MANEVİ DESTEKTE DUANIN YERİ VE ÖNEMİ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 153 - 175, 30.09.2021

Mükerrem Saliha Kars

Öz

Dua, insanın eksiklerini telafi etme, istek ve arzularını dillendirme vasıtasıdır. Aynı zamanda dua, kişinin manevi gelişim ve büyümesine de katkı sağlamaktadır. Kişiyle Yaratıcı arasında bir köprü vazifesi gören dua, bireyin kendiliği ve Yaratıcı arasında irtibat kurma vesilesidir. Allah ile kurulan bu iletişim sayesinde dua, Yaratıcı ile güvenli bir bağ kurulmasına aracılık etmektedir. İç dünyamızın dile gelişi olan dua, fiziksel hareketlerimizle birleşebildiği gibi, hiçbir dışsal yansımaya gerek duymaksızın tamamen içsel dinamiklerimizle de gerçekleşebilmektedir. Her an kişinin Yaratıcıyla iletişimini sağlayan dua, özellikle sıkıntılı süreçlerinde kişiyi yalnızlık duygusu ve terk edilmişlik hissine karşı da koruyabilmektedir. Bu sayede dua, bireye ruhsal ve zihinsel açıdan rahatlama sağlamaktadır. Bunun yanında duanın fizyolojik hastalıklara karşı tedaviyi tamamlayıcı bir rol üstlendiği de görülmektedir. Bu makalenin amacı, duanın manevi destek uygulamalarındaki yeri ve önemine dikkat çekerek duanın hasta bireylerin fiziksel-ruhsal yaralarının iyileştirilmesinde nasıl destek olabileceği üzerinde durmaktır. Hazırlanan bu çalışmada, literatür araştırması yapılmış olup elde edilen veriler konu bağlamında incelenerek analiz edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

