The Characteristic Position of Trusts in Comparative Law

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 455 - 508, 25.12.2023

Yağmur Aslan

Öz

The institution of trust that is inherent in common law includes a tripartite relationship and is established by the unilateral act of the settlor, called the trust deed. Pursuant to this relationship, the settlor transfers the ownership of a certain asset (trust corpus) to the trustee, and it is aimed that the trustee manages this asset for the benefit of the third party. This third party, defined as the beneficiary, will benefit from the use of the asset by the trustee.

The trust institution’s characteristics of both the trustee and the beneficiary having the right of ownership over the trust corpus, and the trust property which the settlor legally owns, being segregated from the settlor’s personal assets are functional to trust institution and aim to protect the beneficiary. But these characteristics are contrary to the principles existing in the civil law. This situation causes drawbacks for trusts to be adopted into the civil law.

However, this institution has similar appearances in the civil law: Treuhand in German law, fiducie in French law. In Turkish law, power of attorney, foundation, obligatory donation, usufruct right, fiduciary transaction, funds regulated in the Capital Markets Law and executed on the basis of pure fiduciary transaction, mandate, contract for the benefit of a third party are similar to the trust institution.

Amidst globalization, the institution of trust has ceased to be a problem only for the common law. If a dispute regarding this institution, which is foreign to the Turkish legal system, comes before the Turkish judge, the problem of resolving a dispute regarding this institution in terms of private international law will arise. Although there is a Hague Trust Convention on Law Applicable to Trusts and on their Recognition, Turkey is not a party of this Convention, thus, this problem continues to be valid for Turkey.

Anahtar Kelimeler

Trust, unity of ownership, comparative law, recognition, fiduciary transaction.

Trust Müessesesinin Karşılaştırmalı Hukuktaki Özellikli Durumu

Öz

Anglo-Amerikan hukuk sistemine özgü trust müessesesi üçlü bir ilişki içermekte ve kurucunun tek taraflı iradesiyle, kurucu belgesiyle kurulmaktadır. Bu ilişki uyarınca kurucu belli bir mal varlığı unsurunun mülkiyetini güvenilene devretmekte ve güvenilenin bu mal varlığı unsurunu üçüncü kişi menfaatine yönetmesi amaçlanmaktadır. Faydalanan olarak nitelendirilen bu üçüncü kişi, mal varlığı unsurunun güvenilen tarafından kullanılmasından faydalanan taraf olacaktır.

Trust müessesesini işlevsel kılan ve faydalananı korumayı amaçlayan trust’a konu mal varlığı üzerinde hem güvenilenin hem de faydalananın mülkiyet hakkına sahip olması, güvenilenin mülkiyetinde olan trust mal varlığının şahsi mal varlığından ayrı tutulması, Kıta Avrupası hukuk sisteminde var olan ilkelere aykırı düşmektedir. Bu durum trust müessesesinin Kıta Avrupası hukuk sisteminde benimsenmesinde çekinceler oluşturmaktadır.

Ancak bu müessesenin Kıta Avrupası hukuk sisteminde benzer görünümleri bulunmaktadır: Alman hukukunda Treuhand, Fransız hukukunda ise fiducie. Türk hukukunda ise temsil, vakıf, mükellefiyetli bağışlama, intifa hakkı, inançlı işlem, Sermaye Piyasası Kanun’da düzenlenen ve saf inançlı işlem esasına göre yürütülen fonlar, vekalet, üçüncü kişi yararına sözleşme trust müessesine benzerlik göstermektedir.

Küreselleşmeyle trust müessesesi sadece Anglo-Amerikan hukuk sisteminin problemi olmaktan çıkmıştır. Türk hukuk sistemine yabancı olan bu müesseseye ilişkin bir uyuşmazlığın Türk hâkiminin huzuruna gelmesi halinde, bu ihtilafın milletlerarası özel hukuk bakımından çözülmesi problemi hasıl olacaktır. İlgili konuda Trust’lara Uygulanacak Hukuk ve Trust’ların Tanınmasına İlişkin 1985 Tarihli Lahey Konvansiyonu olsa da Türkiye bu Konvansiyona taraf değildir ve bu nedenle bu problem Türkiye açısından geçerliliğini sürdürmektedir.

Anahtar Kelimeler

Trust müessesesi, mülkiyet hakkının bölünmezliği ilkesi, karşılaştırmalı hukuk, vasıflandırma, saf inançlı işlem.

