Paya Dayalı Kitle Fonlamasında Fon Kullanımının Denetimi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 1, 273 - 296, 30.06.2020

Murat Can Pehlivanoğlu

Öz

Girişimcilerin kitle fonlaması yoluyla halktan para toplayabilmeleri hukuken imkân dahilindedir. Paya dayalı kitle fonlaması piyasasının gelişimi için ise toplanan fonların kullanım amacı ve yerlerinin denetlenmesi konusunda yatırımcılara yeterli güvenceler sağlanması elzemdir. 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile yatırımcılar ve girişimciler arasındaki ilişki genel hükümlere tabi tutulmuştur. Yine III- 35/A.1 sayılı Paya Dayalı Kitle Fonlaması Tebliği ile toplanan fonların kullanım denetiminin girişim şirketi tarafından açıklanacak sınırlı sayıdaki bilgi ve bağımsız denetim raporları suretiyle sağlanacağı öngörülmüştür. Dolayısıyla, yatırımcılara fonun ilan edilen amacına uygun şekilde kullanılacağı konusunda yeterli ek güvenceler getirilmiş değildir. Bu çalışmada öncelikle fonun kullanımının denetimine dair yürürlükteki kurallar değerlendirilmektedir. Akabinde Tebliğ’e, girişim şirketi tarafından toplanan fonların bir ödeme kuruluşu nezdindeki hesaplar üzerinden yatırımcılar tarafından an be an takibine olanak sağlanması ve uygunsuz kullanım halinde ihtiyati tedbir kararıyla fon kullanımının durdurulmasına yönelik bir hüküm getirilmesi önerilmektedir. Bu kapsamda, yürürlükteki mevzuat ile önerilen yöntemin uyumu konusunda da değerlendirmelerde bulunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Paya dayalı kitle fonlaması, fon toplanması, fon kullanımı, yatırımcının korunması, girişim şirketleri

An Evaluation on Controlling the Usage of Equity Crowdfunding Proceeds

Öz

Fundraisers are legally allowed to collect money from the public through crowdfunding. In order to ensure the development of the equity crowdfunding market, it is necessary to empower investors with legal tools regarding the control of the usage of crowdfunding proceeds. 6362 numbered Law provides that the relationship
between the investors and startup companies is subject to general provisions of law. On the other hand, III- 35/A.1 numbered Communique is designed to provide
the investors a protection through disclosure and independent audits. Accordingly, the current statutory regime is insufficient to provide an extra layer of protection
for the investors regarding the proper use of campaign proceeds. This study analyzes the rules controlling the usage of crowdfunding proceeds by startup companies.
It suggests that the Communique should be amended and the amendment should provide that the proceeds shall be deposited to a payment institution account
which the investors would have access to screen transactions and be able to request a preliminary injunction in case of any unproper usage of the funds by startup
companies. In this context, the conformity of current statutory law and this study’s amendment proposal is evaluated.

Anahtar Kelimeler

Equity crowdfunding, campaign proceeds, usage of funds, investor protection, startup companies

