Zincirleme Suçta “Bir Suç İşleme Kararı” Kavramı ve Yargıtay İçtihatları Çerçevesinde İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 33 - 68, 26.03.2025

İlhan Bulut

https://doi.org/10.58733/imhfd.1606931

Öz

Zincirleme suç Türk ceza hukuku sisteminin en önemli ve tartışmalı kavramlardan biridir. Zincirleme suçun sübjektif şartı olarak ifade edilen ”bir suç işleme kararı” ise birden çok suçu birbirine bağlayan bir bağ niteliğindedir.
Bir suç işleme kararının içeriği çeşitli tartışmaların konusu olmuştur. Bu kavramın esasını açıklamak için öğretide çeşitli teoriler ileri sürülmüştür. Hangi teorinin kabul edildiği zincirleme suçun etki ve kapsamını büyük ölçüde etkilemektedir. Türk öğreti ve uygulamasında en çok kabul gören teori bir suç işleme kararını önceden kurulması gereken bir plan olarak açıklayan görüştür.
Bir suç işleme kararına ilişkin en önemli konulardan biri Yargıtay uygulamasıdır. Yargıtay da bir suç işleme kararını önceden kurulması gereken bir plan olarak kabul ettiğini istikrarlı kararlarında ifade etmektedir. Fakat Yargıtay’ın pek çok kararında bu kabulü ile uyuşmayan kararlar verdiği, bir suç işleme kararını çok geniş yorumladığı ve hatta genel bir saik birliğini bir suç işleme kararının varlığı için yeterli gördüğü anlaşılmaktadır.
Yargıtay uygulamasının bir suç işleme kararı kavramına ilişkin çelişkili ve geniş uygulaması önemli sorunlara yol açmaktadır. Yargıtay uygulaması hukuki olarak tutarsız olduğu gibi daha çok suç işleyen failleri ödüllendirmekte, cezaların caydırıcılığını azaltmakta, toplumda ve mağdurda genel bir adaletsizlik duygusuna yol açmaktadır. Bu sorunların çözümü için bir suç işleme kararına ilişkin daraltıcı bir yorumun benimsenmesi ve önceden kurulması gereken plan görüşünün makul bir esneklikle uygulanması sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Zincirleme Suç, Bir Suç İşleme Kararı, Yargıtay İçtihatları, Cezaların Caydırıcılığı, Cezalandırmanın Toplumsal Etkisi.

Destekleyen Kurum

Yok

Teşekkür

Yok

The Concept of 'Decision to Commit an Offence' in Successive Offences and Its Analysis Within The Framework of The Court Of Cassation's Case Law

Öz

Successive offence is a key and controversial concept in Turkish criminal law. The "decision to commit an offence", as the subjective condition of a successive offence, connects multiple offences.
The content of the decision to commit an offence has sparked various debates. Several theories have emerged to explain its essence, significantly impacting the scope and effect of successive offences. In Turkish criminal law doctrine and jurisprudence the most widely accepted theory defines this decision as a plan established in advance.
A critical aspect is its interpretation by the Court of Cassation. Although the Court consistently states that the decision to commit an offence requires a pre-established plan, its rulings often diverge from this principle. In practice, the Court interprets the decision too broadly, even deeming a general unity of motive sufficient to establish its existence.
This inconsistent and expansive interpretation by the Court causes significant issues. It not only undermines legal coherence but also rewards offenders, weakens the deterrent effect of penalties, and creates a widespread sense of injustice among society and victims. Adopting a restrictive interpretation of the decision to commit an offence and implementing a pre-established plan with reasonable flexibility has been reached as a solution for these issues.

Anahtar Kelimeler

Successive Offence, Decision to Commit an Offence, Court of Cassation Case Law, Deterrence of Penalties, Soical Impact of Punishment.

