KAMU GÖREVLİLERİ SENDİKALARININ DAVA AÇMA EHLİYETİ VE SINIRLARI

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 7, 1 - 31, 31.07.2019

Refik Korkusuz Ömer Uğur

Öz

Sendikaların kolektif nitelikli dava ehliyeti, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda (“HMK”) yer alan genel nitelikli düzenlemelerde, 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu (“STİSK”) m. 26 ile 4688 Sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu (“KGSTİSK”) m. 19/2, f de düzenlenmiştir. Kolektif nitelikli dava ehliyeti kapsamında sendikalara sadece belirli üyelerini temsil için değil, tüm çalışma hayatının kolektif yararları için de dava hakkı tanınmış; sendikaların belirli sayıdaki üyesinin kişisel çıkarlarının yanında çalışma hayatının ortak çıkarlarının korunması amaçlanmıştır. Ayrıca sendikaların kolektif nitelikli dava açabilmeleri için bu davadan yararlanacak kişilerin sendikanın üyesi olmasına gerek bulunmamaktadır. Sendikalara tanınan bu kolektif nitelikli dava hakkı bir topluluk davası niteliğini taşır .
Sendikaların üyelerinin kolektif nitelikte menfaatlerinin doğrudan ihlal edildiği bu tür davalarda sendikalar ve üst kuruluşlarının dava şartlarını taşıması ve özellikle olayda “hukuki menfaat” koşulunun bulunması gerekir. Zira HMK m. 114 vd. hükümlerine göre davanın açılması ve açılan davanın devam edebilmesi için gerekli olan dava şartlarının yargılamanın her aşamasında mevcudiyeti gerekir. Aksi halde, temel bir dava şartı olan “menfaat yokluğu” nedeniyle davanın reddi gerekir.

Anahtar Kelimeler

Kamu görevlileri sendikası, kolektif dava, topluluk davası, dava açma ehliyeti, hukuki menfaat

CIVIL SERVANTS’ UNIONS’ CAPACITY TO SUE AND ITS LIMITS

Öz

Unions’ capacity to sue is stipulated under the general provisions of the Code of Civil Procedure (“HMK”), under the Article 26 of the Code of Unions and Collective Labour Agreement (“STİSK”) numbered 6356 and under the Article 19/2, f of the Code of Civil Servants’ Unions and Collective Agreement (“KGSTİSK”) numbered 4688. Capacity to sue is entitled to the unions to protect not only the rights of their members but also general interests of the whole working life. On the other hand, the person, who will benefit from the action, does not necessarily be a member of the unions for the unions to bring an action with collective nature. The right to bring an action with collective nature has the characteristics of group action.
In this type of actions, where the collective interests of the members of the unions are violated, the action must comply with the conditions of action and especially the condition of legal interest. Pursuant to the Article 114 and the following Articles of the Code of Civil Procedure, the conditions of action have to be fulfilled to bring and to continue an action during all of the stages of the trial. Otherwise, the action will be dismissed because of the lack of legal interest, which is a condition for action.

Anahtar Kelimeler

Union of Civil Servants, collective action, group actions, capacity to sue, legal interest.

Kaynakça

• AKYİĞİT, Ercan, İş Hukuku, Seçkin Yayınları, 12. Bası, İstanbul, 2018.
• BATTAL, Şener, “Sendikaların Dava Ehliyetinin Topluluk Davası Kapsamında Değerlendirilmesi (Karar İncelemesi)”, DEÜHFD, Y. 2016, C. 18, S. 2, s. 167-206 (Basım Yılı: Nisan 2017.
• BİLGE, Necip/ÖNEN, Ergun, Medeni Yargılama Hukuku Dersleri, 3 . Bası, Ankara, 1978.
• ÇELİK, Nuri/CANİKLİOĞLU, Nurşen/CANBOLAT, Talat, İş Hukuku Dersleri, 30. Bası, Beta Yayınları, Ankara, 2018.
• DİŞEL, Buse, “Alman Federal Mahkemesinin Verdiği Bir Karar Işığında Demeklerin “Statüleri Çerçevesinde” Açtığı Topluluk Davaları,” DEÜHFD - Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, C. 16, Özel Sayı 2014, s. 1823 -1855 (Basım Yılı: 2015).
• EKMEKÇİ, Ömer, Toplu İş Hukuku Dersleri, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• ESENER, Turhan/GÜMRÜKÇÜOGLU BOZKURT, Yeliz, Sendika Hukuku, 2. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
• GÜLMEZ, Mesut, Kamu Görevlileri Sendika ve Toplu Görüşme Hukuku, TODAİE, Ankara, 2002.
• HANAĞASI, Emel, Davada Menfaat, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009.
• KAR, Bektaş, “Sendikaların Dava Ehliyeti, Taraf Sıfatı ve Davayı Takip Yetkisi”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi - Prof. Dr. Fevzi Şahlanan’a Armağan, Özel Sayı, Y. 2016.
• KARAASLAN, Varol/EROĞLU, Muzaffer, “Kolektif Hukuki Himayenin Farklı Görünüm Şekilleri: Class Action ve Topluluk Davaları”, EÜHFD, Y. 2009, C. XIII, S. 3 -4.
• KURU, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. II, Demir Yayıncılık, İstanbul, 2001.
• KURU, Baki, Makaleler, Arıkan, İstanbul, 2006.
• KUTAL, Metin, “Sendikaların Ortak Çıkarlarım Koruma İşlevi”, Kenan Tunçomağ’a Armağan, İstanbul, 1997. NARMANLIOĞLU, Ünal, İş Hukuku II - Toplu İş İlişkileri, 3 . Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2016.
• ÖZBAY, İbrahim, Grup Davaları, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2009.
• ÖZBEK, Mustafa, “Dünya Çapındaki Adalete Ulaşma Hareketiyle Ortaya Çıkan Gelişmeler ve Alternatif Uyuşmazlık Çözümü”, AÜFHD, Y. 2002, C. 51, S. 2.
• ÖZKARACA, Ercüment: “Toplu İş İlişkileri Açısından Yargıtayın 2014 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi”. Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi 2014, İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Demeği, Ankara, 2016.
• PEKCANITEZ, Hakan/ ÖZEKES, Muhammet/ATALAY, Oğuz, Medeni Usul Hukuku, Ankara, 2011.
• PEKCANITEZ, Hakan/ TAŞ KORKMAZ, Hülya/ AKKAN, Mine/ ÖZEKES, Muhammet, Medeni Usul Hukuku, C. II, Yetkin Yayınları, İstanbul, 2015.
• POSTACIOĞLU, İlhan, Medeni Usul Hukuku Dersleri, 6. Baskı, İstanbul, 1975.
• SUNGURTEKİN ÖZKAN, Meral, “Sendikalar Kanunu Madde 32/3 ’e Göre Açılan Davaların Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 113 . Maddesinde Düzenlenen Topluluk Davalar Bağlamında Değerlendirilmesi,” Sicil İş Hukuku Dergisi, Aralık-2011, S. 24, s. 172-176.
• SUR, Melda, İş Hukuku Toplu İlişkiler, 7. Bası, Turhan Kitabevi, Ankara, 2017.
• ŞAHLANAN, Fevzi, “Sendikaları Dava Ehliyeti Bağlamında Topluluk Davası”, Tekstil İşveren, Nisan 2016, S. 138.
• TANRIVER, Süha, Medeni Usul Hukuku, C. I, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
• TUĞSAVUL TAŞPOLAT, Melis, Kolektif Hukuki Yarar Kavramı ve Kolektif Hukuki Yararı Sağlamaya Yönelik Yöntem Olarak Topluluk Davalarına Genel Bakış,, On İki Levha Yayınlan, İstanbul, 2016.
• TUNÇOMAG, Kenan/CENTEL, Tankut, İş Hukukunun Esasları, 8. Bası, Beta Yayınevi, İstanbul, 2016.
• ÜSTÜNDAG, Saim, Medeni Yargılama Hukuku, 7. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2000.
• YILDIRIM, M. Kâmil/ALANGOYA, Yavuz,/DEREN-YILDIRIM, Nevhis, Medeni Usul Hukuku Esasları, 7. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2011.