Kaynakça

• Agrawal K., Ajay; Catalini, Christian; Goldfarb, Avi, vd., “Some Simple Economics of Crowdfunding”, National Bureau of Economic Research , Cilt 14, No. w19133, 2013.
• Ahlers, Gerrit K.C.; Cumming, Douglas; Günther, Christina; Schweizer, Denis, Signaling in Equity Crowdfunding, http://www.law.northwestern.edu/research-faculty/clbe/events/innovation/documents/Cumming_Signaling_in_Equity_Crowdfunding.pdf, (10.05.2020).
• Alışkan, Murat, “İşletme Konusu ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Ticaret Şirketlerinin Ehliyeti ve Temsili”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Cilt 18, Sayı 2, 2012, s. 207- 219.
• Altay, Sıtkı Anlam, “Anonim Ortaklıklarda Özel Denetimin Koşullarına İlişkin Düşünceler”, Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı 2, 2013, s. 55- 76.
• Ansay, Tuğrul, Anonim Şirketler Hukuku, 6. Bası, Sevinç Matbaası, Ankara, 1975.
• Atakan, Murat Can, “Anonim Şirketlerde Pay Sahiplerinin Bilgi Alma Hakkının İhlalinden Dolayı Yönetim Kurulu Üyelerinin Sorumluluğu”, Terazi Hukuk Dergisi Cilt 14, Sayı 151, 2019, s. 76- 92.
• Atalay, Oğuz, “Anonim Şirketlerde Bilgi Alma ve İnceleme Haklarının Mahkeme Aracılığıyla Kullanılması”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 16, Özel Sayı Prof. Dr. Hakan Pekcanıtez’e Armağan, 2015, s. 53- 76.
• Corporations and Markets Advisory Committee, Crowd Sourced Equity Funding Report May 2014, Australian Government, Sydney, 2014.
• Durgut, Ramazan; Kaplan, Ahmet Emre, “Anonim Şirketlerde Pay Sahiplerinin Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı 171- 172, s. 123-154.
• Erişir, Evrim, “Para Alacaklarında İhtiyati Tedbirler- 11.10.2006 Tarihli Frankfurt Eyalet Yüksek Mahkemesi Kararının Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Tasarısı Bakımından Düşündürdükleri”, Haluk Konuralp Anısına Armağan, Cilt 1, Yetkin Yayınları, Ankara, 2009.
• European Crowdfunding Network, 13.12.2016 News, https://eurocrowd.org/2016/12/13/italy-opens-equity-crowdfunding-kind-smes/ (03.05.2020).
• Güney, Necla Akdağ, “Anonim Şirketlerde Pay Sahiplerinin Aktif ve Pasif Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı Üzerine Bazı Düşünceler”, Regesta, Cilt 4, Sayı 1, 2019, s. 37- 56.
• Güven, Çiğdem; Irmak, Onur, “6493 sayılı Kanunda Ödeme Kuruluşlarının Tabi Olduğu Hukuki Çerçeve”, Bankacılar Dergisi, Sayı 105, 2018, s. 95- 107.
• Hacımahmutoğlu, Sibel, “Anonim Ortaklığın Yönetim Kurulu Üyelerinin Kendilerine Verilen Yetkiler İçinde İşlem Yapma ve Yetkileri Veriliş Amaçlarına Uygun Kullanma Yükümlülükleri”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Cilt 33, Sayı 1, 2017, s. 65-101.
• Hürriyet Gazetesi, Çiftlik Bank Davasında Flaş Gelişme, https://www.hurriyet.com.tr/gundem/ciftlik-bank-davasinda-flas-gelisme-41264349 (04.05.2020).
• IOSCO, Crowdfunding 2015 Survery Reponses Report, December 2015, https://www.iosco.org/library/pubdocs/pdf/IOSCOPD520.pdf (05.05.2020).
• IOSCO Statement on Addressing Regulation of Crowdfunding, December 2015, https://www.iosco.org/library/pubdocs/pdf/IOSCOPD521.pdf (05.05.2020).
• Karasu, Rauf, “Türk Ticaret Kanunu Tasarısına Göre Anonim Şirketlerde Pay Sahibinin Bilgi Alma Hakkı”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Cilt 23, Sayı 2, 2005, s. 73- 114.
• Korkut, Ömer, “6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim Şirketlerde Sermaye Artırımının Geçersizliği”, Çukurova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 1, Sayı 1, 2014, s. 25- 36.
