Detection of Risky Structures within the Scope of Law No. 6306 and Administration‟s Authority to Use Force

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 2, 463 - 511, 30.09.2024

Sinan Seçkin

https://doi.org/10.58733/imhfd.1545354

Öz

Law No. 6306 constitutes the main legal basis of urban transformation practices in our country. Many changes have been made to this Law, which has been implemented for more than ten years. Recently, important regulations have been introduced in terms of risky structure detection, especially with Laws No. 7181 and 7471. In this context, the first thing to consider are the amendments regarding the notification procedure of risky structure detection procedures. With these amendments, instead of notifying real and personal rights holders through the central population registration system, it has been adopted to post the risky structure detection decision on the building, announce it in the neighborhood headman‟s office, and notify it through the e- Devlet portal. However, these regulations have some drawbacks in terms of right to legal remedies. In addition, the Urban Transformation Directorate‟s ex officio authority to detect risky structure has been reorganized and explicit authorization has been given to apply to law enforcement. In this context, the differences between the procedures and principles for the detection of risky structure stipulated in Articles 3 and 6/A of Law No. 6306 are noteworthy. In addition, the Urban Transformation Directorate and the administration are authorized to enter the independent parts of the building by force, with the written permission of the local administrator, without a judge‟s decision, in case of an obstacle during the detection of a risky structure. However, this authority also violates the right to the inviolability of the domicile regulated in Article 21 of the Constitution.

Anahtar Kelimeler

Authority to Use Force, Detection of Risky Structure, Inviolability of Domicile, Risky Structure, Urban Transformation

6306 sayılı Kanun Kapsamında Riskli Yapı Tespiti ve İdarenin Zor Kullanma Yetkisi

Öz

Ülkemizde kentsel dönüşüm uygulamalarının temel hukuki dayanağını 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun oluşturmaktadır. On yılı aşkın süredir uygulanmakta olan bu Kanun’da, süreç içinde birçok değişiklik yapılmıştır. Son dönemde ise özellikle 7181 ve 7471 sayılı Kanunlarla riskli yapı tespiti bakımından da önemli düzenlemeler getirilmiştir. Bu bağlamda ilk olarak riskli yapı tespit işlemlerinin tebliğ usulüne ilişkin değişiklikler sayılabilir. Bu değişikliklerle merkezi nüfus kayıt sistemi üzerinden ayni ve şahsi hak sahiplerine tebligat yapılması esası yerine, riskli yapı tespit kararının yapıya asılması, muhtarlıkta ilan ve e-Devlet kapısı üzerinden bildirim esası benimsenmiştir. Ancak bu düzenlemeler, hak arama özgürlüğü bakımından bazı sakıncalar barındırmaktadır. Bunun yanında Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’nın resen riskli yapı tespiti yapma yetkisinin de yeniden düzenlenmesi ve kolluk kuvvetine başvurulmasına ilişkin açık yetki verilmesi söz konusu olmuştur. Bu kapsamda 6306 sayılı Kanun’un 3. maddesi ile 6/A maddesinde öngörülen riskli yapı tespit usul ve esasları arasındaki farklılık dikkat çekicidir. Zira 6306 sayılı Kanun’un 6/A maddesinde, birden fazla yapı bakımından riskli yapı tespiti yapılması ve buna göre belirlenecek olan alanlarda resen dönüşüm uygulaması gerçekleştirilmesi mümkündür. Ayrıca Kentsel Dönüşüm Başkanlığı ve 6306 sayılı Kanun’da belirtilen idarelere, riskli yapı tespiti sırasında bir engellemeyle karşılaşılması halinde hâkim kararı olmaksızın, mülki idare amirinin yazılı izniyle zor kullanarak yapının bağımsız bölümlerine girme yetkisi tanınmıştır. Ancak bu yetki de Anayasa’nın 21. maddesinde düzenlenen konut dokunulmazlığı hakkına aykırılık oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Dönüşüm, Konut Dokunulmazlığı, Riskli Yapı, Riskli Yapı Tespiti, Zor Kullanma Yetkisi.

