Sources of the United Kingdom Constitution

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 61 - 88, 10.12.2024

Kürşat Akça

Öz

The emergence of written constitutions is one of the turning points of the constitutionalism movement. Written constitutions codify the rules governing state organisation, fundamental rights and freedoms and state-individual relations in a written text. Written constitutions, which codify constitutional rules and facilitate accessibility to these rules, are quite common today. So much so that, except for a few countries, there is no country without a written constitution. Despite its advantages and prevalence, there are also countries without a written constitution, i.e. countries where constitutional rules are not codified in a single text. A typical example of this is the Constitution of the United Kingdom. In the United Kingdom, constitutional rules are not codified in a single written text. Instead, there are different written and unwritten constitutional sources. While the most important written sources are laws of a constitutional nature, unwritten sources include court common law, royal prerogatives and constitutional conventions. All of these sources constitute the Constitution of the United Kingdom. The content and boundaries of some of these sources are not clear. Court decisions and doctrine are decisive at this stage. With these features, the Constitution of the United Kingdom has a unique characteristic. In this study, the sources that cause the Constitution of the United Kingdom to be accepted as a constitution are analysed.

Anahtar Kelimeler

United Kingdom Constitution, Unwritten Constitution, Common Law, Royal Prerogative, Conventions.

Birleşik Krallık Anayasası’nın Kaynakları

Öz

Yazılı anayasaların ortaya çıkışı anayasacılık hareketinin dönüm noktalarından birisidir. Yazılı anayasalarla devlet örgütlenmesi, temel hak ve hürriyetler ile devlet-birey ilişkisini düzenleyen kurallar yazılı bir metinde kodifiye edilmektedir. Anayasal kuralları belirli hale getiren ve bu kurallara erişebilirlikte kolaylık sağlayan yazılı anayasalar günümüzde oldukça yaygındır. Öyle ki birkaç ülke dışında yazılı anayasası olmayan ülke bulunmamaktadır. Avantajlarına ve yaygınlığına rağmen yazılı anayasası olmayan yani anayasal kuralların tek bir metinde kodifiye edilmediği ülkeler de bulunmaktadır. Bunun tipik örneklerinden biri ise Birleşik Krallık Anayasası’dır. Birleşik Krallık’ta anayasal kurallar tek bir yazılı metinde kodifiye edilmemiştir. Bunun yerine yazılı ve yazısız farklı anayasal kaynaklar bulunmaktadır. Yazılı kaynakların başında anayasal nitelikteki kanunlar gelirken, yazısız kaynaklar arasında mahkeme içtihatları, kraliyet ayrıcalıkları ve anayasal konvansiyonlar bulunmaktadır. Bu kaynakların tümü Birleşik Krallık Anayasası’nı oluşturmaktadır. Söz konusu kaynakların bazılarının içeriği ve sınırları kesin değildir. Mahkeme kararları ve doktrin bu aşamada belirleyici olmaktadır. Bu özellikleriyle Birleşik Krallık Anayasası, kendine özgü bir nitelik arz etmektedir. Çalışmada Birleşik Krallık Anayasası’nı anayasa olarak kabul edilmesine sebep olan kaynaklar inceleme konusu yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Birleşik Krallık Anayasası, Yazısız Anayasa, Common Law, Kraliyet Ayrıcalıkları, Konvansiyonlar.

Kaynakça

• Alder, John, Constitutional and Administrative Laws, Tenth Edition, Palgrave, 2015.
• Anayurt, Ömer, Anayasa Hukuku Genel Kısım, 6. Baskı, Seçkin Yayınevi, Ankara 2023.
• Bradley, Anthony; Ewing, Keith; Knight, Christopher, Constitutional and Administrative Law, Sixteenth Edition, Pearson, 2015.
• Carroll, Alex, Constitutional and Administrative Law, Tenth Edition, Pearson, 2021.
• Colin Turpin, Adam Tomkins, British Government and the Constitution, Sixth Edition, Cambridge University Press, 2007.
• Fleming, Tom; Schleiter, Petra; “What happened to the Constitution, Democracy and Rights Commission?”, https://constitution-unit.com/2022/04/12/what-happened-to-the-constitution-democracy-and-rights-commission/, (Erişim Tarihi: 27.06.2024).
• Frederick, Fernand Ridley, “There is No British Constitution: A Dangerous Case Of The Emperor's Clothes”, Parliamentary Affairs, Volume 41, Issue 3, July 1988, ss. 340–361.
• Gözler, Kemal, