Comparison of Burnout Level and Job Satisfaction in Construction and Manufacturing Industries

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 39 - 52, 30.06.2021

Ercan Şenyiğit Savaş Bayram

Öz

Psychological concepts, such as job satisfaction that emerged in the 1920s and burnout that emerged in the 1970s, have become significant parameters of work-life in terms of workforce productivity. In Turkey, the manufacturing and construction industries directly affect one-third of the gross domestic product (GDP). Considering the sub-sectors, their contribution to the national economy is much greater. While the manufacturing industry provides the production of equipment and machinery required in the construction industry, the construction industry on the other hand is concerned with the building of structures where this production will be carried out and stored. The unique conditions of both industries cause managerial problems in terms of workforce productivity. For this reason, examining burnout levels and job satisfaction of the employees in the organizations of these industries is seen as a significant research topic. The purpose of this study is to independently examine and compare job satisfaction and professional burnout levels of civil and industrial engineers. There is no such comparison in the literature in terms of the manufacturing and construction industries. The performed field research conducted that industrial engineers' burnout level is lower and job satisfaction level is higher than those of civil engineers. As a reason, it has been determined that the enterprise resource planning (ERP) software used in manufacturing industry has become widespread.

Anahtar Kelimeler

Engineering Management, Occupational health, Burnout, Job satisfaction, Construction industry, Manufacturing industry.

Yapı ve İmalat Sektörlerinde Tükenmişlik Düzeyi ile İş Doyumu Kıyaslaması

Öz

1920’li yıllarda ortaya çıkan iş doyumu ve 1970’li yıllarda ortaya çıkan tükenmişlik gibi psikolojik kavramlar, günümüzde çalışan verimliliği açısından iş hayatının önemli parametreleri haline gelmiştir. Türkiye’de gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH)’nın yaklaşık üçte birine ‘doğrudan’ etki eden imalat ve inşaat sektörlerinin, hizmet ettikleri alt sektörler de dikkate alındığında, ülke ekonomisine katkıları çok daha fazladır. İnşaat sektöründe ihtiyaç duyulan ekipman, teçhizat ve makinelerin üretimini imalat sektörü sağlarken, inşaat sektörü ise bu üretimin gerçekleştirileceği ve saklanacağı yapıların inşası ile ilgilenmektedir. Her iki sektörün kendine özgü koşulları, çalışan verimliliği açısından yönetimsel problemleri beraberinde getirmektedir. Bu nedenle bu sektörlerin organizasyonları içindeki çalışanların tükenmişlik düzeylerinin ve iş doyumlarının incelenmesi, önemli bir araştırma konusu olarak görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, inşaat ve endüstri mühendislerinin iş doyumlarının ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin bağımsız olarak incelenmesi ve kıyaslanmasıdır. Literatürde, imalat ve inşaat sektörleri açısından bu tür bir kıyaslamaya rastlanmamıştır. Yapılan alan araştırması, endüstri mühendislerinin mesleki tükenmişliklerinin inşaat mühendislerine göre daha düşük ve iş doyumlarının daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bunun nedeninin de sektörde kullanılan kurumsal kaynak planlaması yazılımlarının yaygınlaşması olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mühendislik Yönetimi, İş sağlığı, Tükenmişlik, İş doyumu, Yapı sektörü, İmalat sektörü

Kaynakça

• Acar A., Soysal Acar, A. Ş. ve Ünver E. (2019). Mimarlık bölümü birinci sınıf öğrencilerinin görsel-mekânsal becerileri üzerine bir araştırma, ODTÜ Mimarlık Fakültesi Dergisi, 36(2), 73-92.
• Aksu H. H. ve Keşan C. (2011). İlköğretimde aktif öğrenme modeli ile geometri öğretiminin başarı ve kalıcılık düzeyine etkisi, Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 1(3), 94-113.
• Alpar R. (2013). Uygulamalı çok değişkenli istatistik yöntemler (4th ed.), Ankara: Detay Yayıncılık.
• Avşaroğlu S., Deniz M. E. ve Kahraman A. (2005). Teknik öğretmenlerde yaşam doyumu, iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 115-129.
• Bernardi R. A. (1994). Validating research results when cronbach's alpha is below .70: A methodological procedure, Educational and Psychological Measurement, 54(3), 766-775.
• Büyükkaynak E. ve Aslan O. (2019). Matematik ve fen bilimleri eğitimi öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumları, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(63), 797-807.
• Büyüköztürk Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün Ö. E., Karadeniz Ş. ve Demirel F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (11th ed.). Ankara: Pegem Akademi.
• Çakıcı A., Özkan C. ve Akyüz B. H. (2013). İş yükü yoğunluğunun, iş ve yaşam doyumuna etkisi üzerine otomotiv işletmelerinde bir araştırma, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 1-27.
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (2017). Çevresel göstergeler: Gayri safi yurtiçi hasılanın sektörel dağılımı. https://cevreselgostergeler.csb.gov.tr/gayri-safi-yurtici-hasilanin-sektorel-dagilimi-i-85707 (Erişim Tarihi: 11.11.2019).
• Çivici T. (2015). İş doyumu, demotivasyon faktörleri ve tükenmişlik arasındaki ilişki: Mimarlar üzerine bir araştırma, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 131-150.
• Demir E. (2018). İnşaat işçilerinin iş doyumu düzeyleri ile iş güvenliği algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi), Üsküdar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Erginel N., Tekçe M., Küçük G. ve Alper A. (2016). Türkiye’de endüstri mühendisliği mesleğine bilimsel açıdan bir bakış. Endüstri Mühendisliği Dergisi, 27(1), 25-38.
• Ertürk E. ve Keçecioğlu T. (2012). Çalışanların iş doyumları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkiler: Öğretmenler üzerine örnek bir uygulama, Ege Akademik Bakış, 12(1), 39-52.
• Filiz Z. (2014). Öğretmenlerin iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 10(23), 157-171.
• Freudenberger J. H. (1974). Staff burn-out. Journal of Social Issues, 30, 159-165.
• Gençay Ö. A. (2007). Beden eğitimi öğretmenlerinin iş doyumu ve mesleki tükenmişliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), 765-780.
• Gözüm P. (2017). Mobbing algısı ile motivasyon ilişkisi: Erzurum ve Ankara illerinde bazı kamu ve özel kurum çalışanları üzerine bir araştırma (Doktora Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Gümüşburun Ayalp G. ve Arslan F. (2017). İnşaat endüstrisinde özel sektörde çalışan inşaat mühendislerini demotive eden faktörler, BAUN Fen Bil. Enst. Dergisi, 19(2), 153-168.
• Hackman J. R. and Oldham G. R. (1975). Development of the job diagnostic survey. Journal of Applied Psychology, 60(2), 159-170.
• Hayran O. ve Aksayan S. (1991). Pratisyen hekimlerde iş doyumu, Toplum ve Hekim, 6, 16-17.
• Hellesøy O., Grønhaug K. and Kvitastein, O. (2000). Burnout: Conceptual issues and empirical findings from a new research setting, Scandinavian Journal of Management, 16, 233-47.
• Kalaycı Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri, Ankara: Asil Yayın.
• Karadede A. ve Baykoç Ö. F. (2006). Problems faced by enterprises after enterprise resource planning (ERP) implementations, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 21(1), 137-149.
• Kargün M., Albay F., Cenikli A. ve Güllü M. (2012). Türk futbol hakemlerinin iş doyumu ve mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 3(2), 30-38.
• Keser A. (2005). İş doyumu ve yaşam doyumu ilişkisi: Otomotiv sektöründe bir uygulama. Çalışma ve Toplum Ekonomi ve Hukuk Dergisi, 7(7), 77-97.
• Luthans F. (1994). Organizational behavior. New York: McGraw-Hill.
• Maslach C. (2003). Job burnout: New directions in research and intervention. Current Directions in Psychological Science, 12(5), 189-192.
• Maslach C. and Jackson S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behaviour, 2, 99-113.
• Maslach C. Jackson S. E. (1986). Maslach burnout inventory manual. CA: Consulting Psychologists Press.
• Memnun D. S., Hart L. C. and Akkaya R. (2012). A research on the mathematical problem solving beliefs of mathematics, science and elementary pre-service teachers in Turkey in terms of different variables, International Journal of Humanities and Social Science, 2(24), 172-184.
• Morgan G. A., Leech N. L., Gloeckner G. W. and Barret, K. C. (2004). SPSS for introductory statistics: Use and interpretation (2nd ed.), London: Lawrance Erlbaum Associates.
• Ng S. T., Skitmore M. R., Lam K. C. and Poon, A. W. C. (2004). Demotivating factors influencing the productivity of civil engineering projects, International Journal of Project Management, 22, 139–146.
• Orta Anadolu Kalkınma Ajansı (2014). TR72 bölgesi 2014-2023 bölge planı. http://www.oran.org.tr/images/dosyalar/111.pdf (Erişim Tarihi: 04.01.2020).
• Özdevecioğlu M. (2002). Kamu ve özel sektör yöneticileri arasındaki davranışsal çalışma koşulları ve kişilik farklılıklarının belirlenmesine yönelik bir araştırma. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19, 115-134.
• Özkan N. F. and Kahya E. (2017). Assessing ergonomic risks in an university’s administrative offices, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University, 32(1), 141-150.
• Pallant J. (2001). SPSS survival manual. UK: Buckingham Open University Press.
• Shao T. A. (2002). Marketing research: An aid to decision making, US: South-Western College Publishing.
• Smith P. C., Kendall L. M. and Hulin, C. (1969). The measurement of satisfaction in work and behavior. Chicago: Raud McNally.
• Tantekin Çelik G. ve Laptalı Oral E. (2013). Türk inşaat sektörü çalışanlarının kişilik özelliklerinin, örgütsel bağlılık ve iş tatmini ile ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 28(2), 15-26.
• Türkiye İş Kurumu (2017a). 2017 yılı işgücü piyasası araştırması: İmalat sektörü raporu. https://media.iskur.gov.tr/15164/imalat-sektoru-raporu.pdf (Erişim Tarihi: 02.01.2020).
• Türkiye İş Kurumu (2017b). 2017 yılı işgücü piyasasıaraştırması: İnşaat sektörü raporu. https://media.iskur.gov.tr/15166/insaat-sektoru-raporu.pdf (Erişim Tarihi: 02.01.2020).
• Türkoğlu T. ve Yurdakul Ü. (2017). Mobilya endüstrisinde çalışanların iş doyumu ile iş performansı arasındaki ilişkinin araştırılması. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 18(1), 88-97.
• Uçar U. Ü. ve İşleyen S. K. (2019). Türkiye’deki endüstri mühendisliği eğitiminin mezun görüşlerine dayalı analizi. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 11(1), 109-123.
• Weiss D. J., Dawis R. V., England G. W. and Lofquıst, L. H. (1967). Manual for the minnesota satisfaction questionnaire, Minneapolis: University of Minnesota, Industrial Relations Center.
• Yalız D. (2013). Anadolu Üniversitesi beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin duygusal zekâ düzeyleri incelenmesi, Pamukkale Journal of Sport Sciences, 4(2), 94-111.
• Yıldız D. ve Uzunsakal E. (2018). Alan araştırmalarında güvenilirlik testlerinin karşılaştırılması ve tarımsal veriler üzerine bir uygulama. Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 14-28.
• Yıldız E. (2015). Mesleki tükenmişlik ve rehber öğretmenler üzerine bir araştırma, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 37-61.