NON-CONTENIOUS JURISDICTION IN MARITIME LAW

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 12, 61 - 81, 31.03.2022

Hacı Kara

Öz

The party, who has any legal dispute or wants to protect an existing right, or who thinks that a right has been violated, applies to the state court, that is, files a lawsuit before the court, if arbitration is not been decided. Which courts will deal with these cases and which courts are in charge and competent will be are arranged either in the Civil Procedure Law No. 6100 or, by a special rule in the relevant law. This rule of duty is of the public order and is taken into account ex officio. However, not all cases requiring legal protection are contentious cases where the other party must also be present. Some lawsuits do not involve disputes. These cases are shown as uncontested cases in the Code of Civil Procedure and the Turkish Commercial Code. In order for a case to be considered as a non-contested case, it is not necessary for the other party not to be specified, in other words, it must not be. In uncontested jurisdiction, the judge will make the necessary decision in accordance with the nature of the situation. According to article 5 of the Turkish Commercial Code, Commercial Courts of First Instance have been appointed for commercial non-contentious cases. Commercial cases are within the scope of uncontested cases are regulated in article 382 of the Code of Civil Procedure. Nevertheless, it is not easy to identify uncontested judicial works that are not listed in this article. However, as accepted in the doctrine, the cases, that are not specified in Article 382 of the Code of Civil Procedure are not limited to the cases listed in the Law. In other words, a job that meets one or more of the criteria of an uncontested jurisdiction, although not included in the aforementioned article, is also considered an uncontested jurisdiction job. In this study, it will be explained which of the jobs related to maritime law will be accepted as non-contentious jurisdiction.

Anahtar Kelimeler

Contentious Judgment, Uncontested (Non-Contested) Judgment, Characteristics of Non-Contested Judgment, Maritime Commercial Law, Uncontested Judgment

DENİZ TİCARETİ HUKUKUNDA ÇEKİŞMESİZ YARGI İŞLERİ

Öz

Herhangi bir hukuki ihtilaf yaşayan veya mevcut bir hakkını korumak isteyen ya da bir hakkının ihlal edildiğini düşünen taraf, tahkim yolu kararlaştırılmamış ise devlet yargısına başvurur yani mahkeme huzurunda dava açar. Bu davalara hangi mahkemelerin bakacakları, görevli ve yetkili mahkemelerin neresi olacağı ya 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda ya da ilgili kanunda yer alan özel bir kuralla düzenlenmiştir. Göreve dair bu kural kamu düzenindendir ve re’sen dikkate alınır. Ancak tüm hukuki korunma isteyen davalar karşı tarafının da mutlaka olması gereken yani çekişmeli (nizalı) davalar değildir. Bir kısım davalar çekişme (niza) içermez. Bu davalar Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Türk Ticaret Kanun’da çekişmesiz dava türü olarak gösterilmiştir. Bir davanın çekişmesiz davalar kapsamında sayılması için mutlaka karşı tarafının da belirtilmemesi, bir diğer deyişle olmaması gerekmez. Çekişmesiz yargıda hâkim durumun niteliğine uygun olarak gerekli kararı verecektir. Türk Ticaret Kanunu 5’inci madde ile ticari çekişmesiz davalar bakımından da Asliye Ticaret Mahkemeleri görevlendirilmiştir. Hangi ticari davaların çekişmesiz dava kapsamında oldukları ise Hukuk Muhakemeleri Kanunu m. 382’de düzenlenmiştir. Ancak bu maddede sayılmayan işlerin çekişmesiz yargı işlerini tespit kolay değildir. Bununda birlikte doktrinde kabul edildiği üzere Hukuk Muhakemeleri Kanunu 382’nci maddede belirtilmeyen davalar Kanunda sayılan haller ile sınırlı değildir. Yani anılan maddede sayılmamakla beraber bir çekişmesiz yargının ölçütlerinden birini veya birkaçını taşıyan bir iş de çekişmesiz yargı işi olarak kabul edilir. Bu çalışmada özellikle deniz ticareti hukukuna dair işlerden hangilerinin çekişmesiz yargı işi olarak kabul edileceği açıklanacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çekişmeli yargı, Çekişmeli Yargı, Çekişmesiz Yargı, Çekişmesiz Yargının Özellikleri, Deniz Ticareti Hukuku, Çekişmesiz Yargıya Tabi İşler

