. J. (1996). Cognitive and family support mediators of pre-school effectiveness: A confirmatory analysis. Child Development, 67, 1119-1140.
• Rimm-Kaufman, S. E., & Pianta, R C. (1999). Patterns of family-school contact in preschool, and kindergarten. School Psychology Review, 28 (3), 426-438.
• Schaufeli, W. B, Salanova, M., González-Romá, V., & Bakker, A. B. (2002). The measurement of engagement and burnout: a two sample confirmatory factor analytic approach. Journal of Happiness Studies, 3, 71–92.
• Shimoni, R. (1991). Professionalization and parent ınvolvement in early childhood education: complementary or conflicting strategies?. International Journal of Early Childhood, 23(11).
• Sverdlov, A. & Aram, D. (2016). What are the goals of kindergarten? Teachers’ beliefs and their perceptions of the beliefs of parents and of agents of the education system. Early Education and Development, 27(3), 352-371.
• Sylva, K., E. Melhuish, P. Sammons, I. Siraj-Blatchford, B. Taggart, and K. Elliot. (2003). The Effective Provision of Pre-school Education (EPPE) Project: Findings from the Preschool Period. London: Institute of Education, University of London.
• Şimşek, H. ve Tanaydın, D. (2001). Öğretmen veli katılımı: öğretmen,-veli psikolojik danışman üçgeni, İlköğretim Online 1(1).
• Tezel Şahin, F., ve Özbey, S. (2009). “Okul öncesi eğitim programlarında uygulanan aile katılımı çalışmalarında baba katılımının yeri ve önemi”. Aile ve Toplum Dergisi, 5(17): 30-39.
• Tezel Şahin, F., ve Özyürek, A. (2011). Anne Baba Eğitimi ve Okul Öncesinde Aile Katılımı. İstanbul: Morpa Yayınları.
• Tezel-Şahin, F. & Ünver, N. (2005). Okulöncesi eğitim programlarına aile katılımı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1). 23-30.
• Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük. (2018). http://www.tdk.gov.tr/ adresinden alınmıştır.
• Ule, M., Zivoder, A., & Bois-Reymnd, M. (2015). ‘Simply the best for my children’: patterns of parental involvement in education. International Journal of Qualitative Studies in Education, 28(3), 329-348.
• Ünlüer-Özbay, E. (2014). Anne Baba Eğitimi, Güler Yıldız içinde (Ed.), Pegem Akademi Yayıncılık: Ankara.
• Ünüvar, P. (2010). Aile katılımı çalışmalarına yönelik ebeveyn ve öğretmen görüşlerinin karşılaştırılması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 719-730.
• Walker, J.M.T., Wilkins, A.S., Dallaire, J.P., Sandler, H.M., & Hoover-Dempsey, K.V. (2005). Parental involvement: Model revision through scale development. Elementary School Journal, 106, 85-104.
• Wen, X., Bulotsky-Shearer, R. J., Hahs-Vaughn, D.L. & Korfmacher, J. (2012). Head start program quality: examination of classroom quality and parent involvement in predicting children’s vocabulary, literacy, and mathematics achievement trajectories. Early Childhood Research Quarterly, doi 1016/j.ecresq.2012.01.004.
• Whitchurch, G. G., & Constantine, L. L. (1993). Systems Theory. Sourcebook of family theories and methods: Contextual approach, 3, 325-352.
• Wright, K. N. & Wooden, C. (2013). An evaluation of a parent-developed, parent-run parent education program. Journal of Family Social Work, 16(2), 164-183.