CIVIL LIABILITY OF THE PERSONS FORMING THE FOUNDATION MANAGEMENT BODY AGAINST THE FOUNDATION

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 1, 109 - 133, 21.03.2024

Barış Demirsatan

https://doi.org/10.58733/imhfd.1451581

Öz

The persons who constitute the management body of a foundation have a legal relationship with the foundation subject to the provisions of a mandate contract. If these persons violate their obligations arising from this relationship during the performance of their duties and cause damage to the foundation, the foundation has a claim for compensation against these persons. In this case, the general principles of contractual liability apply. However, during the determination of the compensation, care should be taken in assessing the fault of the injured party. If the responsible persons have been influential in the occurrence or increase of the damage as the governing body of the foundation, this should not be taken into consideration as a reason for reduction of the compensation. If more than one person constitutes the management of the foundation, these persons shall be jointly and severally liable within the limits of Article 511/II of the TCO or Article 61 of the TCO. A five-year statute of limitations must be applied. If the members of the body authorised to claim this receivable on behalf of the foundation are liable, the statute of limitations should be considered to be suspended. The liable persons cannot release themselves even if they are authorised to conclude a release agreement on behalf of the foundation. On the other hand, members of the governing body who are not liable may give rise to their own liability if they release the liabilities or cause the receivable to become time-barred.

Anahtar Kelimeler

Foundation Management Body, Liability, Release, Power of Attorney, Statute of Limitations

VAKIF YÖNETİM ORGANINI OLUŞTURAN KİŞİLERİN VAKIF TÜZEL KİŞİSİNE KARŞI HUKUKİ SORUMLULUĞU

Öz

Vakıf yönetim organını oluşturan kişiler vakfa karşı vekâlet sözleşmesi hükümlerine tâbi bir hukuki ilişki içindedir. Bu kişiler görevlerini yerine getirirken bu ilişkiden doğan borçlarını ihlal ederek vakfın zarara uğramasına sebep olmuşsa, vakfın bu kişilere karşı tazminat alacağı doğar. Bu durumda sözleşmesel sorumluluğun genel ilkeleri uygulanır. Ancak tazminatın belirlenmesi aşamasında, zarar görenin kusurunun değerlendirilmesinde dikkatli olunmalıdır. Zararın doğumu veya artışında, sorumlu kişiler vakfın yönetim organı olarak etkili olmuşsa, bunun tazminattan indirim sebebi olarak nazara alınmaması gerekir. Tazminata ilişkin talep hakkı vakfa aittir, yasal olarak dava takip yetkisinin kullanılmasına olanak tanınmadıkça, bu alacak hakkının herhangi bir gerekçeyle başka bir kişi tarafından ileri sürülmesine olanak tanınamaz. Vakıf yönetimini birden fazla kişi oluşturuyorsa, bu kişiler kural olarak TBK m. 511/II hükmü sınırları çerçevesinde müteselsilen sorumlu olur. Vakfın iradi örgütlenmesi kapsamında sorumlu tutulabilecek farklı organlara üye kişilerin müteselsil sorumluluğu ise ancak TBK m. 61 hükmüne dayanabilir. Söz konusu tazminat sorumluluğuna vekâlet sözleşmesi hükümleri uygulandığından beş yıllık zamanaşımı uygulanmak gerekir. Bu alacağı vakıf adına talep etmeye yetkili organın üyeleri sorumlu ise, zamanaşımının durduğunun kabul edilmesi lazım gelmektedir. Benzer şekilde, sorumlular vakıf adına ibra sözleşmesi kurmaya yetkili olsa dahi kendilerini ibra edemez. Öte yandan, sorumlu olmayan yönetim organı üyeleri, sorumluları ibra ederse veya alacağın zamanaşımına uğramasına neden olurlarsa, kendi sorumluluklarını doğurabilir.

