A Study On The Inalterable Regulations in The Constitution Of Bosnia-Herzegovina

Yıl 2014, Cilt: 1 Sayı: 2, 127 - 142, 01.09.2014

Mücahit Özbek

Öz

The Constitution of Bosnia and Herzegovina has been enacted in the particular circumstances of post-war era, after the war of 1992-1995. The Constitution which is the IV. Annex of Dayton Agreement that terminated the bloody and violent war has been written and imposed by international community in the particular context of the given period. The most outstanding feature of the much internationalized constitutional text is its inalterable regulations. The fundamental rights listed under the II. Chapter of the Constitution cannot be subject to any modification, nor removal according to 2. article of X. Chapter. This article, protecting the II. Chapter, also create a self-protection mechanism by prohibiting modification or removal of itself. Although the inalterable regulations in the Constitution seem very extensive in terms of substance and very strong in terms of protection mechanism, it presents some weakness and fragility due to certain reasons

Anahtar Kelimeler

Consitution of Bosnia and Herzegovina, Inalterable Regulations

Bosna-Hersek Anayasası’nın Değiştirilemez Hükümleri Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Bosna Hersek Anayasası 1992-1995 savaş yıllarının akabinde, savaş sonrası dönemin hususi şartlarında yazılmıştır. Oldukça kanlı ve şiddetli geçen savaşı sonlandıran Dayton Ateşkes antlaşmasının IV. Eki olarak kabul edilen Anayasa, uluslararası toplum eliyle kaleme alınmış ve dönemin hususi şartları altında taraflara kabul ettirilmiştir. Uluslararası toplum eliyle dayatılan Anayasa metninin en öne çıkan özelliği barındırdığı değiştirilemez hükümlerdir. Anayasanın içinde doğduğu hususi şartların tesiriyle anayasa metninin II. Başlığı altında sayılan temel haklar X. Başlığın 2. Maddesi ile koruma altına alınmış, kaldırılması ve değiştirilmesi yasaklanmıştır. X. Başlığın 2. maddesi kendisinin kaldırılması ve değiştirilmesini de yasaklayarak, kendi kendini koruma mekanizması ihdas etmiştir. Anayasanın değiştirilemez hükümleri oldukça kapsamlı ve şekli anlamda oldukça sağlam görünmesine karşın birkaç açıdan kırılganlık ve zayıflık arz etmektedir. Anayasanın uygulanmasını denetlemekle görevli Anayasa Mahkemesi’nin etkin bir şekilde çalışmasının önündeki yapısal ve fiili engellerin yanı sıra, Anayasa metnindeki uluslararası metinlere yapılan atıflar « süper anayasallık » ve « anayasa üstülük » sorunlarını gündeme getirmekte ve belirsizliklere kapı açmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bosna Hersek Anayasası, Değiştirilemez Hükümler, Dayton Antlaşması

Kaynakça

• • Commission Européenne Pour La Démocratie Par Le Droit (Commission De Veni- se); “Avis Sur La Situation Constitutionnelle En Bosnie-Herzégovine Et Le Statut Du Haut Représentant”, Avis N 308/2004, 2005.
• • Derens, Jean Arnault; “Justice Borgne Pour Les Balkans”, Le Monde Diplomatique, Janvier 2013.
• • Grewe, Constant; “Le Contrôle De Constitutionnalité Des Lois Constitutionnelles En Bosnie-Herzégovine”, Cahiers Du Conseil Constitutionnel N° 27, 2010.
• • Kleın, Claude; “Théorie Et Pratique Du Pouvoir Constituant”, Revue İnternationale De Droit Comparé. Vol. 49 N°3, Juillet-Septembre 1997. Pp. 737-739.
• • Mazıau, Nicolas; “Entretien Avec Kasim Begic”, Cahiers Du Conseil Constitutionnel, Volume 11, Décembre 2001.
• • Mazıau, Nicolas; “Cinq Ans Après, Le Traité De Dayton-Paris A La Croisée Des Che- mins : Succès İncertaine Et Constats D’échec”, Annuaire Français De Droit İnterna- tional, Volume 45, 1999.
• • Vehabovıc, Faris; “La Protection Des Droits Fondamentaux Dans La Constitution De Bosnie Et Herzégovine”, Pregled Revue De L’université De Sarejevo , 2009.