Doğu ve Batı Algısı: İmaj Sorununu İslamfobia Bağlamında Okumak

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 177 - 205, 25.04.2022

Mevlüt Uyanık

Öz

1989-1990 yılında SSCB dağılınca Doğu-Batı bölümlenmesi, ABD öncülüğünde Yeni Dünya Düzeni oluşturulmaya çalışıldı. Irak-İran savaşı ve Irak’ın Kuveyt’i işgali ile başlayan bir süreçle Müslüman halkların yaşadıkları enerji üretim ve arz merkezlerine operasyonlar yapılmaya başlanıldı. Teorik meşruiyet ise Samuel Huntington’un Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması ve Francis Fukuyama’nın “Tarihin Sonu ve Son İnsan” tezleriyle sağlanmaya çalışıldı. 11 Eylül 2001 tarihinden itibaren strateji değişikliğiyle İslam coğrafyasında Şii-Selefi vekalet savaşlarıyla medeniyet içi çatışmalar tetiklendi; dünya kamuoyunda İslamfobia kavramıyla eşgüdümlü sunuldu. Dolayısıyla bu makale, siyasal ve ekonomik hedeflere ulaşmak için medeniyetler/kültürler arası savaş tezinin meşruiyet aracı olarak İslamfobia kavramının kullanımının tutarsızlığını müzakere eder. Bir tez ve anti tez arayışını girerek gerekli bir öteki konumuna düşmeden, tarafların eşit değerlendirileceği bir uzlaşım platformunun imkânını arar. Bu bağlamda Doğu-Batı algılamaları ve bunların siyasi-kültürel sonuçlarını müzakere açmayı hedefler, kültürel şiddetin yerine Doğu ve Batı algılamalarında imaj sorunu aşmak için birbirimizi anlama ve keşfetme sürecinin gerekliliğini vurgular.

Anahtar Kelimeler

Doğu, Batı, İmaj Sorunu, Müslüman, Terör, İslam korkusu

The Perception of East and West: Reading the Problem of Image in Context of Islamophobia

Öz

With scattering of USSR in 1989-1990 two sized world got unipolar with USA. In new system, ideological basic of East-West became economical basic of North-South. USA and US countries started operations such as Iraq-Iran war, Iraq’s occupation of Kuwait, which is made for getting Muslim people’s energy center. The legitimacy of these illegal occupations started with thesis of two people, Samuel Huntington-The Clash of Civilizations, Francis Fukuyama- The End of History and the Last Man. From 11 September 2001 new politics started to emerge about the ‘real owner’ wars. Shiah- Salafi deputation wars started and with that, inside civilization conflicts started to emerge. Islamophobia started by people in West countries to legitimate the invasion.
This paper discuss Islamophobia as inconsistent issue to reach political and economical aims with Clash of Civilizations and Remaking of World Order. Without thesis and anti-thesis, paper wants to reach convention. In this context this paper aims to start a negotiation the perception of East-West and the political-cultural conclusion of them. Finally, this paper aims to reach a conclusion about US and its religional base, and cultural violence like comics and Pope 16. Benedict’s declaration. So it is about the understanding of each other to overcome the Islamophobia crisis.

