TMK m.652 Uyarınca Birlikte Yaşanılan Konut ile Ev Eşyasının Miras Payına Mahsuben Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 391 - 413, 20.03.2023

Mustafa Tolga Özer

https://doi.org/10.58733/imhfd.1267398

Öz

Kanun koyucu eşlerden birinin ölümü durumunda sağ kalan eşin eski hayatını sürdürebilmesini sağlamak amacıyla, TMK m.652’de eşlerin birlikte yaşadıkları konutun ve kullandıkları ev eşya- sının talebi halinde miras payına mahsuben sağ kalan eşe özgülenmesine imkân tanımıştır. Bu çalışma kapsamında ilk olarak özgüleme talebinde bulunulabilmesi için gerekli şartların neler olduğu üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda, terekede ilgili konut ve eşyaya ilişkin tek kişi mülki- yeti yerine birlikte mülkiyet hakkının bulunduğu hallerde özgülemenin mümkün olup olmadığı, konutun bulunduğu taşınmazda birden fazla ailenin ikamet etmesi durumunda özgülemenin nasıl gerçekleşeceği vb. sorulara cevap aranmıştır. Çalışmanın devamında sağ kalan eşe tanınan hakkın içeriği ele alınmış ve birlikte konut ile ev eşyası kavramlarının kapsamı üzerinde durulmuştur. Devamında TMK m.652/2 uyarınca eşe mülkiyet yerine intifa ya da oturma hakkı tanınmasının hangi şartlarda mümkün olduğu hususu incelenmiştir. Bu kısımda ele alınan diğer bir konu da özgüleme tamamlanmadan önce eş tarafından birlikte yaşanılan konut ve ev eşyasının kullanılma- sının mümkün olup olmadığıdır. Son olarak, TMK m.652/3’te yer alan özgüleme talebine ilişkin getirilen sınırlamalar ele alınmıştır. Bu bölümde mirasbırakan ile aynı meslek veya sanatı icra eden altsoyun hangi hallerde konutun bu meslek ve sanatın icra edildiği bölümlerinin sağ kalan eşe özgülenmesine itiraz edebileceği irdelenmiştir. Son olarak, birlikte yaşanılan konutun tarım arazisi üzerinde yer almasının sağ kalan eşin özgüleme hakkına olan etkisi üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Özgüleme, Tahsis, Miras, Mirasın Taksimi, Mülkiyet, İntifa, Oturma Hakkı, Eş, Altsoy, Konut, Ev Eşyası

Pursuant to Article 652 of the Civil Code, The Allocation of the Cohabited Dwelling and Household Goods to the Surviving Spouse as Part of the Inheritance Share

Öz

To ensure that the surviving spouse can continue his/her former life as much as possible in the event of the death of one of the spouses, the legislator, in Article 652 of the TCC, has provided the possibility to allocate the dwelling where the spouses live together and the household goods they use to the surviving spouse, upon his/her request, against his/her inheritance share. Within the scope of this study, firstly, the conditions required for the request for allocation are emphasised, and especially the question of whether it is possible to request allocation in cases where there is only a co-ownership right instead of a single person’s ownership of the relevant dwelling and household goods in the inheritance is sought to be answered. In the following part of the study, the content of the right granted to the surviving spouse is examined and the conditions under which usufruct or residence right may be granted to the spouse instead of ownership pursuant to Article 652/2 of the TCC are examined. Another issue examined in this section is whether it is possible for the spouse to use the dwelling and the property before the completion of the assignment under the TCC. Finally, the limitations on the request for assignment under Article 652/3 of the TCC are analysed and it is tried to reveal in which cases the surviving spouse cannot request assignment.