Anahtar Kelimeler

Vakıf Yönetim Organı, Sorumluluk, İbra, Vekâlet, Zamanaşımı

Kaynakça

• AÇIKGÖZ, Osman, “Vakıf Yönetim Organının İbrası ve Uygulanacak Hükümlerin Tespiti”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Y. 2016, C. 22, S. 3.
• AEBERSOLD, Thomas / LEIMER, Rahel, Orell Füssli Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Orell Füssli, 4. Basım, Zürih, 2021 (Art. 83 ZGB).
• AKBULUT, P. Ezgi, Vakıf Senedinin Tamamlanması ve Değiştirilmesi, 2. Basım, On İki Levha, İstanbul, 2022.
• AKINCI, Şahin, Borçlar Hukuku Bilgisi, 10. Basım, Sayram, Konya, 2017.
• AKSOY DURSUN, Sanem, Vakfın Örgütlenmesi ve İşleyişi, 1. Basım, On İki Levha, İstanbul, 2021.
• AKSU, Mustafa, “Türk Borçlar Kanunun Getirdiği Yeniliklerden İbra”, Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi, Y. 2013, C. 8 (Prof. Dr. Aydın Zevkliler’e Armağan).
• AKÜNAL, Teoman, Türk Medenî Hukukunda Tüzel Kişiler, 1. Basım, Beta, İstanbul, 1995.
• AMSTUTZ, Marc / GOHARI, Ramin Silvan, Orell Füssli Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht, 4. Basım, Orell Füssli, Zürih, 2023 (Art. 754 OR).
• ANTALYA, O. Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt II, 1. Basım, Legal, İstanbul, 2015.
• ARAL, Fahrettin / AYRANCI, Hasan, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 12. Basım, Yetkin, Ankara 2019.
• AVCI, Mehmet Özgür, Türk Medeni Kanununa Göre Vakıf Yönetim Organı, 1. Basım, Beta, İstanbul, 2006.
• AYAN, Serkan, Zamanaşımının Durması ve Zamanaşımının Kesilmesi, 1. Basım, Adalet, Ankara, 2020.
• BOEMKE, Burkhard / ULRICI, Bernhard, BGB Allgemeiner Teil, 2. Basım, Springer, Berlin, 2014.
• BUCHER, Eugen, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil ohne Deliktsrecht, 2. Basım, Schulthess, Zürih, 1988.
• BÜHLER, Ronald, Orell Füssli Kommentar zum Schweizerischen Obligationenrecht, 4. Basım, Orell Füssli, Zürih, 2023 (Art. 403 OR).
• ÇAMOĞLU, Ersin, Anonim Ortaklık Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu, 2. Basım, Vedat, İstanbul, 2007.
• ÇETİN, Orhan, Dernek Yönetim Kurulu Üyelerinin Hukuki Sorumluluğu, 1. Basım, Yetkin, Ankara, 2019.
• DEMİRSATAN, Barış, “Le délai absolu de prescription dans la responsabilité délictuelle en droit turc et le droit de l’accès effectif au tribunal”, GSÜHFD, Y. 2019, S. 2.
• DEMİRSATAN, Barış, Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Sözleşmenin Haksız Olarak Sona Erdirilmesi, 2. Basım, On İki Levha, İstanbul, 2021.
• DURAL, Mustafa/ÖĞÜZ, Tufan, Kişiler Hukuku, 23. Basım, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2022.
• EISENRING Martin, Handkommentar zum Schweizer Privatrecht Personen- und Familienrecht – Partnerschaftsgesetz Art. 1-456 ZGB – PartG, 3. Basım, Schulthess, Zürih Basel Cenevre, 2016 (Art. 83 ZGB).
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 24. Basım, Yetkin, Ankara, 2019 (Genel Hükümler).
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 7. Basım, Yetkin, Ankara, 2019 (Özel Hükümler).
• FELLMANN, Walter, Berner Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Das Obligationenrecht, Die einzelnen Vertragsverhältnisse Der einfache Auftrag, Art. 394-406 OR, 1. Basım, Stämpfli, Bern, 1992 (Art. 398, 403 OR).
• GAUCH, Peter / SCHLUEP, Walter R. / EMMENEGGER, Susan, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil Band II, 9. Basım, Schulthess, Zürih Basel Cenevre, 2008.