Kaynakça

• AÇAR, Emre, “6306 sayılı Kanun Kapsamında Riskli Yapı Kavramı”, TAAD, 2024, Y. 15, S. 57, s. 225-246.
• AKBEY ERDİDAL, Didem, Riskli Alan- Riskli Yapı Tespiti ve Hukuki Sonuçları, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2020.
• AKIN, Yeliz Neslihan, “6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Kapsamında Kentsel Dönüşüm Kolluğu”, SDÜHFD, 2021, C. 11, S. 2, s. 491- 576.
• AKINCI, Müslüm, Danıştay Kararları Işığında İdarenin Gözetim ve Denetim Görevi, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• AKYILMAZ, Bahtiyar/ SEZGİNER, Murat/ KAYA, Cemil, Türk İdare Hukuku, Seçkin Yayınevi, 17. Baskı, Ankara, 2023.
• AKYILMAZ, Bahtiyar/ SEZGİNER, Murat/ KAYA, Cemil, Türk İdari Yargılama Hukuku, Seçkin Yayınevi, 9. Baskı, Ankara, 2023.
• AMIRASLANLI, Nijat, “Kentsel Dönüşüm Kapsamında Afet Riski Altındaki Yapıların Tespiti ve Tespite İtiraz”, TAAD, 2023, Y. 14, S. 53, s. 81-114.
• ARSLAN, Nurcan, “Kentsel Dönüşüm Sürecinde Riskli Yapı Tespiti Üzerine Alınacak Kararlar ve Akdedilebilecek Sözleşmeler”, TAAD, 2021, Y. 12, S. 47, s. 347-371.
• AYANOĞLU, Taner, Bireysel İdari İşlemlere Karşı Dava Açma Süresinin Başlangıcı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• BİLGİN, Hüseyin/ SEZER, Yasin, Açıklamalı İçtihatlı İmar Kanunu Uygulama Rehberi, 4. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2015.
• CİN, Onursal, “Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2000, C. 8, S. 1-2 (Milenyum Armağanı), s. 665-686.
• ÇAKIR, Hüseyin Melih/ ÜLKER, Barış, “6306 sayılı Kanun Kapsamındaki Riskli Yapılarda Pay (Hisse) Satışı”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 2021, C. 27, S. 2, s. 1066-1106.
• ÇAPTUĞ, Mehpare, İdare Hukuku Açısından Kentsel Dönüşüm, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2016.
• ÇINAR, Halil Burak, “Kentsel Dönüşümde Riskli Yapı Kavramı ve Riskli Yapının Unsurları”, İstanbul Barosu Dergisi, 2018, C. 92, S. 6, s. 196-200.
• DEMİRKOL, Selami/ BEREKET BAŞ, Zuhal, “Kentsel Dönüşümün, 6306 sayılı Yasa Kapsamında Hak ve Özgürlükler Açısından Ele Alınması”, TBB Dergisi, 2013, S. 108, s. 23-70.
• DORU, Seyit Rasim. “6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’a İlişkin Değerlendirme.” Kentsel Dönüşüm Hukuku, Haz. Cenk Şahin, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015, ss. 259 https://www.lexpera.com.tr/literatur/kitaplar/kentsel-donusum-hukuku-9/1 (çevrimiçi) E.T: 05.06.2024.
• DURAN, Lütfi, İdare Hukuku, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1982.
• AKGÜNER, Tayfun/ BERK, Kahraman, İdare Hukuku, 8. Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 2017.
• GÖZLER, Kemal, İdare Hukuku C.II, 3. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2019.
• GÖZLER, Kemal, İnsan Hakları Hukuku, Ekin Yayınevi, Bursa, 2017.
• GÜNDAY, Metin, İdare Hukuku, 10. Baskı, İmaj Yayınevi, Ankara, 2013.
• GÜNDÜZ, F. Ebru, İdari Davalarda Ehliyet ve Husumet, Yetkin Yayınları, Ankara, 2016.
• GÜRSEL, Esin, Kentsel Dönüşüm 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Afet Riski Altındaki Alanlarda Riskli Yapı ve Hukuki Rejim, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018.
• İLGEZDİ, Ali Rıza, Adım Adım Kentsel Dönüşüm, 4. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2023.
• İNAL, Emrehan, Kentsel Dönüşüm Hukukunda Riskli Yapı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• KALABALIK, Halil, İmar Hukuku Dersleri, 5. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2013.
