İmar Hukukunda Umumi Hizmetlere Ayrılan Yerlerde Muvakkat Yapılar

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2

Onur Kaplan

Öz

Kent ölçeğinde, bütüncül yaklaşımla sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşam hakkının sağlanması bakımından kişilerin belirli kurallara uyma zorunluluğu, mülkiyet hakkı ve yerleşme özgürlüğü açısından sonuçlar doğurmakta ve bu bağlamda yapılacak yapıların belirli usullere uygun biçimde yapılması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Kişilerin yapacağı yapılar bakımından gündeme gelen belki de en önemli unsur, yapı izni almak ve yapıyı ruhsat ve eklerine uygun biçimde yapmaktadır. Belirli istisnaları bulunmakla birlikte, imar hukuku açısından genel kuralın, yapılacak yapılar bakımından ilgili idari makamdan yapı ruhsatı almak olduğu ifade edilebilir. 3194 sayılı İmar Kanunu’nda kalıcı nitelikteki yapı izni yanında muvakkat (geçici) yapı izni kavramına yer verilerek, kişilerin geçici yapı ruhsatı almak suretiyle yapı yapabilmelerine imkan tanınmıştır. Özellikle imar planlarının uygulanması aşamasında, belirli kent mekanlarının çıkmaz sokak olarak öngörülmesi ve buna bağlı olarak yeni yapılaşma yasağı ortaya çıkabilmektedir. Ancak, söz konusu planların uygulanmasının belirli hallerde uzun sürmesi, kişilerin mülkiyet hakkına önemli derecede müdahale oluşturduğundan, kanun koyucunun geçici nitelikte yapı ruhsatı alınmak suretiyle yapı yapma olanağı getirdiği ifade edilebilir. Benzer durum, umumi hizmetlere ayrılan bölgelerde bulunan parsellerde yapı yapılabilmesinin mümkün olduğu hallerde planların uygulanmasına kadar geçen sürede yapılacak yapılar açısından da geçerlidir. Bununla birlikte, geçici yapı ruhsatının etkisinin ne zaman sona ereceği yahut kalıcı niteliğe dönüşüp dönüşmeyeceği sorularının yanıtlaması gerekir.

Anahtar Kelimeler

Geçici Yapı, Yapı Ruhsatı, Kentsel Alan, İdare, Umumi Hizmet

Etik Beyan

-

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Temporary Constructions in Places Reserved for Public Services in Zoning Law

Öz

At the urban scale, the obligation of individuals to comply with certain rules in order to ensure the right to live in a healthy and balanced environment with a holistic approach has consequences in terms of the right to property and freedom of settlement, and in this context, the necessity to construct buildings by certain procedures arises. Perhaps the most important element that comes to the fore in terms of the buildings to be constructed by individuals is to obtain a building permit and to construct the building in accordance with the license and its annexes. Although there are certain exceptions to the obligation to obtain a building permit, it can be stated that the general rule in terms of zoning law is to obtain a building permit from the relevant administrative authority. Zoning Law No. 3194 includes the concept of temporary building permits and allows people to construct buildings by obtaining temporary building permits. Especially during the implementation of zoning plans, some urban areas may be envisaged as dead-end streets and new construction bans may arise accordingly. However, in some cases, since the implementation of such plans for a long period constitutes a significant interference with the property rights of individuals, it can be said that the legislator has introduced the possibility of construction by obtaining temporary building permits. A similar situation applies to the buildings to be constructed during the period until the implementation of the plans in cases where it is possible to build on parcels located in areas reserved for public services. Nevertheless, it is necessary to answer the question of when the effect of the temporary building permit will expire or whether it will become permanent.

Anahtar Kelimeler

Temporary Construction, Construction License, Urban Area, Administration, Public Service