Anahtar Kelimeler

Allocation, İnheritance, Property, Partition of Onheritance, Usufruct, Right of Residence, Spouse, Descendants, Residence, Household Goods

Kaynakça

• AEBİ-MÜLLER, Regina Elisabeth, Die optimale Begünstigung des überlebenden Ehegatten, Stämpfli Verlag, Bern, 2000.
• AKKIŞLA, H. Sena, “Aile Konutunun Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi”, Kesit Akademi Dergisi, Y. 4, S. 6, 2018.
• ANTALYA, Gökhan / SAĞLAM, İpek, Miras Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• AVCI, Mehmet Özgür, Mirasın Mahkeme Kararıyla Paylaşılması, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2014.
• BUZ, Vedat, Medeni Hukukta Yenilik Doğuran Haklar, Yetkin Yayınları, Ankara, 2005.
• ÇABRİ, Sezer, Miras Hukuku Şerhi Cilt III (TMK m.640-682), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• ÇAKIR, Aytuğ Ceyhun, Sağ Kalan Eşin Mirasçılığı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• DOĞAN, Murat, “Mal Rejiminin Tasfiyesinde ve Mirasın Paylaşımında Aile Konutu ve Ev Eşyası”, AÜEHFD, C. 7, S. 3-4.
• DRUEY, Jean Nicolas, “Art.612a ZGB - wirklich nur dispositiv?”, AJP, 1993/2. DURAL, Mustafa / ÖZ, Turgut, Türk Özel Hukuku Cilt IV - Miras Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2022.
• DURSUN KARAAHMETOĞLU, Şeyda, “Ölen Eşin Aile Konutuna İlişkin Ölüme Bağlı Tasarruflarının Sağ Kalan Eşin TMK m.240 Uyarınca Aile Konutunun Özgülenmesi Talebine Etkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 23, S. 1, 2021.
• GEZDER, Ümit, “Mirasın Paylaşılmasında Aile Konutu ve Ev Eşyasının Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi (MK m.652)”, İÜHFM, C. 65, S. 2.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• İMRE, Zahit / ERMAN, Hasan, Miras Hukuku, Der Yayınları, İstanbul, 2022.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M., Miras Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 2022.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M., Medeni Kanun’unumuzun Aile-Miras-Eşya Hukukuna Getirdiği Yenilikler, Turhan Kitabevi, Ankara, 2014 (metin içerisinden “Aile Konutu ve Ev Eşyası” şeklinde kullanılmıştır).
• NEBİOĞLU ÖNER, Şebnem, “Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Aile Konutunun Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fa- kültesi Dergisi, C. 24, S. 1, 2020.
• OZANEMRE YAYLA, H. Tolunay, Mirasın Paylaşılması, Turhan Kitabevi, Ankara, 2011.
• ÖZDEMİR, Hayrunnisa, Türk Medeni Kanununa Göre Miras Paylaşılması Şerhi, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
• ÖZTAN, Bilge, Miras Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• ÖZTAŞ, İlker, “MK m.240 Uyarınca Sağ Kalan Eşin Aile Konutu Üzerindeki Hakkı”, EÜHFD, C. 13, S. 3-4.
• SARI, Suat, Evlilik Birliğinde Yasal Mal Rejimi Olarak Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, Beşir Kitabevi, 2007.
• SCHAUFELBERGER, Peter C. / KELLER LÜSCHER, Katrin, Basler Kommentar / Zivilgesetzbuch II, Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel, 2019.
• SEEBERGER, Lionel Harald, Die Richterliche Erbteilung, Freiburg, 1992.
• SEROZAN, Rona / ENGİN, Baki İlkay, Miras Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• ŞEKER, Muzaffer, “Eşin Ölümü Halinde Malların Miras ve Yasal Mal Rejimi Kapsamında Birbirinden Bağımsız Olarak Tasfiye Edilmesi ve Özellikle Sağ Kalan Eşin Aile Konutu ve Ev Eşyası Üzerinde Miras ve Yasal Mal Rejiminden Kaynaklanan Hakları (MK md.240, 652)”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2007/1.
• ŞENOCAK, Zarife, “Miras Hukukunda Sağ Kalan Eşin Aile Konutunun ve Ev Eşyasının Özgülenmesini Talep Hakkı”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 2009/2.
• ÜREM, Müge, “TMK m.240 Hükmü Uyarınca Sağ Kalan Eşin Konut ve Ev Eşyası Üzerindeki Hakkı”, Hacettepe HFD, 10(2) / 2020.
• WOLF, Stephan / EGGEL, Martin, Berner Kommentar (Art.602-619 ZGB), Stämpfli Verlag, Bern, 2014.
• YAŞAR, Halis, “Mirasın Paylaşılmasında Aile Konutunun Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi”, TBB Dergisi, 2012 (100).