Afetlerden Sonra Kirlilik ve İkincil Kirliliği Afet Olarak Değerlendirmek İçin Bir Tartışma

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 39 - 48, 22.08.2020

Sevda Özel

Öz

Afetler, özellikle büyük doğa olaylarından sonra veya yapay ya da antropojenik sebeplerle oluşabilirler ve birden çok çevresel sorunlara sebep olabilirler. Bu olaylar sırasında, kentlerdeki atık uzaklaştırma işlemlerinin ilgili yönetimlerde ve sanayilerde yapılamaması durumunda, kirlilik ve ikincil kirlenme afetleri ortaya çıkabilir. Bu afetler ani olarak gelişebilirler, büyük bir alanı etkileyebilirler, tekrar oluşabilirler, çevresel sorunlara dönüşebilirler ve ikincil kirlenmeye kaynak oluşturabilirler. Ortaya çıkan katı-sıvı-gaz kirleticilerin, sızma-yağış-sel-rüzgar etkisiyle taşınarak, çevre felaketlerine temel sebepler ve kaynaklar oluşturduğu bilinmektedir. Bu nedenle bilinen afetlere ve sorunlara karşı geliştirilen hazırlıklara, kirlilik ve ikincil kirlenme afetleri konusunun da eklenmesi gerektiği gözlenmiştir. Bu afetlerde, katı-sıvı-gaz kirleticilerin daha az bir etkileme alanı oluşturmasına ya da yayılımının durdurulmasına yönelik yeni hazırlıklar yapılması gerektiği düşünülmüştür ve önerilmiştir. Bu konuda, toplum bilinçlenmesine yönelik yeni çalışmalar, planlamalar ve eğitimler tasarlanarak, riskler belirlenmeli ve önlemler alınmalıdır. Çünkü yaşam ortamları ve yaşamsal kaynaklar sürdürülebilir olmalıdır ve sürdürülebilir toplumsal refahın ve çevrenin korunması için bu gereklidir. Bu çalışma ile kirlilik ve ikincil kirlenme bir afet türü olarak kabul görürse, çalışma hedefine ulaşmış olur. Böylece hedeflenen farkındalık oluşabilir, riskleri öngörülebilir ve başka çalışmalar için bir kaynak olabilir.

Anahtar Kelimeler

Afetler, risk, kirlilik, ikincil kirlenme, sürdürülebilirlik, çevre koruma

A Discussion on the Assessment of Pollution and Secondary Pollution as Disasters After Disasters

Öz

Disasters can also be occurred especially after major nature events or artificial or anthropogenic event, and cause the multiple environmental problems. During these events, pollution and secondary pollution disasters may occur if the waste disposal processes in cities cannot be carried out by the relevant administrations-industries. These disasters can develop suddenly, affect a large area, re-occur, turn into environmental problems and cause secondary pollution. It has been known that the solid-liquid-gas pollutants transported under the influence of infiltration-precipitation-flood-wind, creating causes and resources that will be the basis for environmental disasters. Therefore, it has been observed that the issue of pollution and secondary pollution disasters should be added to the preparations developed against known disasters and problems. In these disasters, it was thought and suggested that new preparations should be made for the solid-liquid-gas pollutants to create a less impact area or to stop their spread. The new studies, planning and trainings for public awareness should be designed, risks should be determined and measures should be taken. Because living environments and vital resources must be sustainable. This is essential for sustainable social welfare and environmental protection. As a result, if pollution and secondary pollution are accepted as a disaster type with this study, the study will reach its target. Thus, the targeted awareness can be created, its risks are predictable and it can be a source for new studies.

Anahtar Kelimeler

Disasters, Pollution-secondary pollution, Sustainability, Environmental protection