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Akıntürk, Turgut, Eşya Hukuku, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• Abacıoğlu, Muhittin; Abacıoğlu, Ali, Açıklamalı-İçtihatlı İmar Kanunu Mevzuatı ve Uygulaması, 12. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• Akyılmaz, Bahtiyar; Sezginer, Murat; Kaya, Cemil, Türk İdare Hukuku, 17. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• Artukmaç, Sadık, Türk İmar Hukuku, 4. Baskı, Ayyıldız Matbaası, Ankara, 1976.
• Aslan, Zehreddin, “İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı”, (Ed. Aslan, Zehreddin), Açıklamalı ve İçtihatlı İdari Yargılama Usulü Kanunu (Vergi Yargılaması Dahil), 3. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022, (ss. 55-141).
• Ayanoğlu, Taner, “Türk İmar Hukukunda Arsa ve Arazi Düzenlemesi ve Düzenleme Ortaklık Payına İlişkin Esaslar”, Legal Hukuk Dergisi, Cilt 7, Sayı 81, 2009, s. 2813-2848.
• Ayanoğlu, Taner, Yapı Hukukunun Genel Esasları, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2014.
• Bilgen, Pertev, İdare Hukuku Dersleri: İdare Hukukuna Giriş, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1999.
• Bilgin, Gökhan, İmar Kanunu Şerhi ve İmar Barışından Kaynaklanan Sorunların Değerlendirilmesi, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2022.
• Bilgin, Hüseyin; Sezer, Yasin, Açıklamalı-İçtihatlı İmar Kanunu, 5. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2017.
• Bülbül, T. Erdinç; Türk, Ömer, Belediyelerde Uygulamalı İmar Hukuku, Kiptaş, İstanbul, 2001.
• Çabri, Sezer, İmar Kanunu Uyarınca Kamulaştırma, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2005.
• Çakır, H. Melih, “Yapı Kayıt Belgesi”, İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 2, 2018, s. 15-92.
• Çatal, H. Hüseyin; Yeşilce, Yusuf, “Türkiye’deki Deprem Şartnamelerinin Tarihsel Süreci”, İMO İzmir Şubesi Bülteni, Sayı 134, 2007, s. 12-18.
• Çolak, N. İlker, İmar Hukuku, 2. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2014.
• Duran, Lütfi, İdare Hukuku Ders Notları, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1982. • Eraslan, Yunus, “İmar Hukukunda Ruhsat Aranmayan Yapılar Yönünden Öngörülen İdari Yaptırımlar”, Adalet Dergisi, Sayı 69, 2022, s. 99-132.
• Eraslan, Yunus, “İmar Hukuku Yönünden Seralı Şehi̇rleşme”, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Yıl 14, Sayı 55, 2023, s. 1-22.
• Ergen, Cafer, Danıştay İçtihatlarıyla İmar Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2012.
• Ergen, Cafer, Kaçak Yapı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2006.
• Erkün, Safa, Türk İmar Hukuku’nun Ana Çizgileri, YEM Yayın, Ankara, 1999.
• Ersöz, A. Kürşat, “Bir İdari İşlem Olarak Yıkım Kararı”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 19, Sayı 3, 2015, s. 103-149.
• Genç, Mustafa, İmar Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2015.
• Gözler, Kemal, İdare Hukuku Cilt-I, 3. Baskı, Ekin Yayınevi, Bursa, 2019.
• Gözübüyük, A. Şeref; Tan, Turgut, İdare Hukuku Cilt-I, 14. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2021.
• Güleç, E. Merve, İmar Hukukunda Ruhsatsız Yapılar ve Ruhsatsız Yapılara Uygulanacak Olan İşlemler, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• İlgezdi, Ali Rıza; Batak, Gökhan, Yapı Kullanma İzin Belgesi (İskân Ruhsatı), 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• Kalabalık, Halil, İmar Hukuku Dersleri, 9. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• Kaman, Nur, “Kamu Malları”, (Ed. Yıldırım, Turan), İdare Hukuku, 8. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2021, s. 365-406.
• Karahanoğulları, Onur, Kamu Hizmeti (Kavram ve Hukuksal Rejim), 3. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2015.
• Karagözoğlu, Fevzi; Mumbuç, Mehmet İ., Açıklamalı-İçtihatlı İmar Kanunu Uygulaması, Seçkin Kitabevi, Ankara, 1978.
• Kasarcı, Hakkı, Hukuki El Atma (3194 Sayılı Kanun’un 10. Maddesi Kapsamında İdarenin Mülkiyet Hakkına Hukuki Müdahalesi), On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• Koçak, Hüseyin; Beyaz, Metin, 3194 Sayılı Kanunun 18’inci Maddesi Gereğince İmar Uygulamaları, 6. Baskı, Ankara, 2018.
• Köroğlu, Ömer, İmar Hukukunda Yapı Kavramı ve Temel Yapı Belgeleri, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2017.
• Memiş, Emin, Genel İdare Hukuku, 2. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2017.