Kaynakça

• AĞSAKAL, İbrahim, “Deniz Yolu ile Yapılan Taşımalarda Yükün Zıya ve Hasarı ile Teslimdeki Gecikmenin Bildirimi”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2012, C. 2, S. 2, (Çevrimiçi) https://jurix.com.tr/article/3799, E.T. 11.07.2021.
• AYBAY, Gündüz, Deniz Ticaret Hukuku İle İlgili Yargıtay Kararları, Aybay Yayınları, İstanbul, 1986.
• ARAS, Aslı, “Çekişmesiz Yargı İşlerinde Görev ve Yetki”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2016, C. 7, S. 1, s. 65-86, (Çevrimiçi) https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/415294, E.T. 13.09.2021.
• ARKAN, Sabih, Ticarî İşletme Hukuku, 25. Baskı, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2019.
• BERBEROĞLU YENİPINAR, Filiz, Hukuk Davalarında Taraf Sıfatı (Husumet Ehliyeti), Seçkin Yayınları, Ankara, 2020.
• BOZKURT, Salim, Ticari Davalar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2015.
• CUMALIOĞLU, Emre, Kırkambar Sözleşmesi, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
• ÇETİNER, Ergon/KENDER, Rayegân/ÜNAN, Samim, Müşterek Avarya Hukuku, Onikilevha Yayınları, 1. Baskı, İstanbul, 2011.
• DELİDUMAN, Seyithan/ORUÇ, Yakup, “Ticari Davalar”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 18, S. 2, (Çevrimiçi) https://dergipark.org.tr/tr/download/article- file/798699, E.T. 18.09.2021.
• DEMİRKIRAN, İhsan/DEMİRKIRAN, H. Murat, “Türk Ticaret Kanunu Tasarısı Üzerine Bazı Düşünceler”, Deniz Hukuku Dergisi, Ocak 2006, Özel Sayı.
• GÜRDOĞAN, Burhan, “Ticari Usul Hukuku”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 1956, S. 13, (Çevrimiçi) https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/634014, E.T. 01.10.2021.
• KARA, Hacı, “Ticari Arabuluculuk”, Arabuluculuk Yıllığı, Ed. Begüm KOCAMAZ/Baybüke KURTULUŞ, Seçkin Yayınları, Ankara, 2020.
• KARA, Hacı, Deniz Ticareti Hukuku, Onikilevha Yayınları, İstanbul, 2020.
• KARA, Hacı, Sigorta Hukuku, Onikilevha Yayınları, İstanbul, 2021.
• KARAHAN, Sami, Ticari İşletme Hukuku, 27. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2015.
• KİRAZ, Taylan Özgür/BAŞOĞLU, Gizem, Gerekçeli 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve İlgili Mevzuat, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2019.
• KURU, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, C. 1, Demir Demir Müşavirlik ve Yayıncılık, İstanbul, 2001.
• PEKCANITEZ, Hakan/ATALAY, Oğuz/ÖZEKES, Muhammet, Medeni Usul Hukuku (Ders Kitabı), 8. Baskı, Onikilevha Yayınevi, İstanbul, 2020.
• ÖZBAY, İbrahim/YARDIMCI, Taner Emre, Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Konuyla İlgili Mevzuat Açıklamalı (7035 Sayılı Kanun İşlenmiş Hali), Adalet Yayınevi, 2. Baskı, Ankara, 2018.
• TANRIVER, Süha/HANAĞASI Emel, “Türk Yargı Örgütü ve Medeni Yargı Teşkilatı”, (Çevrimiçi) https://acikders.ankara.edu.tr/pluginfile.php/52227/mod_resource/content/2/2-Tu%CC%88rk%20Yarg%C4%B1%20O%CC%88rgu%CC%88tu%CC%88%20ve%20Hukuk%20Yarg%C4%B1s%C4%B1%20.pdf, E.T. 13.09.2021.
• ÜSTÜNDAĞ, Saim, Medeni Yargılama Hukuku, 4. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 1989.
• TOPAL, Önder, “TMK m. 173/2 ve 3’de Yer Alan Hususların Çekişmesiz Yargı İşi Olup Olmadığının Değerlendirilmesi”, EÜHFD, Y. 2014, C. XVIII, S. 3–4, s. 193-228.
• ÜLGENER, Fehmi, Çarter Sözleşmeleri-I Sefer Çarteri Sözleşmesi, Der Yayınevi, İstanbul, 2000.
• YAVAŞ, Aksoy, Kara Yolunda Konteyner ile Yapılan Yük Taşımasında Kayıp veya Hasardan Doğan Sorumluluk, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• YAZICIOĞLU, Emine (KENDER, Rayegan/ÇETİNGİL, Ergon), Deniz Ticareti Hukuku, 15. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2020.
• “Ticari Uyuşmazlıklarda Dava Şartı Olan Arabuluculukta Taraf Vekilliği El Kitabı”, TBB Yayınları, Ankara, 2019, s. 20, (Çevrimiçi) https://d.barobirlik.org.tr/2019/ticariuyusmazliklardaarabuluculukelkitabi/2/, E.T. 16.09.2021.
• Mahkeme içtihatları, www.legalbank.net.