Kaynakça

• ADÜTEM, 2015. Jeotermal Enerjinin Çevresel Etkileri. Adnan Menderes Üniversitesi Jeotermal Enerji Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, Yayın No:1, 22.
• Bellanova, P., Frenken, M., Reicherter, K., Jaffe, B., Szczuciński, W., Schwarzbauer, J., 2020. Anthropogenic pollutants and biomarkers for the identification of 2011 Tohoku-oki tsunami deposits (Japan). Marine Geology, Available online 16 January 2020, 106-117. https://doi.org/10.1016/j.margeo.2020.106117.
• Bogdevitch, I., Sanzharova, N., Prister, B., Tarasiuk, S., 2002. Countermeasures on natural and agricultural areas after Chernobyl accident. Role of GIS in Lifting the Cloud off Chernobyl, Springer Netherlands, 147-158. doi:10.1007/978-94-010-0518-0_12.
• Bugai, D., Bugai D., Waters, R., Dzhepo, S., Skalskij A., 1996. Risks from radionuclide migration to groundwater in the Chernobyl 30-km zone. Health Physics, 71(1), 9-18. Doi:10.1097/00004032-199607000-00002.
• Bugai, D., 2014. Groundwater contamination following the Chernobyl accident: overview of monitoring data, assessment of radiological risks and analysis of remedial measures. Conference: IAEA TM on Groundwater contamination following Fukushima accident, At: VIC, Vienna, Austria. Doi: 10.13140/RG.2.1.1259.6248.
• Chandrappa R., Kulshrestha U.C., 2015. Air pollution and disasters. Sustainable Air Pollution Management, 325-343.
• Chartin C., Evrarda O., Ondab Y., Patinb J., Lefèvrea I., Ottléa C., Ayraulta S., Lepagea H., Bontéa P., 2013. Tracking the early dispersion of contaminated sediment along rivers draining the Fukushima radioactive pollution plume. Anthropocene, 1, 23-34.
• Çetiner, E.G., Ünver, B., Hindistan, MA., 2006. Maden atıkları ile ilgili mevzuat: Avrupa Birliği ve Türkiye. Madencilik, 45(1), 23- 34.
• Frohlich, R.K., Barosh, P.J., Boving, T., 2008. Investigating changes of electrical characteristics of the saturated zone affected by hazardous organic waste. J. Appl. Geophys., 64, 25-36.
• Kashparova, V., Yoschenkoa, V., Levchuka, S., Bugaib, D., VanMeirc, N., Simonuccic, C., Martin-Garind, A., 2012. Radionuclide migration in the experimental polygon of the Red Forest waste site in the Chernobyl zone-Part 1: Characterization of the waste trench, fuel particle transformation processes in soils, biogenic fluxes and effects on biota. Applied Geochemistry, 27(7), 1348-1358.
• Karlık, G., Kaya, M.A., 2001. Investigation of groundwater contamination using electric and electromagnetic methods at an open waste-disposal site: a case study from Isparta, Turkey. Environ. Geol., 40(6), 725-731.
• Özel, S., 2010. Sivas İli Katı Atık Depolama Alanında Sızıntı Suyunun Yeraltındaki Yayılımının Jeofizik Yöntemlerle İncelenmesi adlı M-352 No’lu CÜBAP Projesi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas.
• Özel, S., Yılmaz, A., Candansayar, M.E., 2017. The examination of the spread of the leachates coming out of a solid waste disposal area on the ground with geophysical and geochemical methods (Sivas, Turkey). Journal of Applied Geophysics, 138, 40-49.
• Özel S., 2018. Bir deponi alanı sızıntı sularının çevresel etkilerinin Jeofizik ve su kimyası yöntemleriyle incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 33(2), 113-124.
• Özel, S., 2019. İkincil bir afet türü: kirlilik de bir afet türüdür. ODTÜ Afet Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Türkiye’nin Afet Risk Yönetimi 21. Yuvarlak Masa Toplantısı, 22 Şubat 2019, ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi, Ankara, (yayınlanmamış).
• Özürlan, G., Cekirge N., 2007. Hydrogeochemical and geophysical investigation of the Istanbul Tuzla-Icmeler spring area for environmental and land use planning purposes. Environ. Monit. Assess., 132, 125-140. DOI 10.1007/s10661-006-9508-y.
• Reynolds, J.M., 1997. An introduction to applied and environmental geophysics. WILEY, England.
• Rubin, Y., Hubbard, S.S., 2005. Hydrogeophysics. Springer series, Water Sci. Technol. Library, 50, 519.
• Rucker, D.F., Fink, J.B., 2007. Inorganic plume delineation using surface high-resolution electrical resistivity at the BC cribs and trenches site, Hanford. Vadose Zone J., 6 (4), 946-958.
• Rucker, D.F., Glaser, D.R., Osborne, T., Maehl, W.C., 2009a. Electrical resistivity characterization of a reclaimed gold mine to delineate acid rock drainage pathways. Mine Water Environ., 28, 146-157.
• Rucker, D.F., Levitt, M.T., Greenwood, W.J., 2009c. Three-dimensional electrical resistivity model of a nuclear waste disposal site. J. Appl. Geophys., 69 (3-4), 150-164.
• Silva, V., Weerapperuma, D., 2006. Impact of Tsunami Disaster on the Water Environment of Water Environment Federation (WEF), Indian.
• Szczuciński, W., Niedzielski, P., Rachlewicz, G., Sobczyński, T., Zioła, A., Kowalski, A., Lorenc, S., Siepak, J., 2005. Contamination of tsunami sediments in a coastal zone inundated by the 26 December 2004 tsunami in Thailand. Environmental Geology, 49(2), 321-331.
• Takada M., Kamada S, Yajima K., Iwaoka K, Enomoto H., Tabe H., Yonehara H., Sugiura N., 2014. Measurement of radiation environment inside residential houses in radioactive contaminated areas due to the Fukushima nuclear accident. Progress in Nuclear Science and Technology, 4, 43-46.
• www.odtu.edu.tr, 2019. ODTÜ Afet Yönetimi Uygulama ve Araştırma Merkezi Türkiye’nin Afet Risk Yönetimi 21. Yuvarlak Masa Toplantısı. 22 Şubat 2019 ODTÜ Kültür ve Kongre Merkezi, Ankara.
• www.google.com, 2020. wikipedia.org, golobalresearch.ca, pinterest.com, enwikipedia.org, tr.earthquake-report.com/, suhakki.org, http://nordiksimit.org/, bbc.com. 31/01/2020 tarihinde elde edilmiştir.
• VanMeir, N., Bugaï, D., Kashparov, V., 2009. The experimental platform in Chernobyl: An international research polygon in the exclusion zone for soil and groundwater contamination, radioactive particles in the environment. Springer Netherlands, 197-208. Doi:10.1007/978-90-481-2949-2_13.
• Yablokov, A.V., Nesterenko, V.B., Nesterenko, A.V., 2009. Chapter III: Consequences of the Chernobyl catastrophe for the environment. Chernobyl Consequences of the Catastrophe for People and the Environment (First published), 1181(1), 1-327, E1-E39, https://nyaspubs.onlinelibrary.wiley.com, https://doi.org/10.1111/j.1749-6632.2009.04830.x.