(Divine) Law and Power from Ibn Sina’s Perspective

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 55 - 72, 30.06.2020

Nihat Bulut

Öz

Emphasizing that social life is regular and lawful, Ibn Sina states that law and justice require a legislator. This is a natural consequence of his theory of existence. According to Ibn Sina, all finite (contingent) beings depend on God, the necessary being. It is a necessity for God to show how to treat to human beings who are the first and most important of finite beings. This requirement is fulfilled by the prophet. Through divine revelation, the prophet established laws on morality, family and politics. In the theory of Ibn Sina, the caliph is, in the final analysis, the practitioner of a law that he is not the creator of. With this feature his position against religion / law is secondary. Based on this determination, it is seen that Ibn Sina adopts the view that “the main thing is religion / law, the state is its subsidiary”.

Anahtar Kelimeler

Practical philosophy, politics, law, positive law, power, caliph, legitimacy, right to resistance

İbn Sina’nın Perspektifinden (İlahi) Yasa ve İktidar

Öz

Toplumsal yaşamın kurallı, yasalı olduğunu vurgulayan İbn Sina, yasa ve adaletin bir yasa koyucuyu gerektirdiğini ifade eder. Bu, onun varlık teorisinin doğal bir sonucudur. İbn Sina’ya göre bütün sonlu (mümkün) varlıklar, zorunlu varlık olan Tanrı’ya bağlıdır. Sonlu varlıkların ilki ve en önemlisi olan insanın nasıl davranacağını göstermek Tanrı açısından bir gerekliliktir. Bu gereklilik peygamber üzerinden yerine getirilir. İlahi vahiy aracılığı ile peygamber, ahlak, aile ve siyasete ilişkin yasaları koymuştur. İbn Sina’nın kuramında halife, son tahlilde, kendisinin yaratıcısı olmadığı bir yasanın uygulayıcısıdır. Bu özelliğiyle din/yasa karşısındaki konumu ikincildir. Bu tespitten hareketle, İbn Sina’nın, “aslolan dindir/ilahi yasadır, devlet onun fer’idir” görüşünü benimsediği görülür.

Anahtar Kelimeler

Pratik felsefe, siyaset, yasa, pozitif hukuk, iktidar, halife, meşruiyet, direnme hakkı

Kaynakça

• Akad, Mehmet; Dinçkol, Bihterin; Bulut, Nihat, Genel Kamu Hukuku, Der Yayınları, İstanbul, 2019.
• Alper, Ömer Mahir, İbn Sina, İSAM Yayınları, İstanbul, 2010.
• Aristoteles (Terc. Tunçay, Mete), Politika, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2000.
• Aydın, Mehmet Akif, Türk Hukuk Tarihi, Beta Yayınları, İstanbul, 1995.
• Bostani, Ahmad, “The Status of Imagination in Avicenna’s Political Philosophy”, Journal of Islamic Political Studies, Cilt 1, Sayı 1, 2019, s. 73-89.
• Bulut, Nihat, Siyasal İktidar Tipleri ve Bir Siyasal İktidar Tipi Olarak (Modern) Devlet, http://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=siyasal-iktidar-tipleri-vebir-siyasal-tipi-olarak-modern-devlet.pdf (4.6.2020).
• Butterworth, Charles E., “Political Teaching of Avicenna”, Topoi: An International Review of Philosophy, Cilt 19, Sayı 1, 2000, s. 35-44.
• Çaha, Ömer, Siyasi Düşüncelere Giriş, Dem Yayınları, İstanbul, 2010.
• Gutas, Dimitri (Terc. Kaya, Cüneyt), İbn Sina’nın Mirası, Klasik Yayınları, İstanbul, 2004.
• Farabi (Terc. Arslan Ahmet), İdeal Devlet, Vadi Yayınları, Ankara, 1997.
• İbn Sina (Terc. Demirli, Ekrem; Türker, Ömer), Metafizik, Vakıflar Genel Müdürlüğü Y., İstanbul, 2011, (Metafizik).
• İbn Sina (Terc. Açıkgenç, Alparslan; Kırbaşoğlu, M. Hayri), Risaleler, Kitabiyat, Ankara, 2004, (Risaleler).
• İbn Sina (Terc. Durusoy, Ali; Demirli, Ekrem), El-İşarat Ve’t-Tembihat: İşaretler ve Tembihler, Türkiye Yazma Eserleri Kurumu Başkanlığı, İstanbul, 2014, (İşaretler ve Tembihler).
• İbn Sina (Terc. Türker, Ömer), Kitabu’ş-Şifa: Mantığa Giriş, Litera Yayıncılık, İstanbul, 2013, (Kitabu’ş-Şifa: Mantığa Giriş).
• İbn Sina (Terc. Demirkol, Murat), Danişname-i Alai, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, İstanbul, 2013.
• Kaya, Cüneyt, “‘Peygamberin Yasa Koyuculuğu’: İbn Sînâ’nın Ameli Felsefe Tasavvuruna Bir Giriş Denemesi”, Divan Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, Cilt 14, Sayı 2, 2009, s. 57-91.
• Keklik, Nihat, “Türk-İslam Filozofu İbn Sina: Hayatı ve Eserleri”, Felsefe Arkivi, Sayı 22-23, İstanbul, 1981.
• Ocak, Hasan, “Siyaset/Toplum Felsefesi/Ahlakı Açısından Kâtip Çelebi’de Ulema ve Ümeranın Yeri”, Mizan-ul Hak İslami İlimler Dergisi, Sayı 1, 2015.
• Odio, Benard, Political and Religious Philosophy of Avicenna, and How It Is Practiced Nowadays, https://www.academia.edu/38024029/Political_and_Religious_Philosophy_of_Avicenna_and_How_it_is_Practiced_Nowadays (1.6.2020).
• Okandan, Recai Galip, Umumi Amme Hukuku, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1966.
• Oktay, Ayşe Sıdıka, “İbn Sina’nın İlim, Felsefe Anlayışı ve Din Felsefe İlişkilerine Yaklaşımı”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 15, 2012, s. 288-303.
• Ortaylı, İlber, Türklerin Tarihi, Timaş Yayınları, İstanbul, 2016.
• Özdemir, Mehmet, “Muluku-t Tavaif”, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 31, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 2006, s. 553-556.
• Platon (Terc. Eyuboğlu, Sehabattin; Cingöz, M. Ali), Devlet, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2000.
• Platon (Terc. Şentuna, Candan; Babür, Saffet), Yasalar, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 2007.
• Rosenthal, Erwin (Terc. Çaksu, Ali), Ortaçağ’da İslam Siyaset Düşüncesi, İz Yayınları, İstanbul, 1996.
• Şulul, Cevher, “İbn Sina’nın Siyaset Felsefesi”, İslami Araştırmalar Dergisi, Cilt 27, Sayı 2, 2016, s. 111-121.
• Yıldız, Hakkı Dursun, “Abbasiler”, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt 1, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İstanbul, 1988, s. 49-56.