TMK md. 169 Gereğince Boşanma veya Ayrılık Davası Süresince Alınabilecek Geçici Önlemler

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 771 - 799, 30.09.2023

Berrak Genç-gelgeç

https://doi.org/10.58733/imhfd.1357997

Öz

Evliliğin sona ermesi hallerinden biri olan boşanma, geçerli olarak kurulmuş bir evliliğin, kanunda sayılmış sebeplerden birine dayanarak açılan dava neticesinde sona ermesidir. Boşanmanın hükmü ise ancak verilen mahkeme kararının kesinleşmesiyle olur. Dolayısıyla, boşanma davasının açılmış olması evlilik birliğinin sona erdiği anlamına gelmez ve eşlerin birbirlerine ve çocuklarına karşı evlilik birliğinden doğan yükümlülükleri devam eder. Bununla birlikte, davanın açılmasıyla eşler ayrı yaşama hakkı kazanır ve davanın açılması eşler arasındaki fiili ve hukuki durumda değişiklikler meydana getirir. Bu değişiklikler de eşlerin ve çocukların barınma, geçim ve korunmasına ilişkin ihtiyaçlarının belirlenmesi ve giderilmesi ihtiyacını doğurabilir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 169. maddesi hâkime bu ihtiyaçların giderilmesi için gerekli gördüğü önlemleri alabilme yetkisi tanır. Bu hükme göre: “Boşanma veya ayrılık davası açılınca hakim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakımı ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri re’sen alır.” Açıkça görüldüğü üzere hüküm genel bir şekilde düzenlenmiş, hâkimin alınabileceği bu önlemlerin sınırları çizilmemiştir. Hâkim, eşlerin birbiri ve çocuklarıyla olan ilişkilerinin düzenlenmesi ve sağlıklı bir şekilde devam ettirebilmesi için her bir somut uyuşmazlık için gerekli gördüğü önlemleri alır. Bu önlemler de genel olarak eşlerin ve çocukların bakım, geçim, korunması ve mallarının yönetimine ilişkin önlemlerdir. Dolayısıyla, bu genel başlıklar altında sıralanmış olan tedbirlerin neler olabileceği, belirlenmesinde hangi kriterlerin uygulanacağının ve uygulamada ne şekilde olduğunun belirlenmesi önem taşır. Bu çalışmayla amaçlanan bunu gerçekleştirmek olup, alınabilecek önlemler maddede belirtilen haliyle sınıflandırıp (eşlerin barınmasına, eşlerin geçim ve mallarının yönetimine ve son olarak da çocukların bakım ve korunmasına ilişkin önlemler) Yargıtay kararları ışığında değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Boşanma, geçici önlemler, tedbir nafakası, ailenin korunması, çocuğun korunması

The Interim Measures That Could Be Granted During Divorce and Separation Proceedings as Per Art. 169 Of Tcc

Öz

As one of the legal ways to end a marriage, a divorce terminates the marital relationship via court process. However, it can only be granted, when one of the grounds for divorce prescribed in the Turkish Civil Code (TCC) numbered 4721 is justified. Thus, it would have its effect when the verdict of divorce is finalised. This means that spouses would still be bound by the marriage, until the verdict is finalised. Therefore, spouses’ family law duties towards each other and the children continue while proceedings pending, although they are entitled to live separately. As this would likely impact their marital relationship, there might be some matters, such as child support, requiring further arrangements by the spouses. If spouses cannot agree on such matters, the judge will have a say on those matters as per article169, TCC. This article explicitly empowers the judge, ex officio, to take all necessary interim measures concerning marital relationship during the proceedings of divorce and separation. However, it does not specify the types of measures to be taken. It only states that a judge might take measures concerning the matters of child maintenance and support, family domicile and spouse support. Hence, types of the measures that could be taken have been formed mostly through the case law and the application of the rules on arrangement of marital relationship (articles 195-201, TCC) by analogy. This work, therefore, aims to materialise interim measures to be taken by a judge as per article 169 during divorce proceedings.