MANEVİYAT, DİN, RUH SAĞLIĞI, MANVEİ DESTEK, DUA

Kaynakça

• Ai, Amy L. vd. “The Role of Private Prayer in Psychological Recovery Among Midlife and Aged Patients Following Cardiac Surgery”. The Gerontologist 38/5 (Ekim 1998), 591-601. https://doi.org/10.1093/geront/38.5.591
• Albayrak, Ahmet. “Dindarlık Tipleri Açısından Dua Formları”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 7/2 (01 Ekim 2007), 189-202.
• Albayrak, Ahmet. Gençlerde Dua Psikolojisi. İstanbul: Düşünce Kitabevi Yayınları, 2013.
• Albayrak, Ahmet vd. “Kanser Hastalarında Yaşam Kalitesini Etkileyen Din ve Maneviyat Üzerine Teorik Yaklaşımlar”. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21/40 (15 Aralık 2019), 349-376. https://doi.org/10.17335/sakaifd.605552
• Altaş, Nurullah. “Hastanelerde Dini Danışmanlık Hizmetleri (Türkiye Uygulaması Üzerine Deneysel Bir Araştırma)”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 39/1 (01 Nisan 1999), 599-659.
• Anderson, James W. - Nunnelley, Paige A. “Private Prayer Associations with Depression, Anxiety and Other Health Conditions: An Analytical Review of Clinical Studies”. Postgraduate Medicine 128/7 (Eylül 2016), 635-641. https://doi.org/10.1080/00325481.2016.1209962
• Argyle, Michael. Psychology and Religion: An Introduction. London: Routledge, 2000. https://www.taylorfrancis.com/books/e/9780203980453
• Ayten, Ali. Din ve Sağlık. İstanbul: Marmara Akademi Yayınları, 2018.
• Ayten, Ali - Düzgüner, Sevde. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri Temel Bilgiler Kılavuzu. ed. Ali Ayten - Sevde Düzgüner. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2. Basım, 2020.
• Ayten, Ali - Köse, Ali. Din Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 10. Basım, 2019.
• Baş, Selma. “Manevi Danışmanlıkta Duanın Bir Destekleme Metodu Olarak Kullanımı”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 52/52 (15 Haziran 2017), 161-198.
• Baygeldi, Merve R. “Türkiyede Modern Sorunlara Dini Bir Çözüm Olarak Manevi Danışmanlık Uygulaması”. SETA 234 (2018).
• Black, Stephanie Winkeljohn vd. “Disclosure During Private Prayer as a Mediator Between Prayer Type and Mental Health in an Adult Christian Sample”. Journal of Religion and Health 54/2 (Nisan 2015), 540-553. https://doi.org/10.1007/s10943-014-9840-4
• Bozdağ, Muhammed. “Dua Mutluluk Kaynağıdır”. Erişim 23 Mayıs 2020. https://www.sezgiler.com/makale/dua-mutluluk-kaynagidir-muhammed-bozdag-1133.html
• Cadge, Wendy - Daglian, M. Religion and Culture. “Blessings, Strength and Guidance: Prayer Frames in a Hospital Prayer Book”. Poetics 36/5 (01 Ekim 2008), 358-373. https://doi.org/10.1016/j.poetic.2008.06.011
• Carrel, Alexis. Dua. çev. M. Alper Yücetürk. İstanbul: Yağmur Yayınları, 5. Basım, 2018.
• Cilacı, Osman. “Dua”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 9/529-530. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Çelik, Muhammet. “Alışkanlıkların Kişi ve Toplum Ahlakını İnşa Etmedeki Etkin Rolü”. Yetkin Düşünce: Hakikatin Kaynağına Yolculuk 4 (2018), 51-62.
• Ekşi, Halil vd. “Maneviyat ve Psikolojik Danışma”. Manevi Yönelimli Psikolojik Danışma. ed. Halil Ekşi. 1-24. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2020.
• Emmons, Robert A. - Paloutzian, Raymond F. “Din Psikolojisi: Dün, Bugün ve Yarın”. çev. Ali Ayten. Din Psikolojisi: Din ve Maneviyata Psikolojik Yaklaşımlar. ed. Ali Ayten. 13-43. İstanbul: İz Yayıncılık, 4. Basım, 2017.
• Frankl, Victor E. Duyulmayan Anlam Çığlığı. çev. Selçuk Budak. İstanbul: Totem Yayıncılık, 2. Basım, 2019.
• Frankl, Viktor Emil. İnsanın Anlam Arayışı. İstanbul: Okuyan Us Yayınları, 44. Basım, 2018.
• Friedlander, Shems. Toynak Sesini Duyunca Zebra Gelsin Aklına. İstanbul: Sufi Kitap Yayınları, 4. Basım, 2017.
• Han, Abdurrahman. “Diyanet İşleri Başkanlığının Hastanelerde Yürüttüğü Manevi Destek Hizmetleri”. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik. ed. Ali Ayten vd. 2/91-107. İstanbul: Dem Yayınları, 2. Basım, 2018. Hollywell, Claire - Walker, Jan. “Private Prayer as a Suitable Intervention for Hospitalised Patients: A Critical Review of the Literature”. Journal of Clinical Nursing 18/5 (2009), 637-651. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2008.02510.x
• Horozcu, Ümit. Din Psikolojisi Açısından Dünyevi İstek Duaları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2010.
• Horozcu, Ümit. “Ruh Sağlığı ve Din”. Din Psikolojisi El Kitabı. ed. Mustafa Doğan Karacoşkun. 177-190. Ankara: Grafiker Yayınları, 4. Basım, 2017.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 11. Basım, 2015.