• Koşut, Hanife Doğrusöz, “Anonim Ortak Yöneticilerinin ve Denetçilerinin Hukuki ve Cezai Sorumluluğu (TTK m. 549- 563)”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 18, Sayı 2, 2012, s. 683- 696.
• KVKK Yayınları No. 29, Örneklerle Kişisel Verilerin Korunması, KVKK, Ankara, 2019.
• Manavgat, Çağlar, “Türk Ticaret Kanunu Hükümlerinin Halka Açık Anonim Ortaklıklara Uygulanması ve Sınırları”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 71, Sayı 2, 2013, s. 287- 298.
• Milliyet Gazetesi, Jet Fadıl’dan Mağdurlara Saray Odalı Ödeme Planı, https://www.milliyet.com.tr/ekonomi/jet-fadil-dan-magdurlara-saray-odali-odemeplani-1566862 (04.05.2020).
• Nilsson, Gül Okutan, Anonim Ortaklıklarda Pay Sahipleri Sözleşmeleri, Çağa Hukuk Vakfı Yayınları, İstanbul, 2004.
• Nomer, Füsun, Anonim Ortaklıkta Pay Sahibinin Sadakat Yükümlülüğü, Beta Yayınevi, İstanbul, 1999.
• OECD, Economic Surveys: Turkey, July 2018, http://www.oecd.org/economy/turkey-economic-snapshot/ (05.05.2020).
• OXERA, Crowdfunding from an investor perspective, Final Report for ECFSUG, https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/file_import/160503-study-crowdfundinginvestor- perspective_en_0.pdf (10.05.2020).
• Özdemir, Semih Sırrı; Tamer, Elanur, “Kurumsal Yönetim İlkeleri Işığında Anonim Şirketlerde Genel Kurula İlişkin İlkelerin Değerlendirilmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 14, 2019, s. 329- 373.
• Pehlivanoğlu, Murat Can, “Involuntary Dissolution: Theory and Operation in Publicly Traded Corporations”, Annual Survey of International and Comparative Law, Cilt 23, Sayı 1, 2019, s. 1- 18.
• Pehlivanoğlu, Murat Can, Halka Açık Anonim Şirketlerde Örtülü Kazanç Aktarımının Sermaye Piyasası Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanunu Açılarından “İşlem” ve “İlişkili Kişi” Unsurları Kapsamında Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2015.
• Poroy, Reha; Tekinalp, Ünal, Çamoğlu Ersin, Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, 12. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010.
• Pulaşlı, Hasan, “Sermayesiz Sermaye Şirketi ile Ortaya Çıkan Hukuki Sorunlar ve Bunlara Karşı Alınması Gereken Hukuki Önlemler”, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Cilt 34, Sayı 2, 2018, s. 5- 19.
• Hasan, Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 6. Bası, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
• Schwartz, Andrew, “The Gatekeepers of Crowdfunding”, Washington and Lee Law Review, Sayı 75, 2018, s. 885- 955.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, On Birinci Kalkınma Planı, Temmuz 2019.
• The World Bank, Crowdfunding’s Potential for the Developing World 2013, http://documents.worldbank.org/curated/en/409841468327411701/pdf/840000WP0Box380crowdfunding0study00.pdf (05.05.2020).
• Verret, J.W., “Uber-Ized Corporate Law: Toward a 21st Century Corporate Governance for Crowdfunding and App- Based Investor Communications”, Journal of Corporation Law, Cilt 41, Sayı, 4, 2016, s. 927- 969.
• Weinstein, Ross, “Crowdfunding in the U.S. and Abroad: What to Expect When You’re Expecting”, Cornell International Law Journal, Cilt 46, 2013, s. 427- 453.
• Yavaş, Murat, “İflasın Ertelenmesi Kurumu Çerçevesinde İhtiyati Tedbir Kararının Kapsamı, Niteliği ve Etkileri”, Marmara Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt 22, Sayı 3, 2016, s. 2893- 2926.
• Ziegler, Tania vd., The 3rd European Alternative Finance Industry Report, https://www.jbs.cam.ac.uk/fileadmin/user_upload/research/centres/alternative-finance/downloads/2018-02-ccaf-exp-horizons.pdf (05.05.2020).