Anahtar Kelimeler

East, West, The Problem of Image, Islamophobia, Muslim, Europe, Terror

Kaynakça

• Aktaş Murat. “Avrupa’da Yükselen İslamfobia ve Medeniyetler Çatışması Tezi”, Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi 13/1 (Mayıs, 2014),31-54 https://doi.org/10.1501/Avraras_0000000199
• Ataman, Kemal- Er, Tuba. “İslamfobia ve Avrupa’da Birlikte Yaşama Tecrübesi Üzerine” Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17/2, (2008).
• Ataman, Kemal. “Korku Kültürü ve Tünel Vizyonu”. Diyanet Aylık Dergi -Korku Endüstrisi İslamofobi, 317. (Mayıs 2017).
• Aydın, Mahmut. Monologdan Diyaloğa: Çağdaş Hıristiyan Düşüncesinde Hıristiyan-Müslüman Diyaloğu. Ankara: Ankara Okulu, 2001.
• Baloğlu, A. Bülent. “Korku Kültürü ve Tünel Vizyonu”. Diyanet Aylık Dergi -Korku Endüstrisi İslamofobi, 317. (Mayıs 2017).
• Buehler, Arthur F. “İslamfobia: Batı’nın “Karanlık Tarafı”nın Bir Yansıması”, çev. Mehmet Atalay, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 55/2014, 123-140.
• Çevik, Mustafa. “Korkunun Ontolojisi” Diyanet Aylık Dergi -Korku Endüstrisi İslamofobi, 317. Mayıs 2017.
• Demir, Hilmi. “Korku Endüstrisi ve Güven Bunalımı”, Diyanet Aylık Dergi -Korku Endüstrisi İslamofobi, 317, Mayıs 2017.
• Dinç, Mehmet. “Korku Psikolojisi” Diyanet Aylık Dergi -Korku Endüstrisi İslamofobi, 317, Mayıs 2017 Doı: 10.1501/Ilhfak_0000001407
• Farabi, Ebu Nasr. İlimlerin Sayımı, Mlf- Trc. Mevlüt Uyanık- Aygün Aykol. Ankara: Elis Yayınları, 2017.
• Fukuyama, Francis. Tarihin Sonu ve Son İnsan. çev. K.Çileçöp. (A.K.V. Mart-Nisan 1992)
• Garaudy, Roger. Entegrizm: Kültürel İntihar, çev. K.B. Çileçöp. İstanbul: 1995.
• Görmez, Mehmet. “Korku Endüstrisi İslamofobia”, Diyanet Aylık Dergi -Korku Endüstrisi İslamofobi, 317. Mayıs 2017.
• Gözen, Ramazan. İslam ve Şiddet, ed. Mümtaz’er Türköne 2/ 7. İstanbul: Ufuk Kitapları, 2007.
• Güngör, Erol. İslam’ın Bugünkü Meseleleri. İstanbul; Ötüken Yay.1993.18-23.
• Huntington, Samuel P. Medeniyetler Çatışması ve Dünya Düzeninin Yeniden Kurulması. çev. M. Turhan - Cem Soydemir, İstanbul: Okyanus Yay. 2006. https://archive.org/details/SamuelPHuntingtonTheClashOfCiviliz
• Huntington, Samuel P. Medeniyetler Çatışması. çev. M. Çalık. der. Murat Yılmaz, Ankara: Vadi Yay. 1995.
• Karslı, Necmi. “İslamfobia’ın Psikolojik Olarak İncelenmesi”, Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi,13/1. (2013).75-100.
• Kirman, Mehmet Ali Kirman, “İslamofobinin Kökenleri: Batılı mı Doğulu mu?” İslami Araştırmalar 21/ 1 (2010) 21-39.
• Korkmaz, Sertap Canalp.“Sosyal Medyanın Terör Örgütlerince Kullanımı Ve Daeş Terör Örgütü” Diyanet Aylık Dergi -Korku Endüstrisi İslamofobi, 317, Mayıs 2017.
• Köse, Talha. “Kültürel Şiddetten Medeniyetler Diyaloğuna” Siyasi, Tarihi, Dini ve Kültürel Boyutlarıyla İslam ve Şiddet, ed. Mümtaz’er Türköne 2/ 7. İstanbul: Ufuk Kitapları, 2007.
• Kurşun, Zekariya. “Arap Ülkelerinde Yönetim Şekilleri ve Demokrasinin Geleceği” İslam ve Demokrasi Sempozyumu. Ankara: TDV Yay. 1998.
• Mümin, Abdurrahman “İslam Köktenciliği Üzerine: Basmakalıp Bir İfadenin Soykütüğü”, çev. Mevlüt Uyanık, İslami Araştırmalar Dergisi, 6/3 (1992) 165-171.