Kaynakça

• Adıgüzel, Burak, Sermaye Piyasası Hukuku, 4.baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2022.
• Altaş, Hüseyin; Kurt, Leyla Müjde, ‘‘İnançlı İşlemler’’, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 2011, s.1-28
• Ames, James Barr, ‘‘The Origin of Uses and Trusts’’, Harvard Law Review, Cilt 21, Sayı 4, Şubat 1908, s.261-274.
• Apaydın, Eylem, ‘‘Common Law’da Trust Kavramı ve Civil Law’da Trust Alanında Güncel Gelişmeler’’, Legal Hukuk Dergisi, Cilt 14, Sayı 160, 2016, s.1791-1838.
• Aral, Fahrettin; Ayrancı, Hasan, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 14.baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• Ausness, Richard C., ‘‘Non-charitable Purpose Trusts: Past, Present, and Future’’, Real Property, Trust and Estate Law Journal, Cilt 51, Sayı 2, 2016, s. 321-372.
• Ayanoğlu Moralı, Ahu, Mülkiyet Hakkının Teminat Amaçlı Devrine Yönelik İnançlı İşlemler, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eylül 2006.
• Bolgar, Vera, ‘‘Why No Trusts in Civil Law’’, The American Journal of Comperative Law, Cilt 2, Sayı 2, Bahar 1953, s. 204-219.
• Carey, Homer F., Cases on the Law of Trusts, Commerce Clearing House, New York, 1931.
• Chang; Yun-chien; Smith., Henry E., "An Economic Analysis of Civil versus Common Law Property." Notre Dame Law Review, Cilt 88, Sayı 1, 2012, s. 1-56.
• Chong, Adeline, ‘‘The Common Law Choice of Law Rules for Resulting and Constructive Trusts’’, The International and Comparative Law Quarterly, Cilt 54, Sayı 4, 2005, s. 855-883.
• Clarry, Daniel, ‘‘Fiduciary Ownership and Trusts in a Comparative Perspective’’, The International and Comparative Law Quarterly, Cilt 63, Sayı 4, Ekim 2014, s. 901-933.
• Çelikel, Aysel; Erdem, Bahadır, Milletlerarası Özel Hukuk, 16.baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• Davies, Katharine; Farran, Sue, Equity and Trusts, 3.bası, Hall & Scott Publishing, 2022.
• Berk, Demirkol, Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun’un 24. Maddesi Çerçevesinde Sözleşmeye Uygulanacak Hukuk, 2. baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014.
• Doğan, Vahit, Milletlerarası Özel Hukuk, 8.baskı, Savaş Kitabevi, Ankara, 2022.
• Dural, Mustafa; Öğüz, Tufan, Türk Özel Hukuku Cilt II Kişiler Hukuku, 23.baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2022.
• Dural, Mustafa; Öğüz, Tufan; Gümüş, Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku Cilt III Aile Hukuku, Filiz Kitabevi, 16.baskı, İstanbul, 2021.
• Dural, Mustafa; Öz, Turgut, Türk Özel Hukuku Cilt IV Miras Hukuku, 17. baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2021.
• Dyer, Adair, ‘‘International Recognition and Adaptation of Trusts: The Influence of the Hague Convention’’, Vanderbilt Journal of Transnational Law’’, Cilt 32, Sayı 4, 1999, s. 989- 1022.
• Eren, Fikret, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25.baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
• Friedmann, W., ‘‘Tüzel Kişilik Nazariyeleri ve Tatbikat’’, (Çev. Ansay, T.), Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı 1, 1958, s. 50-66.
• Gaillard, Emmanuel, ‘‘Hague Conference on Private International Law: Explanatory Report by Alfred Von Overbeck on the Hague Convention on the Law Applicable to Trusts and Their Recognition’’, Cambridge University Press, Cilt 25, Sayı 2, Mayıs 1986, s. 593-618.
• Gaillard, Emmanuel; Trautman, Donald T., ‘‘Trust in Non-Trust Countries: Conflict of Laws and the Hague Convention on Trusts’’, The American Journal of Comparative Law, Cilt 35, Sayı 2, 1987, s. 307-340.
• Gaul, Alexander, ‘‘A Methodological View on the Purported Divide Between Common Law and Civil Law in Terms of Property Law’’, Edinburgh Student Law Review, Cilt 3, Sayı 4, 2019, s. 52-59.
