Anonim Şirket Yönetim Kurulunda Temsil Edilme İmtiyazının Korunması

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 183 - 210, 30.06.2021

Murat Alışkan Fatih Ölmez

Öz

Türk Ticaret Kanunu m. 360 gereği, yönetim kurulunda temsil edilme imtiyazı kapsamında anonim ortaklıkta yönetim kurulu üyeliği için önerilen adayın veya hak sahibi gruba dâhil bir pay sahibinin haklı bir sebep bulunmadığı takdirde genel kurul tarafından yönetim kurulu üyeliğine seçilmesi zorunludur. Yönetim kurulunda temsil edilme imtiyazının tanınması ile genel kurulun serbestçe belirleyebileceği yönetim kurulu üye sayısı azalmakta ve seçim yetkisi sınırlanmaktadır. Çoğunluk iradesini kısıtlaması sebebiyle, yönetim kurulu seçimi sırasında genel kurul kararı ile yönetim kurulunda temsil edilme imtiyazının ihlal edilmesi gündeme gelebilir. Bu kapsamda, hakkın tanınma biçimine göre, hak sahibi gruplar tarafından önerilen adayın ya da hak sahibi gruba dahil bir pay sahibinin, haklı sebep bulunmaması durumunda seçilmesi zorunlu iken, seçilmemesi gibi haller söz konusu olabilir. Bunun dışında, esas sözleşme değişiklikleri ile yönetim kurulunda temsil edilme imtiyazının ihlal edilmesi mümkündür. Bu çalışmanın amacı, yönetim kurulunda temsil edilme imtiyazının ihlalinin engellenebilmesi açısından alınabilecek tedbirler ile ihlal gerçekleştikten sonra hak sahiplerinin haklarının korunması bakımından mevcut hukuki çarelerin ortaya konulmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Yönetim kurulunda temsil edilme imtiyazı, pay sahipleri sözleşmesi, iptal davası, haklı sebeple fesih, imtiyazlı pay sahipleri özel kurulu.

Protection of the Privilege to be Represented in the Board of Directors of Joint Stock Companies

Öz

proposing
candidates is accepted in the articles of partnership, it is obligatory to select
the candidate proposed by the right holders unless there is a justified reason. In the
method of being elected from among the members of the group, a shareholder included
in the group must be elected as a member of the board of directors by the general
assembly, unless there is a justified reason. With the granting of the privilege of
representation in the board of directors, the number of members of the board of directors
that can be freely determined by the general meeting is reduced and the right
to free elections is restricted. For this reason, it is inevitable that the implementation
of the privilege of representation in the board of directors will bring along various
legal problems. Apart from this, it is possible to violate the privilege of representation
in the board of directors through amendments to the articles of association. The
purpose of this article is to reveal the measures that can be taken in order to prevent
the violation of the right from the beginning and the existing legal remedies in terms
of protecting the rights of the right holders after the violation occurs.

Anahtar Kelimeler

Privilege to be represented on the board of directors, shareholders’ agreement, action for annulment, just cause, special board of privileged shareholders.

