Ailede Özerk-İlişkisel Benlik Ölçeklerinin Lise Öğrencileri için Uyarlanması ve Psikometrik Özellikleri

Yıl 2011, Cilt: 10 Sayı: 1, 121 - 132, 26.06.2011

Yalçın Özdemir , Figen Çok

Öz

Bu çalışmada “Ailede Özerk-İlişkisel Benlik Ölçekleri”nin (Kağıtçıbaşı, 2007) psikometrik özellikleri incelenmiştir. Çalışmada Ankara merkezde öğrenim gören 1133 öğrenci 22 maddeden oluşan ailede özerk- ilişkisel benlik ölçeklerini doldurmuştur. Ölçek üç alt boyuttan oluşmaktadır: ailede özerk benlik, ailede ilişkisel benlik ve ailede özerk-ilişkisel benlik. Ölçeğin yapı geçerliği ve faktör yapısı açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi (DFA) yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Açımlayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin üç faktörlü olduğu ve doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin üçlü faktör yapısının doğrulandığı görülmüştür. Ailede özerk benlik ölçeğinin iç tutarlılık katsayısı (.69), ailede ilişkisel benlik ölçeğinin içtutarlık katsayısı (.77) ve ailede özerk-ilişkisel benlik ölçeğinin iç tutarlılık katsayısı (.73) kabul edilebilir bulunmuştur. Ailede özerk- ilişkisel benlik ölçeklerinin benlik kurgusu açısından cinsiyet farklılıklarını değerlendirmede de kullanılabilir olduğu görülmüştür. Sonuçlar ölçeğin lise öğrencileri geçerli ve güvenilir olduğunu göstermiştir

Anahtar Kelimeler

Benlik kurgusu, özerk benlik, ilişkisel benlik ve özerk ilişkisel benlik

Psychometric Properties and Adaptation of the Autonomous-Related Self in Family Scales for High School Students

Öz

This study examined the psychometric properties of “Autonomous-Related Self in Family Scales”
(Kağıtçıbaşı, 2007). A total of 1133 Turkish high school students from the city of Ankara completed the 22 items
self-report measures of autonomous-related self in family scales. The scale has three dimensions namely
autonomous self, related self and autonomous-related self in family. In order to examine the structure validity
and factor structure of the scale explanatory and confirmatory factor analysis have been carried out. Results of
explanatory factor analysis showed that the scale had a three-factor construct and also confirmatory factor
analyses confirmed the these three factor structure of the scale. The internal consistency of the autonomous self
(.69) related self (.77) and autonomous-related self (.73) in family scales was acceptable. Autonomous-related
self in family scales also proved useful in assessing gender differences in self construal. All these values suggest
that the scale is valid and reliable for high school students.

Anahtar Kelimeler

Self-construal, autonomous self, related self, autonomous- related self.