• KAPLAN, Onur, İdare Hukuku Yönünden Afet Riski Altındaki Alanların Kentsel Dönüşüm Süreci, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• KARADABAĞ, Hakan, Mülkiyet Hakkı Çerçevesinde Kentsel Dönüşüm, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• KAVRAMAZ, Nihat, “Yıkılacak Derecede Tehlikeli Yapıların Tabi Olduğu İdari İşlemin Hukuki Rejimi”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• KİSBET, İshak Kamil, “Kentsel Dönüşüm Hukukunda Riskli Yapı Tespiti”, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• MALBELEĞİ, Nida. “Kentsel Dönüşüm Uygulamalarına İlişkin İdari Uyuşmazlıkların Yargısal Denetimi (Usul).” Kentsel Dönüşüm Hukuku, Haz. Cenk Şahin, On İki Levha Yayıncılık, 2015, ss. 343 https://29b13951316a490bc215ebb98f180002769de725.vetisonline.com/literatur/kitaplar/kentsel-donusum-hukuku-11/1 (çevrimiçi) E.T: 05.06.2024.
• OĞURLU, Yücel, Karşılaştırmalı İdare Hukukunda Ölçülülük İlkesi, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2002.
• OKAY TEKİNSOY, Özge, İdare Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• OLCAY, Suphan, “Konut Dokunulmazlığı Hakkı ve Konut Dokunulmazlığının İhlali Suçu”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2019, C. 6, S. 1, s. 225-263.
• ÖZAY, Osman Levent/ DEMİRBAŞ, Feride, “6306 Sayılı Kanun Bakımından Kentsel Dönüşüm Süreci Ve Tapu Sicil İşlemleri Bakımından Değerlendirilmesi”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2017, C. 8, S. 2, s. 217-246.
• ÖZDEMİR, Halit Eyüp / KOÇ, Melih, “6306 sayılı Kanun Kapsamında Uygulama Alanlarının Tespitine İlişkin İdari İşlemlere Karşı İtiraz ve İptal Davası Yolu”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2017, C. 4, S. 2, s. 19-42.
• ÖZSUNAY, Ergun, 6306 sayılı Kanun ve Kentsel Dönüşüm Uygulamalarına İlişkin Düşünceler, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015.
• SALTIK, Şenol, Tüm Yönleriyle Kentsel Dönüşüm, 5. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2023.
• SÖNMEZ, Muhammet, Kentsel Dönüşüm Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2020.
• ŞAHİN, Cenk, “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun’a Yönelik Bazı Eleştiriler (Anayasa Mahkemesi Kararınin Ardından Yeniden Değerlendirme).” Kentsel Dönüşüm Hukuku, Haz. Melikşah Yasin, On İki Levha Yayıncılık, 2015, ss. 63 https://www.lexpera.com.tr/literatur/kitaplar/kentsel-donusum-hukuku-18/1 (çevrimiçi) E.T: 05.06.2024.
• ŞİMŞEK, Suat / HAZAR, İlhami, İmar Davaları Rehberi, 5. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2022.
• ŞİMŞEK, Suat, Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Uygulamaları, 3. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2015.
• TANÖR, Bülent / YÜZBAŞIOĞLU, Necmi, Türk Anayasa Hukuku, 19. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2019.
• ULUSOY, Ali D., Türk İdare Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2023.
• ÜSTÜN, Gül, Kentsel Dönüşüm Hukuku, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2014.
• ÜSTÜN, Gül/ BULUT, Ali, “Kanun Koyucunun Amacı Bağlamında 7471 Sayılı Kanunun Öngördüğü Kentsel Dönüşüm Sürecine İlişkin Değişikliklerin Değerlendirilmesi”, Öneri Dergisi, 2024, C. 19, S. 61, s. 1-25.
• YAYLA, Yıldızhan, İdare Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 2009.
• YAZICI, Gün, Yargı Kararları Işığında Kentsel Dönüşüm, Riskli Yapılar ve Yargısal Denetim, Seçkin Yayınları, Ankara, 2018.
• YILDIRIM, Turan/ FİŞ ÜSTÜN, Gül, Açıklamalı- Notlu İdari Yargılama Usulü Kanunu, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• YURTCANLI, Seda, “Afet Riski Altında Temel Hak ve Özgürlükler: 6306 sayılı Afet Yasası Kapsamında Temel Hak ve Özgürlüklere Getirilen Sınırlamalar”, Anayasa Hukuku Dergisi, 2013, C. 2, S. 4, s. 316-358.