• Huxley, Aldous. Kalıcı Felsefe. çev. Latif Boyacı. İstanbul: İnsan Yayınları, 2. Basım, 2003.
• Izutsu, Toshihiko. Kur’an’da Allah-İnsan (İslam Düşüncesinde Islah). çev. Süleyman Ateş. İstanbul: Yeni Ufuklar Neşriyat, 2011.
• İkbal, Muhammed. İslam’da Dini Tefekkürün Yeniden Teşekkülü. İstanbul: Qraf Yayınları, 11. Basım, 2017.
• James, William. Dinsel Deneyimin Çeşitleri. çev. İsmail Hakkı Yılmaz. İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2017.
• Karaaslan, Selda. “Manevi Bakım Hizmetlerinde Etik Kurallar ve Profesyonel Standartlar (ABD, Kanada ve İngiltere Örnekleri)”. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik. ed. Ali Ayten vd. 1/281-302. İstanbul: Dem Yayınları, 2. Basım, 2018.
• Kılınçer, Hatice. “Manevi Danışmanlık ve Rehberlik (MDR) Üzerine: Psikoloji, İlahiyat ve Tıp Alanlarında Maneviyat ve MDR Algısı”. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik: Teori ve Uygulama Alanları. ed. Ali Ayten. 19-60. İstanbul: Dem Yayınları, 2017.
• Kırlangıç, Hicabi. “Mesnevi’de Dua”. Mevlânâ Araştırmaları. ed. Adnan Karaismailoğlu. 239-253. Araştırma-inceleme 56, 62. Ankara: Akçağ Yayınları, 1. baskı., 2007.
• Levine, Murray. “Prayer as Coping: A Psychological Analysis”. Journal of Health Care Chaplaincy 15/2 (29 Ağustos 2008), 80-98. https://doi.org/10.1080/08854720903113424
• Loewenthal, Kate Miriam. Din Psikolojisi: Kısa Bir Giriş. çev. Mustafa Ulu. Kayseri: Kimlik Yayınları, 2017.
• Narayanasamy, Aru - Narayanasamy, Mani. “The Healing Power of Prayer and Its Implications for Nursing”. British Journal of Nursing 17/6 (2008), 394-398.
• https://doi.org/10.12968/bjon.2008.17.6.28907
• Pargament, Kenneth vd. “The Brief RCOPE: Current Psychometric Status of a Short Measure of Religious Coping”. Religions 2/1 (2011), 51-76. https://doi.org/10.3390/rel2010051
• Phillips, D. Z. The Concept of Prayer. Oxford: Seabury Press, Ny, New Ed edition., 1981.
• Rainville, G. “The Interrelation of Prayer and Worship Service Attendance in Moderating the Negative Impact of Life Event Stressors on Mental Well-Being”. Journal of Religion and Health 57/6 (01 Aralık 2018), 2153-2166. https://doi.org/10.1007/s10943-017-0494-x
• Salsman, John M. vd. “The Link Between Religion and Spirituality and Psychological Adjustment: The Mediating Role of Optimism and Social Support”. Personality and Social Psychology Bulletin 31/4 (Nisan 2005), 522-535. https://doi.org/10.1177/0146167204271563
• Selahattin, Parlar. “İslâm’da Dua”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 530-535. İstanbul, 1994.
• Sina, İbn. Ahvalu’n-Nefs. çev. İsmail Hanoğlu. Ankara: Elis Yayınları, 2019.
• Taylor, Elizabeth Johnston. “Prayer’s Clinical Issues and Implications”. Holistic Nursing Practice 17/4 (2003), 179-188. https://doi.org/10.1097/00004650-200307000-00004
• Tuncay, Tarık. “Kronik Hastalıklarla Başetmede Tinsellik”. Sağlık ve Toplum Dergisi 2 (2007).
• Uludağ, Süleyman. “Tasavvufta Dua Anlayışı”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 535-536. İstanbul: TDV Yayınları, 1994.
• Vergote, Antoine. Din, İnanç ve İnançsızlık. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1999.
• Vitorino, Luciano Magalhães vd. “The Association Between Spirituality and Religiousness and Mental Health”. Scientific Reports 8/1 (Aralık 2018), 17233. https://doi.org/10.1038/s41598-018-35380-w
• Weber, Samuel R. - Pargament, Kenneth I. “The Role of Religion and Spirituality in Mental Health”. Current Opinion in Psychiatry 27/5 (Eylül 2014), 358-363.
• https://doi.org/10.1097/YCO.0000000000000080
• Whittington, Brandon L. - Scher, Steven J. “Prayer and Subjective Well-Being: An Examination of Six Different Types of Prayer”. The International Journal for the Psychology of Religion 20/1 (01 Ocak 2010), 59-68. https://doi.org/10.1080/10508610903146316
• Yalom, Irvin D. Güneşe Bakmak: Ölümle Yüzleşmek. çev. Zeliha Babayiğit. İstanbul: Pegasus Yayınları, 2017.
• Yılmaz, Pınar Kütük. “Kanser Hastaları ve Yakınlarına Yönelik Maneviyat ve Anlam Odaklı Psikoterapi”. Psikoterapi ve Psikolojik Danışmada Maneviyat: Kuramlar ve Uygulamalar. ed. Halil Ekşi. 311-329. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2017.
• Zinnbauer, Brian J. - Pargament, Kenneth I. “Dindarlık ve Maneviyat”. çev. Sevde Düzgüner. Din ve Maneviyat Psikolojisi: Temel Yaklaşımlar ve İlgi Alanları. ed. İhsan Çapcıoğlu vd. Ankara: Phoenix Yayınevi, 2013.