Bilişim Suçlarında Hazırlık Hareketlerinin Cezalandırılması: TCK M. 245/A Yasak Cihaz ve Programlar Suçu

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 1, 237 - 273, 26.03.2025

Veysel Topuz

https://doi.org/10.58733/imhfd.1608701

Öz

24/03/2016 tarih ve 6698 sayılı Kanun ile TCK’ya “yasak cihaz ve programlar” başlıklı 245/A maddesi eklenmiştir. Bu düzenlemeye göre, “bir cihazın, bilgisayar programının, şifrenin veya sair güvenlik kodunun; münhasıran bu Bölümde yer alan suçlar ile bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenebilen diğer suçların işlenmesi için yapılması veya oluşturulması durumunda, bunları imal eden, ithal eden, sevk eden, nakleden, depolayan, kabul eden, satan, satışa arz eden, satın alan, başkalarına veren veya bulunduran” kişinin eylemi müeyyide altına alınmaktadır.
Ülkemizin de taraf olduğu, Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesinin “cihazların kötüye kullanılması” başlıklı 6. maddesinde taraf devletlere, bilişim suçlarıyla ilgili hazırlık hareketlerinin ceza normuyla karşılanması hususunda bir yükümlülük yüklenmiştir. Taraf devletler, Sözleşmenin 2., 3., 4., ve 5. maddelerinde ihdas edilen suçları işlemek amacıyla cihaz, şifre, erişim kodu veya benzer bir veri oluşturmayı veya imal etmeyi, suç olarak düzenlemekle yükümlü kılınmışlardır. Ülkemiz de Sözleşmeye taraf olmanın bir gereği olarak ceza kanunumuzda bu fiilleri suç olarak ihdas etmiş, böylece sözleşmede öngörülen yükümlülüğü yerine getirmiştir. Bu sayede bilişim suçlarıyla daha etkin mücadelenin sağlanması adına, cezalandırılabilirlik önceki alana kaydırılmıştır. TCK m. 245/A düzenlemesi önemli bir boşluğu doldurmuş vaziyettedir. Bu hüküm yalnızca bilişim suçlarının hazırlık hareketlerini değil bunun yanı sıra bilişim sistemlerinin araç olarak kullanılması suretiyle işlenebilen diğer suçların da hazırlık hareketlerini cezalandırmaya elverişli olacak şekilde kaleme alınmıştır.
Çalışmamızda TCK m. 245/A düzenlemesinde yer alan suçu, suç inceleme yöntemine uygun olarak inceleyip, doktrin ve yargı kararlarındaki tartışmalı noktalara ilişkin görüşlerimizi ortaya koyacağız.

Anahtar Kelimeler

bilişim suçları, hazırlık hareketleri, yasak cihaz ve programlar, Avrupa Siber Suç Sözleşmesi

Punishment Of Preparatory Acts In Information Crimes: TPC Art. 245/A Prohibited Devices And Programs Crime

Öz

Article 245/A titled “prohibited devices and programs” was added to the Turkish Penal Code by Law No. 6698 dated 24/03/2016. According to this regulation, “in the event that a device, computer program, password or other security code is made or created exclusively for the commission of the crimes listed in this Chapter and other crimes that can be committed by using information systems as a tool, the act of the person who manufactures, imports, ships, transports, stores, accepts, sells, offers for sale, purchases, gives to others or possesses them” is sanctioned.
Article 6 of the Council of Europe Convention on Cybercrime, to which Turkey is a party, titled “misuse of devices”, imposes an obligation on States Parties to criminalize preparatory acts related to cybercrimes. States Parties are obliged to criminalize the creation or manufacture of a device, password, access code or similar data for the purpose of committing the crimes set forth in Articles 2, 3, 4, and 5 of the Convention. As a requirement of being a party to the convention, our country has criminalized these acts in our criminal code, thus fulfilling the obligation stipulated in the convention. In this way, in order to ensure a more effective fight against cybercrimes, punishability has been shifted to the previous area. Article 245/A of the TPC has filled an important gap. This provision has been drafted to punish not only the preparatory acts of cybercrimes, but also the preparatory acts of other crimes that can be committed by using information systems as a tool.
In our study, we will examine the offense under Article 245/A of the TPC in accordance with the crime investigation method and put forward our views on the controversial points in the doctrine and judicial decisions.

