Kâmil Miras (öl. 1957)’ın “Tarih-i İlm-i Fıkh” Adlı Eseri Üzerine

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 243 - 257, 10.11.2022

Ali Duman

Öz

Fıkıh ilminin başlangıcından günümüze kadar, fıkhın tarihi süreçlerini kayıt altına almak gibi bir yazım geleneğine fıkıh ilmi ve alt dalları arasında tesadüf olunmaz. Bilhassa XIX. asra gelindiğinde, çeşitli sebeplerle fıkıh tarihinin yazılmasına ihtiyaç duyulmuştur. Osmanlı coğrafyasında bu alanda Darü’l-Fünûn’da okuyan öğrencilere derli toplu bir biçimde fıkıh tarihini anlatmak amacıyla, Seyyid Bey, İzmirli İsmail Hakkı gibi hocalar tarafından çeşitli fıkıh tarihi kitapları yazıldığını görüyoruz. Bu fıkıh tarihi kitaplarından biri de Darü’l-Fünûn hocalarından Kâmil (Miras) Efendinin kaleme aldığı Tarih-i İlm-i Fıkıh isimli eserdir. Bu kitap sadece ilk üç neslin fakihlerini ve onlara ait içtihatları konu almaktadır. Eserde Kamil Efendi, fıkıh tarihinin bütün boyutlarını, bütün serencamıyla günümüze kadar ulaştıramamıştır. Sadece Peygamber, Sahabe, Tabiun dönemleri hakkında bilgi vermiş ve kısmen de Tebe-i Tabiin nesli alimlerine ve eserlerine temas etmekle yetinmiştir. Buna rağmen kitap fıkıh ilmi tarihi açısından ilk yazılan eserlerden biri olması ve derli toplu bilgileri içermesi bakımından son derece önemli bir çalışmadır. Bu sebeple eski harflerle yayınlanmış bu eserin sadeleştirilmesinin yapılarak günümüz ilim alemine kazandırılması faydalı olacaktır.

Anahtar Kelimeler

İslâm Hukuku, Tarih İlmi, Fıkıh Tarihi, Darü’l-Fünun, Kâmil Miras, İzmirli İsmail Hakkı

On Kamil Miras' Book of “History of İlm-i Fiqh”

Öz

From the beginning of the science of fiqh to the present day, a writing tradition such as recording the historical processes of fiqh is not a coincidence among the science of fiqh and its sub-branches. Especially in the XIX. It can be said that there is a need to write the history of fiqh due to the compulsion of the conditions in the 16th century. We see that various fiqh histories were written by teachers such as Seyyid Bey and İsmail Hakkı from İzmir in order to explain the history of fiqh to the students studying at Darü'l-Fünûn in this field of Ottoman geography. One of them is the work named Tarih-i İlm-i Fiqh written by Kamil Miras, one of the teachers of Darü'l-Fünûn. This book only deals with the jurists of the first three generations and their ijtihads. In the work, Kamil Efendi could not reach the date of fiqh until today. He only gave information about the periods of the Prophet, Companions, and Tabiun, and partly contacted the scholars of the Tebe-i Tabin generation with their works. Despite this, the book is an extremely important study in terms of being one of the first works written in terms of the history of fiqh and containing tidy information. For this reason, it would be beneficial to simplify this work, which was published in old letters, and to bring it to today's scientific world.

Anahtar Kelimeler

Islamic Law, History, İslamic Law History, Kâmil Miras, İzmirli İsmail Hakkı., Darü’l-Fünun

Kaynakça

• Çakan, İsmail Lütfi. “Babanzâde Ahmed Naim”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 4/375-376. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
• Erdem, Sami̇. “Fıkıh Tarihi: Osmanlı Hukuk Düşüncesinde Modern Yorumlar İçin Yeni Bir Referans Çerçevesi”. Dîvân: Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi 3/5. Erişim 20 Haziran 2020. https://www.talid.org/tr/Dergi/Makale/5/110
• Ertan, Veli. “Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Mütercimi Prof. Dr. Kamil Miras”. Diyanet İşleri Başkanlığı Dergisi 10/106-107 (1971), 122-125.
• Ertan, Veli. “Sahih-i Buhari Muhtasarı Tecrid-i Sarih Mütercimi Prof. Dr. Kamil Miras (1874-1957)”. Diyanet Dergisi 25/2 (1989), 13-22.
• Hansu, Hüseyin. “et-Tecrîdü’s-Sarîh”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40/251-252. İstanbul: TDV Yayınları, 2011.
• İzmirli, İsmail Hakkı. Fıkıh Tarihi. İstanbul: Darü’l-Fünun İlahiyat Fakültesi Talebe Cemiyeti, 1341.
• Miras, Kamil. Tarih-i İlm-i Fıkh-1. Dersaadet: Hukuk Matbaası, 1329.
• Miras, Kamil. Tarih-i İlm-i Fıkh-2. İstanbul: Matbaa-i Amire, 1331.
• Okur, Fatma. “Osmanlı Medreseleri̇nde Teli̇f Edi̇len İlk Türkçe ‘FıkıhTari̇hi̇’: Kami̇l Mi̇ras’in ‘Tari̇h-i İlmi̇ Fıkıh’ Adlı Eseri̇ Ve Si̇stemati̇ği̇”. 6. International Istanbul Scientific Research Congress. İstanbul, 2021.
• Yazıcı, Nesimi. Kamil Miras Hayatı ve Eserleri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2. Basım, 2012.
• Yazıcı, Nesimi. “Miras, Kamil”. DİA. 30/145-146. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2005.
• Yazıcı, Nesimi. “Osmanlıdan Cumhuri̇yete Bi̇r Afyonlu: Prof. Kamil Mi̇ras”. Diyanet İlmi Dergi 37/1 (2001), 119-126.
• Yıldız, Kemal - Yıldırım, İlyas. “Fıkıh İlmi / İslam Hukuk Tarihi Kaynakları ve Çalışmaları Üzerine Bir Derleme Denemesi”. İslam Hukuku Araştırmalan Dergisi 7 (2006), 365-396.