• Garrigues, Joaquin, ‘‘Law of Trusts’’, The American Journal of Comparative Law, Cilt 2, Sayı 1, Kış 1953, s. 25-35.
• Garner, Bryan A., Black’s Law Dictionary, 3.baskı, Thomson West, 2006.
• Graziadei, Michele, ‘‘Recognition of Common Law Trusts in Civil Law Jurisdictions under the Hague Trust Convention with Particular Regard to the Italian Experience’’, Ed, L. Smith, Re-imagining the Trusts in Civil Law, Cambridge University Press, 2012.
• Gümüş, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler Kısa Ders Kitabı, 5.baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2020.
• Hansmann, Henry; Kraakman, Reinier, ‘‘Property, Contract, and Verification: the Numerus Clausus Problem and the Divisibility of Rights’’, Journal of Legal Studies, Cilt 31, Sayı 2, 2002, s. 373-420.
• Hansmann, Henry; Mattei, Ugo, ‘‘The Functions of Trust Law: Comparative Legal and Economic Analysis’’, New York University Law Review, Cilt 73, Sayı 2, 1998, s. 434-479.
• Hayton, David, ‘‘The Hague Convention on the Law Applicable to Trusts and on Their Recognition’’, The International and Comparative Law Quarterly, Cilt 36, Sayı 2, 1987, s. 260-282.
• Hefti, Peter, ‘‘Trusts and Their Treatment in the Civil Law’’, The American Journal of Comparative Law, Cilt 5, Sayı 4, Sonbahar 1956, s. 553-576.
• Hoyle, Matthew, “Possession Is Nine Tenths of the (Common) Law: A Comparison of Civil Law Ownership and the Rights in English Property Law, Both at Law and in Equity." Oxford University Undergraduate Law Journal, Cilt 39, 2018, s. 39-59.
• Howard, Carly, ‘‘Trust Funds in Common Law and Civil Law Systems: A Comparative Analysis’’, University of Miami International & Comparative Law Review, Cilt 13, Sayı 2; 2006, s. 343-366.
• İmre, Zahit; Erman, Hasan, Miras Hukuku, 15. baskı, Der Yayınları, İstanbul, 2021.
• Karayalçın, Yaşar, İngiliz Hukukunda ‘‘Trust’’ ve Avrupa Hukuku Terim-Kavram-Temel Trust Modeli-Uygulamalar-Hukuk Alanında Gelişmeler, Prof. Dr. Ali Bozer’e Armağan, 1998.
• Kılıçoğlu, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 25.baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2021 (Borçlar Hukuku Genel Hükümler).
• Kılıçoğlu, Ahmet M., Miras Hukuku, 11. baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2021, (Miras Hukuku).
• Kocayusufpaşaoğlu, Necip, Borçlar Hukuku Genel Bölüm Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme, Cilt 1, 7. baskı., Filiz Kitabevi, İstanbul, 2017.
• Kurtulan Güner, Gökçe, Trust ve Türk Hukuku Açısından Değerlendirilmesi, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• Küçükgüngör, Erkan, ‘‘Anglo-Amerikan Hukukunda Trust Kavramı, Trust’ın Tarihi Gelişimi ve Roma Hukukuna Dayanan Kıta Avrupası Hukuku Bakımından Değerlendirilmesi’’, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, Cilt 23, Sayı 2, Aralık 2005, s. 5-29.
• Langbein, John H., ‘‘The Secret Life of the Trust: The Trust as an Instrument of Commerce’’, The Yale Law Journal, Cilt 107, Sayı 1, 1997, s. 165-189.
• Lepaulle, Pierre, ‘‘Civil Law Substitutes for Trusts’’, The Yale Law Journal, Cilt 36, Sayı 8, Haziran 1927, s. 1126-1147.
• Lorio, Kathryn Venturatos, ‘‘Louisina Trusts: The Experience of a Civil Law Jurisdiction with the Trust’’, Louisiana Law Review, Cilt 42, Sayı 5, 1982, s. 1721-1740.
• Lupoi, Maurizio, ‘‘The Civil Law Trust’’, Vanderbilt Journal of Transnational Law, Cilt 32; Sayı 4, 1999, s. 967-988.
• Malberti, Corrado, ‘‘Fiduciary Arrangements in Civil Law Countries: Framing the Trustee’s Role and Duties’’, European Review of Private Law, Cilt 24, Sayı 6, 2016, s. 1053-1074.
• Martinez, Ignacio Arroyo, ‘‘Trust and Civil Law’’, Louisiana Law Review, Cilt 42, Sayı 5, 1982, s. 1709-1720.