Anahtar Kelimeler

divorce, interim measures, alimony pendente lite, protection of family, child support

Kaynakça

• AKINTÜRK, Turgut/ ATEŞ, Derya, Aile Hukuku (İkinci Cilt), 24. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2022.
• BAYRAM, Aziz Erman, “Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun Tedbir Nafakasına Dair 25.10.2018 Tarihli ve 2017/2-1891 Esas 2018/1577 Karar Sayılı Kararının Değerlendirilmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Y. 2019, S.144, ss. 213-247.
• BİRİNCİ UZUN, Tuba, “EVLİLİK BİRLİĞİNİN KORUNMASI İÇİN BORÇLULARA TALİMAT VERİLMESİ Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin Evlilik Birliğinin Korunması İçin Alınan Önlemlerden Borçlulara Talimat Verme Önlemine Başvurulabilmesi İçin Eşlerin Ayrı Yaşaması Gerektiği Hakkındaki 17.2.2010 Tarihli ve E.2009/22118 K.2010/2791 Sayılı Kararının İncelenmesi”, Legal Hukuk Dergisi, Y. 2016, C. 14, S. 163, ss. 3727-3749.
• BOZDAĞ, Gonca Gülfem, Türk Hukukunda ve Uluslararası Hukukta Nafaka, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2015.
• ÇABRİ, Sezer, “Aile Konutu Şerhi, Prof. Dr. Ergon A. Çetingil ve Prof. Dr. Rayegan Kender’e 50. Birlikte Çalışma Yılı Armağanı”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi, 2007, ss. 401-415.
• DOĞAN, İzzet, “Türk Medeni Kanununun Düzenlemelerine Göre Tedbir, Yoksulluk Ve İştirak Nafakası”, Public and Private International Law Bulletin, Y. 2015, C. 345 S. 1, ss. 59-95.
• DURAL, Mustafa/ ÖĞÜZ Tufan / GÜMÜŞ Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku Cilt I. Aile Hukuku, 17. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2022.
• DURAL, Mustafa/SARI Suat, Türk Özel Hukuku Cilt I Temel kavramlar ve Medeni Kanunun Başlangıç Hükümleri, 17. Baskı, Filiz Kitabevi, İ̇stanbul, 2022.
• ERDEM, Mehmet, Aile Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• ERİŞİR, Evrim, Geçici Hukukî Korumanın Temelleri ve İhtiyatî Tedbir Türleri, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2013.
• GENÇ, Berrak, “Ensuring The Protection on Matrimonial Home: Should The Principles Established under English Law Be Introduced into Turkish Law?”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2020, C. 28 S. 3, ss. 913-939.
• GENÇCAN, Ömer Uğur, Boş̧anma, Tazminat ve Nafaka Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2015.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Teoride ve Uygulamada Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri (TMK 185-281), Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• HATEMİ, Hüseyin, Aile Hukuku, 10. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2023.
• HAMAMCIOĞLU VARDAR, Gülşah, Medenî Hukuk’ta Tasarruf İşlemi Kavramı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2014.
• HAMZAÇEBİ, Mehmet, “Türk Medeni Kanununa Göre Boşanma Ve Ayrilik Hallerinde Tedbir, Yoksulluk Ve İştirak Nafakasi (Düzenleniş Biçimi, Mukayesesi, Uygulamadaki Yeri Ve Değeri)” Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2002, C. 10, S. 3-4, ss. 23-48.
• KURT, Ekrem, “Boşanma Davasında Hakimin Alacağı Geçici Önlemler (md.169)”, Uluslararası Antalya Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2013, S. 1, ss. 97-109.
• NALAN, Kahveci, “6284 Sayılı Kanun Kapsamında Tedbir Kararları”, Yeni Yasal Düzenlemeler Işığında Bedensel Zararın Tazmini Esasları ve Usulü Kongresi, Ankara Barosu Yayınları, 2013.
• ÖKTEM, Seda, “Aile Birliğinde Eşlerin Tasarruf Yetkisinin Kısıtlanması”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Y. 2006, C. 19, S. 67, 317-338.
• ÖZTAN, Bilge, Aile Hukuku, 6. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2015.
• ÖZUĞUR, Ali İhsan, Gerekçeli-Açıklamalı-İçtihatli Nafaka Hukuku, Yetkin Yayınevi, Ankara, 2015.
• PEKMEZ, Cüneyt, “Tedbir Nafakasına İlişkin Güncel Yargıtay Kararlarının İncelenmesi”, İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2021, C. 7, S. 1, ss. 141-160.
• TAHİROĞLU, Fatih, "Die Sammlung von Tatsachen und Beweismitteln ın Verfahren der während des Scheidungsprozesses zu treffenden vorsorglichen Maßnahmen", Türk-Alman Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2022, C. 4, S. 1, ss. 209-242.
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi, Türk Aile Hukuku, 7. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1990.
• TUTUMLU, Mehmet Akif, Teorik ve Pratik Boşanma Yargılaması Hukuku, C. 2, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2009.
• ÜRCAN, Gülümden, “TMK m. 198 Uyarınca Evlilik Birliğini Koruyucu Önlemin İş İlişkine Etkileri ve İşçi Alacakları”, Çalışma ve Toplum, Y. 2022, C. 1, S. 2, ss. 299-328.