Kaynakça

• AKBULUT, Berrin, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2024.
• ARTUÇ, Mustafa, “Zincirleme Suç“, Terazi Hukuk Dergisi, C. 3, Sa. 28, 2008, s. 45-66.
• ARTUK, Mehmet Emin/GÖKÇEN, Ahmet/ALŞAHİN, M. Emin/ÇAKIR, Kerim, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 18. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2024.
• BATI, Murat/İNCİ, Zekiye Özen “7394 Sayılı Kanunla Vergi Kaçakçılığı Suçunda (VUK M. 359) Yapılan Değişikliklere Dair Değerlendirmeler“, Vergi Sorunları Dergisi, C. 45, Sa. 406, 2022, s. 30-48.
• BAUMANN, Jürgen/WEBER, Ulrich/MITSCH, Wolfgang/EISELE, Jörg, Strafrecht Allgemeiner Teil, 13. Auflage, Verlag Ernst und Werner Gieseking, Bielefeld, 2021.
• CENTEL, Nur/ZAFER, Hamide/ÇAKMUT, Özlem, Türk Ceza Hukukuna Giriş, 9. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2016. DEMİRBAŞ, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 19. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2024.
• DEMİREL, Muhammed/KARTAL, Melik, “The Conditions for the Application of Successive Crime in the Turkish Criminal Code”, İstanbul Hukuk Mecmuası, C. 77, Sa. 1, 2019, s. 451-462.
• DENCKER, Friedrich, “Erfolg und Schuldidee, zur Diskussion um die systematische und sachliche Bedeutung des Erfolges im Strafrecht”, Gedächtnisschrift für Armin Kaufmann, Köln, Carl Heymanns Verlag, 1989.
• DÖNMEZER, Sulhi/ERMAN, Sahir, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku Cilt II, 15. Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 2021.
• DÜLGER, Murat Volkan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• ERDOĞAN, Yağmur Müge, Zincirleme Suç, (Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), 2023.
• EREM, Faruk/DANIŞMAN, Ahmet/ARTUK, Mehmet Emin, Ümanist Doktrin Açısından Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 1997.
• FISCHER, Thomas, Beck'sche Kurz-Kommentar- Strafgesetzbuch und Nebengesetze, Verlag C. H. Beck, Münschen, 2015.
• GEDİK, Doğan, Ceza Muhakemesinde Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2023.
• HAFIZOĞULLARI, Zeki/ÖZEN, Muharrem, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, USA Yayınları, Ankara, 2022.
• HAKERİ, Hakan, “Alman Ceza Hukuku’nda Müteselsil Suç”, Kamu Hukuku Arşivi, C. 2, Sa. 3, 1999, s. 239-266.
• HAKERİ, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara, 2023.
• HEINRICH, Bernd, Strafrecht Allgemeiner Teil, 7. Auflage, Verlag w. Kohlhammer, Stuttgart 2022.
• İÇEL, Kayıhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 4. Baskı, Beta Yayınevi, İstanbul, 2017.
• İÇEL, Kayıhan, Suçların İçtimaı (Genel Bilgiler - Fikri İçtima - Müteselsil Suçlar - Görünüşte İçtima), Sermet Matbaası, İstanbul, 1972.
• JESCHEK, Hans-Heinrich/WEIGEND, Thomas, Lehrbuch des Strafrechts, Allgemeiner Teil, 5. Auflage, Duncker und Humboldt Verlag, Berlin, 1996.
• KARAKAŞ DOĞAN, Fatma, “Türk Ceza Hukukunda Cezaların İçtimaı Kurumunun Düzenlenmesi Gerektiği Üzerine”, Ankara Barosu Dergisi, Sa. 3, 2011, s. 86-104.
• KILIÇ, Ahmet, Suçların İçtimaı Bağlamında Fiil tekliği, Adalet Yayınevi, Ankara, 2023.
• KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 17. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2024.
• KÜHL, Kristian, Strafrecht Allgemeiner Teil, 7. Auflage, Verlag Franz Vahlen, Münschen, 2012. Lexpera Veri Tabanı, https://www.lexpera.com.tr/.
• MALKOÇ, İsmail, Açıklamalı-İçtihatlı 5237 Sayılı Yeni Türk Ceza Kanunu (Madde 1-81), 1. Cilt, 4. Baskı, Ankara, 2013.
• ÖNDER, Ayhan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Cilt II-III, 2. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 1992.
• ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/MERAKLI, Serkan/BACAKSIZ, Pınar/BAŞBÜYÜK, İsa, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2024.
• ÖZEN, Mustafa, Öğreti ve Uygulama Işığında Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• ÖZEN, Mustafa, Suçların İçtimaı (Zincirleme Suç - Fikri İçtima - Bileşik Suç), (Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku (Ceza ve Ceza Usul Hukuku) Anabilim Dalı), 2008.
• ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 20. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2024.
• ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Kanunu Gazi Şerhi, 3. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2005.
• ÖZTOP, Mustafa Necmeddin, Yargıtay Kararları Işığında Zincirleme Suç, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), 2013.
• ÖZTÜRK, Bahri/ERDEM, Mustafa Ruhan Ceza Hukuku ve Güvenlik Tedbirleri Hukuku, 24. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2023.
• ÖZTÜRK, Mustafa Kağan, Ceza Hukukunda Zincirleme Suç, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• ROXIN, Claus, Strafrecht Allgemeiner Teil Band II, Verlag C. H. Beck, Münschen, 2003.
• SARI, İsmail, “Zincirleme Suç”, Adalet Dergisi, Sa. 47, 2013, s. 154-172.
• SARSIKOĞLU, Şenel/ŞİŞMAN, Gülden, “Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Zincirleme Suç”, Mali Hukuk Dergisi, C. 19, Sa. 220, 2023, s. 627-656.
• ŞEKER, İdris, “Zincirleme Suç”, Adalet Dergisi, Sa. 36, 2010, s. 94-121.
• SOKULLU-AKINCI, Füsun, Viktimoloji (Mağdurbilim), 2. Baskı, Beta Basım Yayım Dağıtım, 2008.
• SOYASLAN, Doğan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 10. Baskı, Legem Yayıncılık, Ankara, 2022.
• TOROSLU, Nevzat/TOROSLU, Haluk, Ceza Hukuku Genel Kısım, 24. Baskı, Savaş Yayınevi, Ankara, 2018.
• TOSUN, Öztekin, “Müselsel Suçlar”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 22, Sa. 1-4, 1957, s. 124-149.
• USTA, Sinem, Zincirleme Suç, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü), 2011.
• YALÇIN SANCAR, Türkan, “Yeni Türk Ceza Kanunu’nda Zincirleme Suç”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sa. 70, 2007, s. 244-259.
• YALÇIN SANCAR, Türkan, Müteselsil Suç, Seçkin Yayınevi, Ankara, 1995.
• YALVAÇ, Gürsel, İçtihatlı Türk Ceza Kanunu, Adalet Yayınevi, Ankara, 2008.
• Yargıtay Karar Arama, https://karararama.yargitay.gov.tr/
• YAŞAR, Osman/GÖKCAN, Hasan Tahsin/ARTUÇ, Mustafa, Yorumlu-Uygulamalı Türk Ceza Kanunu, 1. Cilt (Md. 1.-144), 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2014.
• YURTCAN, Erdener, Yeni Türk Ceza Kanunu ve Yorumu, 2. Baskı, Kazancı Kitap Yayıncılık, İstanbul, 2006.
• ZAFER, Hamide, Ceza Hukuku Genel Hükümler (TCK m. 1-75), 8. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul, 2021.