• Nomer, Ergin, Devletler Hususi Hukuku, 23.baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• Nomer, Haluk N., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 19.baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2021.
• Nomer, Haluk Nami; Ergüne, Mehmet Serkan, Eşya Hukuku, 8. baskı, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• Oğuzman, M. Kemal; Öz, M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt 2, 15. baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2020.
• Oğuzman, M. Kemal; Seliçi, Özer; Oktay-Özdemir, Saibe, Eşya Hukuku, 22.bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2020 (Eşya Hukuku).
• Oğuzman, M. Kemal; Seliçi, Özer; Oktay-Özdemir, Saibe, Kişiler Hukuku (Gerçek ve Tüzel Kişiler), 20. baskı, Filiz Kitabevi, 2021 (Kişiler Hukuku).
• Oktay-Özdemir, Saibe, ‘‘Teminat Amaçlı Mülkiyet Devri Sözleşmeleri’’, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Cilt 19, Sayı 1-2, 2011, s. 657-683.
• Öz, Turgut, Parçalanmış Bir Mülkiyet: Trust, Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan, Cilt II, 2010.
• Özel, Sibel; Erkan, Mustafa; Pürselim, Hatice Selin; Karaca, Hüseyin Akif, Milletlerarası Özel Hukuk, 2.baskı, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul, 2023.
• Özsunay, Ergun, Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta İnançlı İşlemler, Cezaevi Matbaası, İstanbul, 1968.
• Paliwal, Giris, ‘‘Core Irreducible Features of the Trust: Comparative Analysis of Trust across Common Law, Civil Law, and Mixed Jurisdictions’’, International Journal of Law Management & Humanities, Cilt 3, 2020, s.121-134.
• Parlak Börü, Şafak, ‘‘Mülkiyetin Teminat Amacıyla İnançlı Devri’’, TBB Dergisi, Cilt 128, 2017, s. 231-272.
• Paton, Andrew G.; Grosso, Rosanna , ‘‘The Hague Convention on the Law Applicable to Trust and Their Recognitin: Implementation in Italy’’, The International and Comparative Law Quarterly, Cilt 43, Sayı 3, s. 654-661.
• Pettit, Philip H., Equity and Law of Trusts, 12.bası, Oxford University Press, 2012.
• Robinson, Leland Rex, ‘‘Investment Trusts’’,The Journal of Business of the University of Chicago, Cilt 3, Sayı 3, 1930, s. 279-316.
• Saatcıoğlu, Onur Can, Uluslarası Özel Hukukta ‘‘Trust’’ Kurumu, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2010.
• Serozan, Rona, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, (Yay. Haz. Serozan, Rona/Başak, Baysal/Sanlı, Kerem Cem), 4.baskı, Onikilevha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• Schmidt, Karsten, ‘‘Trust as a Legislative Challenge: Bipolar Relation vs. Quasi-Corporate Status? -Basic Trust Models in Legal Practice, Theory and Legislation, A Common Law Perspective’’, European Review of Private Law, Cilt 24, Sayı 6, 2016, s. 995-1010.
• Schwarcz, Steven L., ‘‘Commercial Trusts as Business Organizations: Unraveling the Mystery’’, The Business Lawyer, Cilt 58, Sayı 2, 2003, s. 559-585.
• Shattuck, Mayo A, ‘‘Living Insurance Trust’’, Financial Publishing Company, 1928, s. 1-16.
• Sheedy, James, ‘‘Civil Law Jurisdictions and the Englsih Trust Idea: Lost in Translation’’, The Denning Law Journal, Cilt 20, 2008, s. 173-178.
• Sirmen, Lale, Eşya Hukuku, 9. baskı, Yetkin Yayınları, Ankara, 2021.
• Smith, Lionel, ‘‘The Duties of Trustees in Comparative Perspective’’, European Review of Private Law, Cilt 24, Sayı 6, 2016, s. 1031-1052.
• Swadling, William, ‘‘Trusts and Ownership: A Common Law Perspective’’, European Review of Private Law, Cilt 24, Sayı 6, 2016, s. 951-972.
• Şanlı, Cemal, ‘‘Trust’a ve Trust’ın Tanınmasına Uygulanacak Hukuka Dair Konvansiyon’’, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Cilt 6, Sayı 1, 2011, s. 24-29.
• Şanlı, Cemal; Esen, Emre; Ataman-Figanmeşe, İnci, Milletlerarası Özel Hukuk, 10.baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2023.
