Enzimatik Ön İşlem Uygulanan Pamuklu Kumaşların Kök Boya İle Renklendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 21 - 29, 30.06.2021

Güzin Akyol , Eyüphan Yener

Öz

Ekolojik üretim ve sürdürülebilirlik anlayışının son yıllarda daha da önem kazanması ile birlikte işletmeler üretim yöntemlerini farklı prosesler üzerinden devam ettirmeye başlamıştır. Bu doğrultuda ön işlem prosesinde konvansiyonel metotta kullanılan kimyasalların yerine biyobozunur ürünler kullanarak, yeni çevreci prosesler geliştirilip doğal ürünler oluşturulması ve terbiye işleminden sonra bu ürünün doğal bitki özlerinden biri olan kök boya (Rubia tinctorum L.) ile boyanması hedeflenmiştir. Doğal boyar maddelerin selülozik lifler üzerine bağlanma davranışlarını değiştirip güçlendirmek amacıyla farklı mordan türleri ile prosesler oluşturulmuştur. Ön mordanlama ve eş zamanlı mordanlama boyama sonuçları karşılaştırılmış en iyi sonucun ön mordanlama ile boyama prosesinde olduğu tespit edilmiştir. Ürün kalite parametreleri yıkama haslığı, sürtme haslığı, ışık haslığı testleri üzerinden belirlenmiştir. Laboratuvar şartlarında %10 kök boya ile yapılan numune boyamalar daha sonra işletmeye entegre edilmiştir. Çıkan pamuklu ürünün HPLC sonuçları incelenerek, sentetik boyar madde kullanılmadığı kanıtlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Doğal Boya, Kök Boya, Pamuk Boyama, Yıkama Haslığı

Destekleyen Kurum

BURSALI TEKSTİL SAN. ve TİC. A.Ş

Proje Numarası

BT-AR-YÜ1909

Teşekkür

Bu çalışma Bursalı Tekstil San. ve Tic. A.Ş.–Ar-Ge Merkezi tarafından desteklenmiş olup, BT-AR-YÜ1909 öz kaynak proje kodu ile yer almıştır.

Coloring of Enzymatic Pretreatment Cotton Fabrics with Root Dye

Öz

With the ecological production and complex understanding gaining more importance, production methods started to be continued through different processes. In this direction, it is aimed to develop new environmental processes by using biodegradable applications instead of chemical applications used in the conventional method in the pretreatment processes, the study is also aimed to dye these products with one of natural plant extracts' dyestuff (Rubia tinctorum L.) and produce ecological products, after the finishing process. Processes have been created with different mordants to change and strengthen the bonding behaviors of natural dyestuffs on cellulosic fibers. Pre-mordant and simultaneous mordant dyeing results were compared, It has been determined that the best result is in the dyeing process with pre-mordant. Product quality parameters were determined through washing fastness, rubbing fastness, and lightfastness tests. Sample dyeing applications made with 10% natural dyestuffs in laboratory conditions, integrated into the operating conditions. It was obtained that no synthetic dyestuff was used by examining the HPLC results of the cotton products.