• Ocak, A.Yaşar. “Küreselleşme Karşısında İslam yahut İslâm’ı Bugüne ve Geleceğe Taşımak”,Prof. Dr. Erol Güngör’ün Hatırasına: Millî Kültürler ve Küreselleşme (Konya16-18 Ekim 1997 Tebliğler ve Tartışmalar). Konya: Türk Yurdu Yayınları,1998.
• Okur, Mehmet Akif. “Üretilen Korku: İslamofobi” Diyanet Aylık Dergi -Korku Endüstrisi İslamofobi, 317. Mayıs 2017.
• Özlem, Kader . “Avrupa’nın İçinde Yükselen İslamfobia Gerçekliği” Siyasi, Tarihi, Dini ve Kültürel Boyutlarıyla İslam ve Şiddet, ed. Mümtaz’er Türköne 2/ 7, 189-196. İstanbul: Ufuk Kitapları, 2007.
• Picco, Giandomenico. Düşmansız Barış Olabilir mi? Medeniyetler Çatışması. der. Murat Yılmaz. Vadi yay. Ankara: Vadi Yay, 1995.
• Samur, Hakan.“Avrupa’nın Önyargılarının ve Çelişkilerinin Bir Sonucu Olarak İslamfobia” Yönetim Bilimleri Dergisi/Journal of Administrative Sciences 15/29 (2017).147-173.
• Şen, Osman. “Küreselleşen Terörizm Stratejisi”, Diyanet Aylık Dergi -Korku Endüstrisi İslamofobi, 317, Mayıs 2017.
• Toprak, Binnaz. “Huntington, Batının Ön Yargılarını Yansıtıyor” Medeniyetler Çatışması. der. Murat Yılmaz. Ankara: Vadi Yay. 1995.197-198.
• Uyanık, Mevlüt. “İslam, Demokrasi ve Şiddet Bağlamında Kökten(Din)cilik Kavramının Tahlili” http://www.haberlotus.com/islam-demokrasi-ve-siddet-baglaminda-koktendincilik-kavraminin-tahlili/#.UrApvWyIodU (21.01.2012).
• Uyanık, Mevlüt. “Küreselleşen Dünya ve Ortadoğu Müslümanları”Yeni Dünya Dergisi. 3/30 (1996) 30-31.
• Uyanık, Mevlüt. “11 Eylül 2001: Enerji Savaşları Yüzyılının Başlangıç Tarihi”. Çorum Hâkimiyet,(11.09.2006).
• Uyanık, Mevlüt. “Arap Baharının Mezhepçilik ve Kabilecilik Bağlamında Analizi” Eski ve Yeni Dergisi 25/ 2012. 84-93.
• Uyanık, Mevlüt. “Çağdaşlaşma, Değişme ve Dönüşme Tartışmalarında Sosyal Kimlikler Meselesi”. Din, Kültür ve Çağdaşlık (Kutlu Doğum 2004) Ankara: 2007.63-76.
• Uyanık, Mevlüt. “Din Hegomonik Bir Siyasetin Aracı Olamaz”, Siyasi, Tarihi, Dini ve Kültürel Boyutlarıyla İslam ve Şiddet. ed. Mümtaz’er Türköne. İstanbul: Ufuk Kitapları, 2007.
• Uyanık, Mevlüt. “Dini Çoğulculuk Kavramı”, Fecre Doğru Aylık Dergi, 1/11. (Eylül 1196) 36-40.
• Uyanık, Mevlüt. “Dünyada İslamfobia’yı Besleyen Unsur Olarak Neo-Selefi Öğreti – Bir Zihniyet Analizi” 21.Yüzyılda Sosyal Bilimler Dergisi,11,(Selefiliğin Şifreleri Özel Sayı). Nisan, Mayıs, Haziran 2015. ISSN:2147/3412
• Uyanık, Mevlüt. “İlahi Dinlerin Evrensellik Tasarımının Teorik Sunumu Üzerine” Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye’de Din Eğitimi ve Sorunları Sempozyumu (24-26 Mayıs 2001). Sakarya: Sakarya Türk Ocakları ve İlahiyat Fakültesi. 149-170.
• Uyanık, Mevlüt. “Küresel Bir Siyasal ve Ekonomik Güç Olarak Avrupa Birliği ve Türkiye’nin Konumu”,Hür Gelecek Dergisi. (02/01/2004).
• Uyanık, Mevlüt. “Medeniyetler Arası Diyalogda Modern Türkiye’nin Konumu ve Önemi”, Yeni Türkiye 2/9 (1996), 287-295.
• Uyanık, Mevlüt. “Medeniyetlerarası Uyumun Simgesi: Türkiye” Yenişafak Gazetesi.(4. Ekim.2003)
• Uyanık, Mevlüt. “Medya ve Müslüman İmajı”. Müslüman İmaji ( Kutlu Doğum Bildirileri). Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları, 1996. 287-294
