Örtülü “Influencer” Reklamlarının İdari Denetimi

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 1, 209 - 236, 29.06.2023

Gülenda Atay

Öz

Günümüzde sosyal medya araçlarının yoğun kullanımına bağlı olarak daha fazla tüketiciye ulaşmak isteyen reklam verenler, sosyal medyada aktif, takipçilerinin satın alma davranışlarını yaptıkları paylaşımlarla etkileyebilen “influencer” adı verilen kişilerle iş birliği yapmaya başlamış, bu da “influencer marketing” olarak bilinen yeni bir sektörün doğmasını sağlamıştır. Her ne kadar sosyal medya üzerinden yürütülen reklam faaliyetlerinin denetimi oldukça zor olsa da bu durum, sektörün aktörleri olan reklam veren ve “influencer” arasındaki ilişki neticesinde ortaya konulan reklam faaliyetlerinin tüketici mevzuatına uygun bir yapıya sahip olması zorunluluğunu değiştirmemektir. Özellikle bu tür reklamların tüketici tarafından anlaşılır ve algılanabilir olması gerekmektedir. Bu zorunluluğa uyulmaması halinde örtülü reklam yasağına aykırılık problemi gündeme gelecektir. İşbu çalışmada öncelikle “influencer marketing” reklam uygulamalarının hukuki niteliği hakkında bilgi verilecek olup, daha sonra örtülü reklam yasağı kurumuna değinilecektir. Ardından “influencer”lar tarafından ortaya konulan tanıtımlarda örtülü reklam yasağının mahiyeti incelenecektir. Bunun akabinde, örtülü “influencer” reklamlarının ne şekilde

Anahtar Kelimeler

Reklam, Sosyal Medya, “Influencer”, “Influencer Marketing”, Örtülü Reklam, Reklam Kurulu, Reklamın İdari Denetimi

Administrative Supervision of the Covert Influencer Advertising

Öz

Nowadays, advertisers who want to reach more consumers due to the intensive use of social media tools have started to cooperate with people called “influencer” who are active on social media and can influence the buying behavior of their followers by their shares; this situation has led to the birth of a new sector known as “influencer marketing”. Although supervision of advertising activities that carry out through social media is quite difficult, this situation does not change the requirement of having proper structure for consumer legislation as a result of relation between the actors of the sector as advertiser and the influencer. In particular, this kind of ads must be understandable and perceptible for the consumers. In case of non-compliance with this requirement, the problem of ban on covert advertising will be raised. In this study, firstly, the information about the legal nature of advertising practices of influencer marketing will be given and then the institution of prohibition of the convert advertising will be mentioned. Then, the nature of the ban on covert advertising that put out by the influencers will be examined. After that, the study will be finally concluded by considering the issue of how covert influencer ads are subject to administrative supervision.

Anahtar Kelimeler

Adversiting, Social Media, Influencer, Influencer Marketing, Covert Advertising, Board of Advertisement, Administrative Supervision of the Advertising