• Mengi, Ayşegül; Keleş, Ruşen, İmar Hukukuna Giriş, İmge Kitabevi, Ankara, 2003.
• Muratoğlu Tahir, Teşkilat, Planlama ve Uygulama Boyutuyla İmar Hukuku, 2. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2021.
• Oğuzman, M. Kemal; Seliçi, Özer; Oktay-Özdemir, Saibe, Eşya Hukuku, 25. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2023.
• Okay Tekinsoy, Özge, İdare Hukukunda Kamu Düzeni Kavramı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• Öngören, Gürsel, Yargı Kararları Işığında İmar Hukuku, Öngören Hukuk, 2020, (https://ongoren.av.tr/wp-content/uploads/2020/08/imar_hukuku_kitabi- 15.04.2020.pdf - et. 01.04.2024)
• Örücü, Esin, Taşınmaz Mülkiyetine Bir Kamu Hukuku Yaklaşımı: Mülkiyet Hakkının Sınırlanması, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1976.
• Özay, İl Han, İdari Yaptırımlar, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1985.
• Özay, İl Han, “İdari Kolluk-Adlî Kolluk”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt 71, Sayı 1, 2013, s. 947-962.
• Özdemir, H. Eyüp, “İdari İşlemin Geriye Yürümezliği İlkesi”, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Doç. Dr. Mehmet Somer’in Anısına Armağan, Özel Sayı, 2006, s. 1001-1010.
• Özdemir, Selman, “Mukayeseli Bir İnceleme: Yapı Denetiminde “İnşaata” Başlama ve Yapı Ruhsatında “Yapıya” Başlama”, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 13, Sayı 25, 2023, s. 63-106.
• Özmen, E. Sabâ; Ürem, Müge, “İmar Planındaki Değişikliğin veya İptalin Eser ve Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesine Etkisi”, Boğaziçi Law Review, Vol 1, No 2, 2023, s. 177-205.
• Öztürk, Ali, “Kent Planlaması ve İmar Kararlarının Yargısal Denetimi”, Şehircilik, Hukuk ve Yönetim İlişkileri 12. Dünya Şehircilik Günü Kolokyumu, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Basın Yayın Yüksekokulu Basımevi, Ankara, 1990, s. 60-69.
• Rostron, Jack; Hardy-Pickering, Robert; Tatham, Laura; Wright, Linda, Dictionary of Property and Construction Law, Spon Press, London, 2002.
• Sancakdar, Oğuz, İmar Hukuku Genel Esaslar, Sorubankasi.net Yayınları, İzmir, 2020.
• Sarıca, Ragıp, İdare Hukuku Ders Notları (Teksir), İstanbul, 1972.
• Savaş, Taner; Mandev, M. Barış, Yapı Denetim Hukuku, Legal Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• Şekerci, Ersin, “İmar Hukukunda Yapı İzni”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 1981, s. 173-203.
• Şengül, Mehmet, Türk Medeni Hukukunda Toplu Yapılar ve Toplu Yapı Yönetimi, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2011.
• Şimşek, Suat; Hazar, İlhami, Açıklamalı-İçtihatlı ve Örnek Dilekçelerle İmar Davaları Rehberi, 6. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• Ulusoy, Ali D., Türk İdare Hukuku, 6. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2023.
• Yarar, Levent, Şehir Planlarıyla Kamusal Alan Tahsisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1995.
• Yasin, Melikşah, İmar Hukukunda İdarenin Yıkma Yetkisinin Kullanımının Usul ve Esasları, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2009.
• Yaşar, H. Nuri, İmar Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2008.
• Yayla, Yıldızhan, Şehir Planlamasının Başlıca Hukukî Meseleleri ve İstanbul Örneği, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1975.
• Yıldırım, Turan; Fiş Üstün, Gül, Açıklamalı-Notlu İdari Yargılama Usulü Kanunu, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2020.
• Yılmaz, Halil, Yapı Denetimi ve Yapı Denetim Kuruluşları, Yetkin Yayıncılık, Ankara, 2007.
• Yılmaz, Mustafa, İmar Yaptırımları ve Yargısal Korunma, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2002.
• Zevkliler, Aydın, Taşınmaz Malikinin Yetkileri Açısından İmar Kurallarına Aykırı ve Zarar Verici İnşaat, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Ankara, 1982.
• https://www.lexpera.com.tr
• https://karararama.danistay.gov.tr
• https://iznik.bel.tr/sayfa/%C4%B0mar-ve-Sehircilik-Mudurlugu.html
• https://www.akcaabat.bel.tr/mudurluk-detay.aspx?id=5
• https://www.erzincan.bel.tr/mudurlukyazi/20
• https://www.bingol.bel.tr/tr/idare/mudurlukler/mustafa-guler
• https://www.cinarcik.bel.tr/yonetmelikler/gorev-yetki-ve-sorumluluklari-ilecalisma- usul-ve-esaslarina-dair-yonetmelik.pdf
• https://mezitli.bel.tr/wp-content/uploads/2020/07/Imar-ve-Sehircilik-Mudurlugu. pdf