Kaynakça

• Alışkan, Murat, “Ticaret Sicili Memurunun Anonim Şirket Ana Sözleşmesini ve Genel Kurul Kararlarını Denetlemesi”, Legal Hukuk Dergisi, Şubat 2007, Yıl: 5, S. 50.
• Alışkan, Murat; Akbaş, İsmail, “Teori ve Uygulamada Anonim Şirket Genel Kurulu Tarafından Verilen İbranın Reddi Kararına Karşı İptal Davası Açılması”, Legal Hukuk Dergisi, Yıl 2019, S. 200. (İbranın Reddi)
• Ayan, Özge “Yeni Türk Ticaret Kanununda Anonim Şirketin Haklı Sebeple Feshi Davası”, Legal Hukuk Dergisi, Yıl 2011, Sayı 102.
• Aytuğar, Bilge “Oy Hakkında İmtiyazlı Pay Grubunun Yönetim Kurulunda Temsil Edilme Hakkı”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 23, Sayı 1, 2019.
• Baltalı, Candemir, Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunda Temsil Edilme İmtiyazı, İstanbul, 2019.
• Bilgeç, Hakan, Anonim Şirketlerde Oy Hakkında İmtiyaz, Turhan Kitabevi, Ankara, 2017.
• Bostancıoğlu, Metin “İmtiyazlı Hisse Senetleri ve İmtiyazların Korunması”, Ticaret Hukuku ve Yargıtay Kararları Sempozyumu V, Bildiriler-Tartışmalar, Ankara, 1988.
• Böckli, Peter, Schweizer Aktienrecht, 4. Auflage, Zürich-Basel-Genf, 2009.
• Brunner, Max, Streifzug durch die Statuten schweizerischer Puplikums- Aktiengesellschaften, Bern, 1976.
• Bürgi, Wolfhart, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, V. Band: Obligationenrecht, 5. Teil: Die Aktiengesellshaft Art. 698-738, Zürich, 1969.
• Ediğ, Esra “Belirli Gruplar ve Azınlığın Yönetim Kurulunda Temsili”, Terazi Hukuk Dergisi, C. 12, S. 125.
• Eriş, Gönen, Açıklamalı –İçtihatlı – En Son Değişikliklerle Birlikte Türk Ticaret Kanunu - Ticari İşletme ve Şirketler, Ticaret Şirketleri - m. 223-556, 2. Cilt, Seçkin, Ankara, 2007.
• Falcıoğlu, M. Özgür, “Azınlığın Yönetim Kurulunda Temsili”, Anonim Şirketlerde Azınlık Hakları, Editör: Erol Ulusoy, Bilge Yayınevi, Ankara, 2014.
• Forstmoser, Peter; Meier-Hayoz, Arthur; Nobel, Peter, Schweizerisches Aktienrecht, Bern, 1996.
• Homburger, Eric, Zürcher Kommentar, Der Verwaltungsrat, Art. 707-726 OR Kommentarzum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, 5. Teil: Die Aktiengesellschaft, 1997.
• İmregün, Oğuz, “Anonim Ortaklıklarda Özel Kategori Paylar”, Prof. Dr. Turgut Kalpsüz’e Armağan, Ankara, 2003.
• İzmirli, Yadigar, Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulunun Organ Niteliğini Kaybetmesi ve Hukuki Sonuçları, Ankara, 2001.
• Kendigelen, Abuzer, Anonim Ortaklıkta Yönetime Katılma Haklarında İmtiyaz, Beta, İstanbul, 1999. (Yönetime Katılma Haklarında İmtiyaz)
• Kendigelen, Abuzer, “İsviçre Hukukunda Farklı Pay Sahibi Kategori Veya Gruplarının Şirket Organlarında Temsili”, Prof. Dr. Erdoğan Moroğlu’na 65. Yaş Günü Armağanı, 2. Bası, İstanbul, 2001. (Moroğlu’na Armağan)
• Kırca, İsmail “Anonim Şirket Yönetim Kurulu Üyeliği Seçimine İlişkin Kararın Hükümsüzlüğü”, Bilgi Toplumunda Hukuk Ünal Tekinalp’e Armağan, C. 1, Beta, 2003. Kırca, İsmail; Şehirali Çelik, F.H.; Manavgat, Ç., Anonim Şirketler Hukuku, C. I, Temel Kavram ve İlkeler, Kuruluş, Yönetim Kurulu, Banka ve Ticaret Hukuku Enstitüsü, Ankara, 2013. (Anonim Şirketler Hukuku, C. I)
• Kırca, İsmail; Şehirali Çelik, F.H.; Manavgat, Ç., Anonim Şirketler Hukuku Cilt: 2/2, Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, 2. Bası, Ankara, 2017. (Anonim Şirketler Hukuku Cilt: 2/2)
• Kirtil, Neşe “İmtiyazlı Pay Sahipleri Genel Kurul Toplantısının Yapılması”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Prof. Dr. İrfan Baştuğ Armağanı, 2005.
• Klausmann, Alexander N., Entsendungsrechte in der Aktiengesellschaft, Duncker & Humblot, Berlin, 2016.
• Kortunay, Ayhan, Anonim Şirketlerde Yönetim Kurulu Ve Üyelerin Bilgi Edinme Hakkı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2015.
• Krneta, Georg, Praxiskommentar Verwaltungsrat, 2. Auflage, Bern, 2005.
• Moroğlu, Erdoğan, Anonim Ortaklıkta Genel Kurul Kararlarının Hükümsüzlüğü, Güncellenmiş ve Genişletilmiş 8. Baskı İstanbul, 2017. (Hükümsüzlük)
• Moroğlu, Erdoğan, Oy Sözleşmeleri, Gözden Geçirilmiş ve Güncellenmiş 5. Baskı, 2015.
• Münch, Dieter, Das Recht einer Aktionaersminderheit Auf Vertretung im Verwaltungsrat der Aktiengesellschaft, Zürich, 1976.
• Nomer Ertan, Füsun “Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi Davası – TTK. m. 531 Üzerine Düşünceler”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. 73, S. 1.
• Okutan Nillson, Gül, Anonim Ortaklıklarda Paysahipleri Sözleşmeleri, Çağa Hukuk Vakfı, İstanbul, 2004.
• Poroy, Reha; Tekinalp, Ünal; Çamoğlu, Ersin, Ortaklıklar Hukuku I, Güncellenmiş, Yeniden Yazılmış 14. Bası, İstanbul, 2019.
• Poroy, Reha; Tekinalp, Ünal; Çamoğlu, Ersin, Ortaklıklar ve Kooperatif Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010.
• Pulaşlı, Hasan, Şirketler Hukuku Şerhi C. II, 3. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018.
• Soykan, İsmail Cem, Anonim Ortaklıklarda Organ Yokluğu, İstanbul, 2012.
• Sumer, Ayşe, “Anonim Ortaklıkların Haklı Nedenle Feshi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Özel Sayı, “6102 sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu’nu Beklerken” 10-11-12 Mayıs 2012, C.18, S.2, Yıl:2012, s. 839-849.
• Tekinalp, Ünal, Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, Değişiklikler ve İkincil Düzenlemelerle Güncelleştirilmiş 4. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015. (Yeni Hukuk)
• Tekinalp, Ünal, “Türk Ticaret Kanunundaki Boşluk: Anonim Ortaklığın Önemli Sebeplerle Feshi”, İktisat ve Maliye, 1974, S. 8.
• Teoman, Ömer, “Karar İncelemesi (YARGITAY TİCARET DAİRESİ, 25.1.1972 GÜN, E. 1971/4843 K. 1972/356)”, Otuz Yıl Ticaret Hukuku - Tüm Makalelerim - C.1 - 1971- 1982, s. 162-194.
• Ulusoy, Erol, “Anonim Şirketlerde Azınlık Pay Sahiplerinin Şirketten Çıkarılması”, Anonim Şirketlerde Azınlık Hakları, Bilge Yayınevi, Ankara, 2014.
• Uysal, Esra, Anonim Ortaklıkta İmtiyazlı Paylar, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• Wernli, Martin; Rizzi, Marco A., Basler Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Hrsg. Heinrich Honsell / Peter Nedim Vogt / Wolfgang Wiegand, Obligationenrecht II Art 530-964 OR, 5. Auflage, Helbing & Lichtenhahn, Basel, 2016.