• GAUCH, Peter, Le contrat d’entreprise, Çeviri: CARRON, Benoît, 1. Basım, Schulthess, Zürih, 1999.
• GILLARD, Nicholas, “La responsabilité des administrateurs: principes et actions”, Aspects actuels du droit de la société anonyme - Travaux réunis pour le 20ème anniversaire du CEDIDAC, 1. Basım, CEDIDAC, Lozan, 2005.
• GÖKTÜRK, Kürşat, “Amerikan, Alman, İsviçre ve Türk Hukukunda İşadamı Kararı İlkesi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Y. 2011, C. 2, S. 2.
• GRÜNINGER, Harold, Basler Kommentar Zivilgesetzbuch I, 6. Basım, Schulthess, Basel, 2016 (Art. 83 ZGB).
• GÜMÜŞ, M. Alper, Türk-İsviçre Borçlar Hukukunda Vekilin Özen Borcu, 1. Basım, Beta, İstanbul, 2001.
• GÜMÜŞ, M. Alper, Türk-İsviçre Hukukunda İbra Sözleşmesi, 1. Basım, Vedat, İstanbul, 2015 (İbra).
• GÜRZUMAR, Osman Berat, “Türk Medenî Kanunu’nun ‘Vakıflarda üyelik olmaz.’ Hükmünü İptâl Eden Anayasa Mahkemesi Kararı Hakkında”, Halûk Konuralp Anısına Armağan, C. 3, 1. Basım, Yetkin, Ankara, 2009.
• HELVACI, Mehmet, Anonim Ortaklıkta Yönetim Kurulu Üyesinin Hukuki Sorumluluğu, 1. Basım, Beta, İstanbul, 2001.
• HERMANN, Becker, Berner Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht Allgemeine Bestimmungen Art. 1-183 OR, 2. Basım, Stämpfli & Cie, Bern, 1945 (Art. 134 OR).
• HUGUENIN, Claire, Obligationenrecht, 2. Basım, Schulthess, Zürih, 2014.
• İNCEOĞLU, M. Murat, Borçlar Hukukunda Doğrudan Temsil, 1. Basım, On İki Levha, İstanbul, 2009.
• KAPLAN, İbrahim, “Bankaların Gözetimi, Denetimi ve Hukuki Sorumluluk”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Y. 2006, C. 23, S. 3.
• KARA, Doğan, Satış Sözleşmesi Çerçevesinde Ayıptan Sorumlulukta Zamanaşımı ve Ayıptan Doğan Def'i Hakları, 1. Basım, On İki Levha, İstanbul, 2020.
• KENDİGELEN, Abuzer, Yeni Türk Ticaret Kanunu, Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler, 3. Basım, On İki Levha, İstanbul, 2016.
• KILIÇOĞLU, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Basım, Turhan, Ankara, 2018.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip, Borçlar Hukuku Genel Bölüm I, 7. Basım, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2014.
• KRAMER, Ernst A., Juristische Methodenlehre, 5. Basım, Stämpfli, Bern, 2016.
• KURU, Baki, Medenî Usul Hukuku El Kitabı, Cilt I, 1. Basım, Yetkin, Ankara, 2020.
• LEENEN, Detlef, BGB Allgemeiner Teil: Rechtsgeschäftslehre, 2. Basım, De Gruyter, Berlin, 2015.
• LOSER, Peter, “Konkretisierung der Vertrauenshaftung”, Zeitschrift für juristische Weiterbildung und Praxis (recht), Y. 1999.
• MUSTAKI, Guy, “Obligations et responsabilité des organes dirigeants découlant des normes de corporate governance”, La Semaine judiciaire – doctrine (SJ) 2006 II.
• MÜLLER, Christoph, Berner Kommentar Obligationenrecht, Allgemeine Bestimmungen Art. 1-18 OR mit allgemeiner Einleitung in das Schweizerische Obligationenrecht, 1. Basım, Stämpfli, Bern, 2018 (Art. 17 OR.
• NOMER, Haluk N., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 19. Basım, Beta, İstanbul, 2023.
• OĞUZMAN, M. Kemal / ÖZ, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, 20. Basım, Vedat, İstanbul, 2022; C. II, 17. Basım, Vedat, İstanbul, 2022.
• OĞUZMAN, M. Kemal / SELİÇİ, Özer / OKTAY ÖZDEMİR, Saibe, Kişiler Hukuku, 20. Basım, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2022.