Anahtar Kelimeler

cybercrimes, preparatory acts, prohibited devices and programs, European Convention on Cybercrime

Kaynakça

• AKBULUT, Berrin, Bilişim Alanında Suçlar, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2017.
• ALİUSTA, Cahit/BENZER, Recep, “Avrupa Si̇ber Suçlar Sözleşmesi̇ Ve Türki̇ye’ni̇n Dahi̇l Olma Süreci̇”, Uluslararası Bilgi Güvenliği Mühendisliği Dergisi, C. 4, No, 2, 2018.
• ARTUK, Mehmet Emin/GÖKCEN, Ahmet/ALŞAHİN, M. Emin/ÇAKIR, Kerim, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, 18. Baskı, 2024.
• ÇEKEN, Hüseyin, “Amerika Birleşik Devletlerinde İnternet Yolu İle İşlenen Suçlara İlişkin Düzenlemeler”, Askeri Adalet Dergisi, Sa: 144, Y. 2002.
• DURSUN, Selman, “İnternetten Kaynaklanan Ceza Sorumluluğundaki Gelişmeler”, Mhb, Prof. Dr. Ünal Tekinalp’e Armağan, C. 3, Sa: 1-2, 2003.
• DÜLGER, Murat Volkan, Bilişim Suçları Ve İnternet İletişim Hukuku, Genişletilmiş ve Güncellenmiş 8. Baskı, Seçkin Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• DÜLGER, Murat Volkan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, 2. Baskı, 2023.
• ERDAĞ, Ali İhsan, “Bilişim Alanında Suçlar (Türk Ve Alman Ceza Hukukunda)”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 14, Sa: 2, Y. 2010.
• ERDOĞAN, Yavuz, Türk Ceza Kanunu’nda Bilişim Suçları, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2012.
• EREN, Ahu Karakurt, “Bi̇li̇şi̇m Alanında Suçların Veya Bi̇li̇şi̇m Si̇stemleri̇ni̇n Araç Olarak Kullanıldığı Di̇ğer Suçların İşlenmesi̇ Amacıyla Ci̇haz, Program, Şi̇fre Ya Da Güvenli̇k Kodlarının Üreti̇lmesi̇, Yayılması Veya Bulundurulması Suçu”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Sa: 43, Y. 2020.
• ERMEYDAN, Damla, Türk Ceza Kanununda Bilişim Suçları, Güncellenmiş 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• GÜL, Ahmet, Doğrudan-Dolaylı Bilişim Suçları, Genişletilmiş, Güncellenmiş Ve Yenilenmiş 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• İÇEL, Kayıhan, “Avrupa Konseyi̇ Si̇ber Suç Sözleşmesi̇ Bağlamında Avrupa Si̇ber Suç Poli̇ti̇kasının Ana İlkeleri̇”, İstanbul Hukuk Mecmuası, C. 59, Sa: 1-2, Y. 2011.
• İÇER, Zafer, Suça Teşebbüste Hazırlık Hareketleri ile İcra Hareketlerinin Birbirinden Ayrılması, On İki Levha Yayıncılık, Haziran 2021.
• KARADENİZ, Yusuf, “Avrupa Konseyi̇ Sanal Ortamda İşlenen Suçlar Sözleşmesi̇ Ve Türk Hukuku’nda Karşılığı”, Güvenlik Bilimleri Dergisi, C. 11, Sa: 1, Y. 2022.
• KARAGÜLMEZ, Ali, Bilişim Suçları Ve Soruşturma-Kovuşturma Evreleri, Genişletilmiş Ve Gözden Geçirilmiş 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2011.
• KAYA, İslam Safa/ÇAKIR, Adem, “Yasak Ci̇haz Veya Programlar Suçu”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 19, Sa: 38, Y. 2020.
• KAZAKER BOZKURT, Gözde “Cezalandırılabilirliğin Öne Çekilmesi - Kavram, Nedenleri, Görünüm Şekilleri (Alman Ceza Hukuku ile Karşılaştırmalı Bir İnceleme)”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C: 24, S: 1, 2022, s. 241 - 288.
• KEÇELİOĞLU Elvan Keçelioğlu, “Sırf Hareket Suçu Soyut Tehlike Suçu Mudur?”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 25, Sa.2, Yıl: 2021.
• KERMAN, Onur Kemal, Hazırlık Hareketlerinin Cezalandırılması, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mart 2024.
• KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 16. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2023.
• KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, 6. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara 2019.
• MERAN, Necati, Sahtecilik - Malvarlığı Bilişim Suçları Ile Ekonomik Ve Ticaret Alanında Suçlar, Genişletilmiş ve Gözden Geçirilmiş 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2008.
• ÖNOK, Murat, “Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesi Işığında Siber Suçlarla Mücadelede Uluslararası İşbirliği”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 19, No: 2, 2013.
• ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN Koray, BACAKSIZ Pınar, Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Genişletilmiş Ve Güncellenmiş 18. Baskı, Eylül 2023, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• ÖZBEK, Veli Özer/ DOĞAN, Koray/ Serkan MERAKLI/ Pınar BACAKSIZ/ İsa BAŞBÜYÜK, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayıncılık, 15. Baskı, 2024.
• ÖZGÜÇ, Levent Emre, 5846 Sayılı Fikir Ve Sanat Eserleri Kanunu m. 72’de Yer Alan “Teknolojik Önlemleri Etkisiz Kılma” Suçunun Değerlendirilmesi, Suç Genel Teorisi ve Ceza Adaleti Bağlamında Güncel Mevzuat Değişikliklerine İlişkin Değerlendirmeler, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku Sempozyumu Tam Metin Bildirileri Kitabı, Nisan 2024.
• ÖZGÜÇ, Levent Emre, Türk Ceza Hukukunda Hazırlık Hareketlerinin Belirlenmesi Ve Cezalandırılabilirliği, Oniki Levha Yayıncılık, Ağustos 2024.
• SARITAŞ, Erkan, “Cezalandırılmayan Önceki Hareketler”, İstanbul Hukuk Mecmuası, C. 80, Sa. 2.
• SİEBER, Ulrich Vd., Bilişim Teknolojisi Ile Globalleşen Dünyadaki Tehlikelerin Önlenmesi Ve Ceza Hukuku, Birinci Baskı: Mayıs 2021., Seçkin, Ankara, 2021.
• TAŞKIN, Şaban Cankat, Ceza Hukukunda Cezalandırılabilirliğin Ön Alana Kaydırılması ve Hazırlık Hareketlerinin Cezalandırılması Sorununun Yasak Cihaz veya Programlar Suçu Özelinde İngiliz Ceza Hukuku, Kanada Ceza Hukuku ve Avrupa Konseyi Siber Suç Sözleşmesindeki Düzenlemelerle, Ceza Hukuku Dergisi, C. 19, Sa. 55, Y. 2024.
• TEKİN, Derya, “Bir Ceza Politikası Olarak Hazırlık Hareketlerinin Cezalandırılması: Türk Ve İngiliz Yasal Düzenlemelerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 13, Sa: 147, Y. 2018.
• TEZCAN, Durmuş/Erdem, Mustafa Ruhan/ÖNOK, R. Murat, Teorik Ve Pratik Ceza Özel Hukuku, Güncellenmiş 21. Baskı, Eylül 2023, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• TUNÇER, Asuman İnce, “Yasak Ci̇haz Ve Programlar Suçu (TCK M. 245/A)”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 32, Sa: 3, Y. 2024.
• ÜNAL, Osman Gazi, “Cezalandırılabilirliğin Ön Alana Kaydırılması Bağlamında, Yasak Ci̇haz Veya Programlar Suçu (TCK M. 245/A)”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 26, Sa: 2, Y. 2022.
• YENİDÜNYA, A. Caner/DEĞİRMENCİ, Olgun, Mukayeseli Hukukta Ve Türk Hukukunda Bilişim Suçları, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2003.
• YETKİN, Erdi, Cezalandırılabilirliğin Öne Alınmasının Bir Görünüş Biçimi Olarak Hazırlık Hareketlerinden Doğan Ceza Sorumluluğu, İstanbul Arşivi, Oniki Levha Yayıncılık, Şubat 2024.