Anahtar Kelimeler

Natural Dye, Root Dye, Washing Fastness, Cotton Dyeing

Proje Numarası

BT-AR-YÜ1909

Kaynakça

• Bechtold T., Turcanu A., Ganglberger E. and Geissler S. (2003). Natural dyes in modern textile dyehouses - How to combine experiences of two centuries to meet the demands of the future, Journal of Cleaner Production, 11(5), 499–509.
• Bechtold T., Mussak R., Mahmud-Ali A., Ganglberger E. and Geissler S. (2006). Extraction of natural dyes for textile dyeing from coloured plant wastes released from the food and beverage industry, Journal of the Science of Food and Agriculture, 86(2), 233–242.
• Benli H. (2015). Selüloz Esaslı tekstil Materyalleri İçin Çevre Dostu Terbiye Proseslerinin Oluşturulması: Yeşil Fabrika (Doktora Tezi), Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Bulut M. O. and Akar E. (2012). Ecological dyeing with some plant pulps on woolen yarn and cationized cotton fabric, Journal of Cleaner Production, 32, 1–9.
• Deli Ö. (2004). Rubia tinctorum L. (kök boya) bitkisinin kök dokularından kallus üretimi (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Doshi R. and Shelke V. (2001). Enzymes in textile industry-An environment-friendly approach, Indian Journal of Fibre and Textile Research, 26(1–2), 202–205.
• Genç M. (2014). Başbakanlık Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kökboya ve Cehri İle İlgili Bazı Kayıtlar, Art-e Sanat Dergisi, 7(13), 174–212.
• Gürsoy N. Ç. ve Hauser P. (2010). Yeni Katyonik Ağartma Aktivatörleri Kullanılarak Ağartılmış Pamuklu Örme Kumaşların Boyama Özelliklerinin İncelenmesi, (An Investigation of Dyeing Properties of Bleached Knitted Coton Fabrics Using Novel Cationic Bleaching Activators), 155–161.
• Karadag R. (2017). Doğal Boyamacılık, Dösim, 1–129. Kayabaşı N. and Arlı M. (2001). Cehri (Rhamnus petiolaris)’den Elde Edilen Renkler, Tarım Bilimleri Dergisi, 7(3), 128–134.
• Madhu A. and Chakraborty J.N.. (2017). Developments in application of enzymes for textile processing, Journal of Cleaner Production, 145, 114–133.
• Manhita A., Ferreira V., Vargas H., Ribeiro I., Candeias A., Teixeira D., Ferreira T. and Dias C. B. (2011). Enlightening the influence of mordant, dyeing technique and photodegradation on the colour hue of textiles dyed with madder - A chromatographic and spectrometric approach, Microchemical Journal, 98(1), 82–90.
• Merdan N., Acar K. ve Korkmaz B. (2011). Gelincik ( Papaver rhoeas L.) Bitki Çiçekleri İle Boyanmış Yünlü Kumaşların Renk ve Haslık Özelliklerinin Araştırılması, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 10(19), 89–99.
• Mouri C. and Laursen R. (2012). Identification of anthraquinone markers for distinguishing Rubia species in madder-dyed textiles by HPLC, Microchimica Acta, 179(1–2), 105–113.
• Pervin A., Asim D. and Aksel E. H. (2009). Enzymatic pre-treatment of cotton. Part 2: Peroxide generation in desizing liquor and bleaching, Fibres and Textiles in Eastern Europe, 73(2), 87–90.
• Sancar B., Paksoy N., Balcı O. ve Kurtoğlu N. (2012). Pamuklu Dokuma Kumaşların Boyamaya Hazırlık İşlemlerinde Enzim Kullanım Olanaklarının İncelenmesi ve Kombine Proses Geliştirilmesi, Tekstil ve Mühendis, 19(86), 7–13.
• Shaukat A., Hussain T. and Nawaz R. (2009). Optimization of alkaline extraction of natural dye from Henna leaves and its dyeing on cotton by exhaust method, Journal of Cleaner Production, 17(1), 61–66.
• Špička N. and Tavčer P. F. (2013). New Combined Bio-scouring and Bio-bleaching Process of Cotton Fabrics, Materiali in Tehnologije, 47(4), 409–412.
• Taş E. (2019). Tekstil Boyamacılığının Tari̇hsel Geli̇şi̇mi̇ ve Boyarmaddeler, Turkish Studies-Social Sciences, 14(3), 1095–1120.
• Yusuf M., Shahid M., Khan M. I., Khan S. A., Khan M. A. and Mohammad F. (2015). Dyeing studies with henna and madder: A research on effect of tin (II) chloride mordant, Journal of Saudi Chemical Society, 19(1), 64–72.