• ÖĞÜZ, Tufan, Türk Hukukunda Vakıf Tüzel Kişiliğinin Hukuki Esasları, 1. Basım, Beşir Kitabevi, İstanbul, 2007.
• ÖZ, Turgut, İstanbul Şerhi –Türk Borçlar Kanunu ve Yürürlük Kanunu, 3. Basım, Vedat, İstanbul, 2019 (TBK m. 112).
• ÖZTAN, Bilge, Tüzel Kişiler, 2. Basım, Turhan, Ankara, 1998.
• PEKCANITEZ, Hakan / TAŞ KORKMAZ, Hülya, Pekcanıtez Usûl-Medenî Usûl Hukuku, 15. Basım, On İki Levha, İstanbul, 2017.
• PICHONNAZ, Pascal, Commentaire Romand Code des obligations I, 2. Basım, Helbing Lichtenhahn, Basel, 2012 (Art. 134 CO).
• PIOTET, Denis, Commentaire Romand Code des obligations I, 2. Basım, Helbing Lichtenhahn, Basel, 2012 (Art. 115 CO).
• RIEMER, Hans Michael, Berner Kommentar Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Einleitung und Personenrecht, Die juristischen Personen Die Stiftungen, Systematischer Teil und Kommentar zu Art. 80-89bis
• ZGB, Stämpfli, 3. Basım, Bern, 1981 (Art. 83 ZGB).
• RÜßMANN, Helmut, Bürgerliches Vermögensrecht, 1. Basım, Universität des Saarlandes, Saarlandes, 2006.
• SARI, Suat, Vekalet Sözleşmesinin Tek Taraflı Olarak Sona Erdirilmesi, 1. Basım, Beşir Kitabevi, İstanbul, 2004.
• SCHWENZER, Ingeborg, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil, 7. Basım, Stämpfli, Bern, 2016.
• SEROZAN, Rona / ENGİN, B. İlkay / ATAMER, Yeşim M., Medeni Hukuk, 9. Basım, On İki Levha, İstanbul, 2022.
• SEROZAN, Rona, Hukukta Yöntem – Mantık, 2. Basım, Vedat, İstanbul, 2017.
• SPIRO, Karl, Die Begrenzung privater Rechte durch Verjährungs-, Verwirkungs- und Fatalfristen Band I, 1. Basım, Stämpfli, Bern, 1975.
• TANDOĞAN, Haluk, Türk Mes’uliyet Hukuku, 1. Basım, Vedat, İstanbul, 2010.
• TEKBEN, Tuğçe, Vekâlet İlişkilerinde Vekâlet Verenin Talimatı ve Hukuki Sonuçları, 1. Basım, On İki Levha, İstanbul, 2021.
• TEKİNALP, Ünal, Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, 4. Basım, Vedat, İstanbul, 2015.
• TEKİNAY, S.Sulhi / AKMAN, G.Sermet / BURCUOĞLU, Haluk / ALTOP, Atilla, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 7. Basım, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1993.
• VON TUHR, Andreas / ESCHER, Arnold, Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligationenrechts - Band II (mit Supplement), 3. Basım, Schulthess, Zürih, 1984.
• WEBER, Rolf H., Basler Kommentar Obligationenrecht I, 6. Basım, Helbing & Lichtenhahn, Basel, 2015 (Art. 398, 403 OR).
• WERRO, Franz, Commentaire Romand Code des obligations I, 2. Basım, Helbing Lichtenhahn, Basel, 2012 (Art. 403 CO).
• WIEDE, Andreas, “Freie Wahl von Billigflaggen und kollisionsrechtlicher Arbeitnehmerschutz Ein Fallbeispiel zur Regelbildung”, Festschrift für Anton K. Schnyder, 1. Basım, Schulthess, Zürih Basel Cenevre, 2018.
• WIEGAND, Wolfgang, Basler Kommentar Obligationenrecht I, 6. Basım, Helbing & Lichtenhahn, Basel, 2015 (Art. 100 OR).
• WILDHABER, Isabelle / DEDE, Sevda, Berner Kommentar Obligationenerecht, Allgemeine Bestimmungen Die Verjährung, Art. 127-142 OR, 1. Basım, Stämpfli, Bern, 2021 (Art. 134 OR).
• WOLF, Manfred / NEUNER, Jörg, Allgemeiner Teil des Bürgerlichen Rechts, 11. Basım, C.H. Beck, Münih, 2016.
• YAVUZ, Cevdet, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Cilt 2, 11. Basım (Hazırlayanlar: YAVUZ, Cevdet / ACAR, Faruk / ÖZEN, Burak), Beta, İstanbul, 2022.