Kaynakça

• Assor, A. Kaplan, H. & Roth, G. (2002). Choice is good but relevance is excellent: Autonomy affecting teacher behaviors that predict students’ engagement in learning. British Journal of Educational Psychology, 72, 261-278.
• Aycan, Z. (2006).Paternalism: Towards Conceptual refinement and operationalization. In Yang, K.S., Hwang, K.K., & Kim, U. (Eds.). Scientific Advances in Indigenous Psychologies: Empirical, Philosophical, and Cultural Contributions (pp. 445-466). London: Cambridge University Press.
• Baumeister, R. & Leary, M. R (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117, 497-529.
• Chirkov, V. I. & Ryan, R. M. (2001). Parent and teacher autonomy-support in Russian and U. S. Adolescents: Common effects on well-being and academic motivation. Journal of Cross- Cultural Psychology, 32, 618-635.
• Chirkov, V. I., Ryan, R. M., Kim, Y. & Kaplan, U. (2003). Differentiating autonomy from individualism and independence: A self-determination theory perspective on internalization of cultural orientations and wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 97-109.
• Cross, S. E. & Madson, L. (1997). Models of the self: Self-construal theory and gender. Psychological Bulletin, 122, 5-37.
• Çelen, N., Çok, F., Bosma, H. A. & Zijsling, D. H. (2006). Perceptions of decisional autonomy of Turkish adolescents and their parents. Paideia, 16(35),349-364).
• Çileli, M. (2000). Change in value orientations of Turkish youth from 1989 to 1995. The Journal of Psychology, 134, 297-305.
• Fraenkel, J. R. & Wallen, N. E. (1993). How to design and evaluate research in education. New York: Mcgraw Hill.
• Freeman, M. A. (1997). Demographic correlates of individualism and collectivism: A study of social values in Sri Lanka. Journal of Cross- Cultural Psychology, 28, 321-341.
• Gilligan, C. (1982). In a different voice: Psychological theory and women's development. Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Göregenli, M. (1995). Kültürümüz açısından bireycilik-toplulukçuluk eğilimleri: Bir başlangıç çalışması. Türk Psikoloji Dergisi, 10, 1-14.
• Göregenli, M. (1997). Individualist and collectivist tendencies in a Turkish sample. Journal of Cross-Cultural Psychology, 28, 787-793.
• Hofstede, G. (2001). Culture's consequences: comparing values, behaviors, institutions, and organizations across nations. Thousand Oaks, Calif: Sage.
• İmamoğlu, E. O. (1998). Individualism and collectivism in a model and scale of Balanced Differentiation and Integration. Journal of Psychology, 132, 95–105.
• İmamoğlu, E. O. (2002). Doğu-Batı kavşağında benlik: Dengeli ayrışma-bütünleşme modeli. 12. Psikoloji Kongresinde Sunulan Bildiri, Ankara, Türkiye.
• İmamoğlu, E. O. (2003). Individuation and relatedness: Not opposing but distinct and complementary. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 129(4), 367 402.
• İmamoğlu, E. O. & Karakitapoğlu-Aygün, Z. (1999). 1970’lerden 1990’1ara değerler: Üniversite düzeyinde gözlenen zaman, kuşak ve cinsiyet farklılıkları. Türk Psikoloji Dergisi, 14(44), 1-22.
• İmamoğlu, O. & Karakitapoğlu-Aygün, Z. (2004). Self-construals and values in different cultural and socioeconomic contexts. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 130(4), 277-306.
• İmamoğlu, E. O., Küller, R., İmamoğlu, V. & Küller, M. (1993). The social psychological worlds of Swedes and Turks in and around retirement. Journal of Cross-Cultural Psychology, 24, 26–41.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1970). Social norms and authoritarianism: A Turkish-American comparison. Journal of Personality and Social Psychology, 16, 444-451.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). Özerk-ilişkisel benlik: Yeni bir sentez. Türk Psikoloji Dergisi, 11, 36-44.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Kültürel Psikoloji: Kültür bağlamında insan ve aile. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2005a). Autonomy and relatedness in cultural context: Implications for self and family. Journal of Cross-Cultural Psychology, 36, 4, 403-422.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2005b). Autonomuous – related self scales. (Progress Report).
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2007). Family, Self, and Human Development Across Cultures, Theory and Applications (2nd ed.). London: Lawrence Erlbaum Associates.
• Karadayı, F. (1998). İlişkili özerklik: Kavramı, ölçülmesi, gelişimi ve toplumsal önemi, gençlere ve kültüre özgü değerlendirmeler. Adana: Çukurova Üniversitesi Basımevi.
• Karakitapoğlu-Aygün, Z. (2004). Self, Identity, and Emotional Weil-Being Among Turkish University Students. The Journal of Psychology, 138(5) 457-478.
• Karakitapoğlu-Aygün, Z. & İmamoğlu, E. O. (2002). Value domains of Turkish adults and university students. The Journal of Social Psychology, 142, 333-351.
• Kashima, E.S. & Hardie, E.A. (2000). Development and validation of the relational, individual, and collective self-aspects (RIC) scale. Asian Journal of Social Psychology, 3, 19-48.
• Kitayama, S., Markus, H. R., Matsumoto, H. & Norasakkunkit, V. (1997).Individual and collective processes in the construction of the self: Self-enhancement in the United States and self-criticism in Japan. Journal of Personality and Social Psychology, 72,1245-1267.
• Lam, B.T. (2006). Self-construal and socio-emotional development among Vietnamese-American adolescents: An examination of different types of self-construal. International Journal of Behavioral Development, 30(1), 67–75.
• Li, H. Z. (2002). Culture, gender and self-close-other(s) connectedness in Canadian and Chinese samples. European Journal of Social Psychology, 32, 93-104.
• Markus, H.R. & Kitayama, S. (1991). Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation. Psychological Review, 98, 224–253.
• Raeff, C. (2004). Within-culture complexities: Multifaceted and interrelated autonomy and connectedness characteristics in late adolescent selves. New Directions For Child and Adolescent Development, 104, 61-78.
• Ryan, R.M. & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55, 68–78.
• Sampson, E. E. (2000). Reinterpreting individualism and collectivism. American Psychologist, 55, 1425–1432.
• Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., & Muüller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Method of Psychological Research, 8(2),23–74.
• Singelis, T. M. (1994). The measurement of interdependent and independent self-construal. Personality and Social Psychology Bulletin, 20, 580–591.
• Singelis, T. M., Bond, M. H., Sharkey, W.F. & Lai, C. S. (1999). Unpacking culture’s influence on self-esteem and embarrassability. Journal of Cross Cultural Psychology, 30(3), 315–341.
• Sümer, N. (2000). Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel kavramlar ve örnek uygulamalar. Türk Psikoloji Yazıları, 3(6):74-79.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Triandis, H. C. (1995). Individualism and Collectivism. Boulder, Colo.: Westview Press.
• Tuncer, G. (2005). The Self in Family Context and Traditional Family Values on Attitudes toward Paternalistic Leadership Style. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Koç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Yamada, A. M. & Singelis, T. (1999). Biculturalism and self-construal. International Journal of Intercultural Relations, 23(5), 697–709.