Kaynakça

• Abbasoğlu, Hayriye Dilara, Sosyal Medya Reklamcılığında Haksız Rekabet, Seçkin Yayınları, Ankara, 2021.
• Adak, Agah, “Türk Hukuku Açısından Haksız Rekabet Müessesesi ve Reklam Yolu ile Haksız Rekabet”, Adana İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Dergisi, Sayı 4, 1975, ss. 351-366.
• Akkurt, Sinan Sami, “Kişilik Hakkının Sosyal Medya Kullanıcıları Tarafından İhlâli Hâlinde Ortaya Çıkacak Cezai Sorumluluğa Medeni Hukuk Bağlamında Bir Bakış”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 25 Sayı 2, 2017, ss. 329-373.
• Anbarlılar, Fatma Meliha Nevgül, Sosyal Medyada Reklama Güven, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2021.
• Atay, Gülenda, Influencer Sözleşmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İbn Haldun Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul, 2021.
• Aydoğdu, Murat, Tüketici Kılavuzu-Hukuk Rehberi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2014.
• Boyd, Danah; Ellison, Nicole: “Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship”, Journal of Computer-Mediated Communication, Cilt13, Sayı 1, 2007, ss. 210–230.
• Brown, Brown; Nick, Hayes: Influencer Marketing, Elsevier Publishing, Macaristan, 2008.
• Çamdereli, Mete; Kocabay, Nihal: “Örtülü Reklamın Örtüsünü Aralamak’’, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 25, 2016, ss. 211-224.
• Demirbaş, Ali, “Tüketici Hukuku Açısından Karşılaştırmalı Reklam Doğrudan Mı Dolaylı Mı?”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cily 24, Sayı 1, 2020, ss. 31-53.
• Dişbudak, Aylin, Reklam Hukuku ve Aldatıcı Reklamlar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2007.
• Ensari, Ali Burak, Çevrimiçi Davranışsal Pazarlamanın Tüketici Davranışları Üzerine Etkisi ve Kişisel Verilerle İlişkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2014.
• Ergüney, Merve, “RTÜK’ün İnternet Denetimi: İlgili Mevzuat Üzerine Bir Değerlendirme”, AJIT-e: Bilişim Teknolojileri Online Dergisi, Cilt 11, Sayı 41, 2020, ss. 96-122.
• Erol, Arzu, Türk Hukukunda Örtülü Reklam, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2018.
• Gedik, Yasemin, “Pazarlamada Yeni Bir Çerçeve: Sosyal Medya ve Web 2.0”, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, 2020, ss. 252-269.
• Göle, Celal, Ticaret Hukuku Açısından Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, İstanbul, 1983.
• Hacıefendioğlu, Şenol, “Reklam Ortamı Olarak Sosyal Paylaşım Siteleri Ve Bir Araştırma”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, Cilt 6, Sayı 1, 2011, ss.107-115.
• İçöz, Derya, Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2008.
• İnal, Emrehan, Reklam Hukuku ve Aldatıcı Reklamlar, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2000.
• İnal, Emrehan, Baysal, Başak: Reklam Hukuku ve Uygulaması, Seçkin Yayıncılık, İstanbul, 2008.
• Kaplan, Andreas; Haenlein, Micheal, “Users of the World, Unite! The Challenges and Opportunities of Social Media”, Business Horizons, Cilt 53, Sayı 1, 2010, ss. 59-68.
• Karatepe Kaya, Meltem, “Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından İnternet Aracılığıyla Yapılan Reklamlara İlişkin Hukuki Düzenlemelerin Değerlendirilmesi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 70, Sayı 3, 2021, ss. 703.
• Kaya, Mine, “Sosyal Medya ve Sosyal Medyada Üçüncü Kişilerin Kişilik Haklarının İhlali”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 119, 2015, ss. 277-306.
• Kıran, Selçuk; Yılmaz, Cansu; Emre, İlkim Ecem, “Instagram’daki Influencer’ların Takipçiler Üzerindeki Etkisi”, Uluslararası Yönetim Bilişim Sistemleri ve Bilgisayar Bilimleri Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, 2019, ss. 100-111.
• Kietzmann, Jan; Hermkens, Kristopher; Mccarthy, Ian; Silvestre, Bruno, “Social Media? Get Serious! Understanding the Functional Building Blocks of Social Media”, Business Horizons, Cilt 54, Sayı 3, 2011, ss. 241-251.
• Korkmaz, Alperen, “Sosyal Medya Etkileyicilerinin Yaptığı Tanıtımların Örtülü Reklam Yasağı Bakımından Değerlendirilmesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı 160, 2022, ss. 181-210.
• Kurt, Leyla Müjde, “Kamuya Mal Olmuş Kişi Kavramı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 66, Sayı 3, 2017, ss. 581-604.
• Numan Tekelioğlu, Tüketicinin Korunması Açısından Hukuka Aykırı Reklamlar, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2016.
• Özdemir, Hayrünnisa, “Aldatıcı Reklamlara Karşı Tüketicinin Korunması”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 54, Sayı 3, 2004, ss. 61-90.
• Özdemir, Semih Sırrı; Doğanay, Zahid, “Bir Mecra Olarak Sosyal Medyanın Reklam Hukuku Açısından İncelenmesi”, Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, Sayı 13, 2019, ss. 295-337.
• Petrescu, Maria; Korgaonkar, Pradeep, “Viral Advertising: Definitional Review and Synthesis”, Journal of Internet Commerce, Cilt 10, Sayı 3, 2011, ss. 208-226.
• Şahinci, Dilek, İnternette Aldatıcı Reklam ve Reklam Verenlerin Sorumluluğu, Seçkin Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• Topsümer, Füsun; Elden, Müge, Reklamcılık, Kavramlar, Kararlar, Kurumlar, İletişim Yayıncılık, İstanbul, 2020.