• Tandoğan, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt II, 5.baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010.
• Tekinalp, Gülören; Uyanık, Ayfer, Milletlerarası Özel Hukuk Bağlama Kuralları, 12.baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2016.
• Trumpy, Thomas B., ‘‘Non-Corporate Entities in Private International Law: The Trust’’, Hague Yearbook of International Law, Cilt 2, 1989, s. 211-224.
• Yavuz, Cevdet, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, (Yay. Haz. Faruk Acar, Burak Özen), Cilt 1, 11. baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2022 (Cilt 1).
• Yavuz, Cevdet, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, (Yay. Haz. Faruk Acar, Burak Özen), Cilt 2, 11. baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2022 (Cilt 2).
• Yöney, Can, Yabancı Hukukun Uygulanması, Onikilevha Yayınları, İstanbul, 2018.
• Zevkliler, Aydın; Gökyayla, Emre, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 21. baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2021.
• Waters, Donovan, "Private Foundations (Civil Law) versus Trusts (Common Law)." Estates, Trusts & Pensions Journal, Cilt 21, Sayı 4, 2002, s. 281-330.
• Valentin, Pinel le Dret, ‘‘The Trust under the Prism of Private International Law’’, https://www.academia.edu/22994910/The_Trust_under_the_Prism_of_Private_International_Law_Use_of_Trustin_Management_of_Property_The_Trust_under_the_Prism_of_Private_In_ternational_Law (E.T. 04.10.2023).
• Banakas, Stathis, ‘‘Understanding Trusts a Comparative View of Property Rights in Europe’’, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1400130 (E.T. 28.09.2023).
• ‘‘Common Law Trusts in Civil Law Courts.” Harvard Law Review, Cilt 67, Sayı 6, 1954, s. 1030–44. JSTOR, https://doi.org/10.2307/1337145. (E.T. 27.09.2023).
• https://www.hcch.net/en/instruments/conventions/status-table/?cid=59 (E.T. 21.04.2023).
• www.lexpera.com (E.T. 21.04.2023).
• https://dergipark.org.tr/tr/ (E.T. 21.04.2023).
• www.kazancı.com (E.T. 11.05.2023).
• https://casetext.com/case/tuttle-v-union-bank-and-trust-co (E.T. 26.09.2023).
• https://caselaw.findlaw.com/court/ca-supreme-court/1779365.html (E.T. 26.09.2023).
• https://casetext.com/case/ballentine-v-eaton (E.T. 26.09.2023).
• https://e-lawresources.co.uk/Land/Paul-v-Constance.php (E.T. 26.09.2023).
• https://www.trusts.it/admincp/UploadedPDF/201011141447240.Knight%20v%20Knight.pdf (E.T. 26.03.2023)
• https://www.lawskills.co.uk/articles/2018/03/10301/ (E.T. 26.03.2023).
• https://www.trusts.it/admincp/UploadedPDF/201012061140220.jEngPalmer.pdf (E.T. 26.09.2023).
• https://www.legislation.gov.uk/ukpga/1969/46 (E.T. 21.09.2023).
• https://www.legifrance.gouv.fr/codes/texte_lc/LEGITEXT000006070721?etatTexte=VIGUEUR (E.T. 21.09.2023).
• https://www.gesetze-im-internet.de/englisch_bgb/englisch_bgb.html#p4292 (E.T. 21.09.2023).
• https://fedlex.data.admin.ch/filestore/fedlex.data.admin.ch/eli/cc/24/233_245_233/20180101/en/pdf-a/fedlex-data-admin-ch-eli-cc-24-233_245_233-20180101-en-pdf-a.pdf (E.T. 21.09.2023).
• https://www.legislation.gov.uk/ukpga/1969/46 (E.T.26.09.2023).
• https://www.coursehero.com/file/p2nmdt42/2-Contracts-Voidable-by-Minors-Whether-the-minor-has-repudiated-a-contract-in/ (E.T. 26.09.2023).
• https://www.casemine.com/judgement/uk/5a8ff7c360d03e7f57eb1e8d (E.T. 26.09.2023).
• https://www.campionssolicitors.co.uk/banks-v-goodfellow (E.T. 26.09.2023).
• http://www.nzlii.org/nz/journals/VUWLawRw/2012/10.pdf (E.T. 27.09.2023).
• https://www.law.cornell.edu/uscode/text/29/1103 (E.T. 27.09.2023).
• https://www.proquest.com/openview/f2671bd1b5240d22618fbac9a02037b1/1?pq-origsite=gscholar&cbl=2032112 (E.T. 28.09.2023).
• https://casetext.com/case/presta-v-tepper (E.T. 15.10.2023).