Kur’ân-ı Kerîm, birçok ilmin kaynağı olduğu gibi belâgat ilminin de temel kaynağıdır. Bu çalışmada, belâgat ilminin önemli konularından biri olan “Tıbâk (Tezat)” sanatı ele alınmıştır. Tıbâk sanatının belâgat ilmi içinde ayrı bir önemi vardır. Çünkü bu sanat, muhalif lafızların her iki tarafını da kullanıp, mananın daha iyi anlaşılmasını ve zihinde kalıcı olmasını sağlar. Olaylara farklı açılardan bakabilmeye yardımcı olur. Bu da anlama genişlik kazandırır ve muhatap üzerinde heyecan uyandırır. Asıl kastedilen manaya vurgu yapar. Her ne kadar belâgat kitaplarında “manayı güzelleştiren sanatlar” arasında zikredilse de lafza da ayrı bir güzellik verir. Ayrıca bu sanatın, birçok edebî sanatla da yakın ilişkisi vardır. Bu çalışmada öncelikle belâgat ilmi hakkında bilgi verilmiş ve onun alt disiplinleri “İlm-i Meânî”, “İlm-i Beyân” ve “İlm-i Bedî'” kısaca tanıtılmıştır. Daha sonra ilm-i bedî'in “muhassinât-i ma‘neviyye” (manayı güzelleştiren sanatlar) kısmında yer alan “tıbâk”(tezat) sanatı, genel hatlarıyla tanıtılmış, bölümleri izah edilmiş, her bir bölümü âyet-i kerîme ve şiirlerle örneklendirilmiştir. Ayrıca tıbâk sanatının önemine de vurgu yapılmıştır. Yine Mâide sûresinde tıbâk sanatı bulunan âyet-i kerîmeler tespit edilmiş ve bu sanatın manaya olan etkilerine temas edilmiştir.
The al-Qur’ān al-Karīm is the primary source of rhetoric, as well as being the source of many sciences. In this study, the art of "Tibak/Contrast ", one of the important subjects of the science of rhetoric, is discussed. Tibak art has a separate importance in the science of eloquence. Because this art uses both sides of opposing words to understand the meaning better and make it catchy. It helps to look at things from different angles. This, in turn, gives a breadth of understanding and excites the interlocutor. It emphasizes the meaning that is actually meant. Although this art is mentioned in the books of eloquence among the “arts that beautify the meaning”, it also gives a separate beauty to words. In addition, this art has a close relationship with many literary arts. First, information about the science of eloquence was given and its sub-disciplines “Ilm-i Meani”, “Ilm-i Beyan” and “Ilm-i Bedi'” are briefly introduced. Later, in ilm-i bedi's “muhassinat-i ma'neviyye” (arts that beautify the meaning), tibak/contrasting art is introduced with general lines, sections are explained, each section is exemplified by verses and poems. Emphasis has also been placed on the importance of tıbâk art. Again, verses found in the art of tibak/contrast are identified in Surah al-Māʾida and the effects of this art the meaning have been touched.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | MAKALELER |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2021 |
Gönderilme Tarihi | 25 Mart 2021 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 6 Sayı: 1 |
Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.