• Uyanık, Mevlüt. “Önce Medeniyet İçi Uzlaşma ve Birbirimize Saygı” Çorum Hakimiyet Gazetesi. (24/5/2005) .www.corumhakimiyet.net.
• Uyanık, Mevlüt. “Türkiye AB İlişkileri”, Çorum Hakimiyet Gazetesi. (26/01/2009),15.
• Uyanık, Mevlüt. Arap Dünyasında Dönüşümler: Yemen. Kamu’da Sosyal Politika Dergisi, 5/18, 2011/3. Ankara: Memur Sen. 28-42.
• Uyanık, Mevlüt. Bir “Değer” Olarak “Çoğulculuk, Değerler ve Eğitimi – Uluslar arası Sempozyum-(26-28 Kasım 2004). ed. Recep Kaymakcan vd., İstanbul: DEM, 2007.
• Uyanık, Mevlüt. İslami Hareketler İfadesinin Anlamlılığı Üzerine Bir Deneme” EKEV Akademi Dergisi 1 (1998), 9-16.
• Uyanık, Mevlüt. Selefi Zihniyet, Arap Baharı ve Türkiye. Ankara: Araştırma Yay.2016.
• Yapıcı, Asım- Yapıcı, Feyza. “Ön Yargı ve Ayrımcılık Bağlamında İslamofobi: Dinî-Sosyal Kimlikler Arası İlişkilerde Değişim ve Süreklilik” İlahiyat Akademi Dergisi, (2017), 1-25.
• Yapıcı, Asım.“Algısal Açıdan Müslüman Kimliği ve Dindarlık”, Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi, ed. Ünver Günay-Celalettin Çelik. Adana: Karahan Kitabevi,2006.
• BM’den IŞİD raporu: İslam’la alakaları yok, dua bile bilmiyorlar http://m.t24.com.tr/amp/haber/bmden-isid-raporu-islamla-alakalari-yok-dua-bile-bilmiyorlar,419061 10.08.2017
• Çeliktaş, Yıldız. “Avrupa’nın Yükselen Trendi: İslamofobi” (21 Ekim 2012) http://politikaakademisi.org/2012/10/21/avrupanin-yukselen-trendi-İslamfobia/
• Değirmenci, Gamze. “Avrupa’da İslamfobia Algısı Üzerine” (25 Ağustos 2010) BİLGESAM. http://www.bilgesam.org/incele/769/-avrupa’da-#.WapxUvNJbMy
• Dorman, Emre. “İslamfobia” http://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/emre-dorman/İslamfobia-40492690 17 Haziran 2017
• Dünya Bülteni Araştırma Masası. İslamofobi Ve Avrupa’da İslam Algısı. İstanbul: Dübam Yayınevi,2015. http://www.dunyabulteni.net/dubam
• Hafez, Farid – Bayraklı, Enes. “İslamfobia: AB’nin Yeni Kriteri” http://aa.com.tr/tr/analiz-haber/İslamfobia-abnin-yeni-kriteri/786829 (03/04/2017)
• http://arsiv.sabah.com.tr/ozel/londrada1110/dosya_1110.html
• http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-40007976 23 Mayıs 2017
• http://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-41031694
• http://www.karar.com/dunya-haberleri/son-dakika-barcelonadaki-teror-saldirisini-deas-ustlendi-573962 17.08.2017 Perşembe 
• http://www.ntv.com.tr/dunya/son-dakika-londrada-teror-3u-saldirgan-10kisi-oldu-48kisi-yaralandi,Ry8kgrf7vka0B0tdnqY5sg 4.Haziran 2017
• http://www.superhaber.tv/italyan-validen-allah-u-ekber-diyeni-vuracagiz-tehdidi-74991-haber 24.08.2017IRKÇILIK
• https://onedio.com/haber/son-yuzyilda-gerceklesmis-dunyanin-en-korkunc-17-teror-saldirisi-512924 (22 Mayıs 2015)
• https://tr.sputniknews.com/avrupa/201708181029756400-avrupa-teror-saldirlari/ 18.08.2017
• Orhan, Mustafa İhsan. “İslamfobi”, Akademik Perspektif, (5 Aralık 2014) http://akademikperspektif.com/2014/12/05/İslamfobia-2/
• Övgü,Pınar, “İtalyan Belediye Başkanından 'Allahu Ekber’ Gafı İçin Özür” BBC (24.08.2017)
• Uluslararası Hak İhlalleri İzleme Merkezi (Uhim), Avrupa’da Yükselen Ayrımcılık, Nefret, İslamfobi ve Irkçılık. İstanbul 2015.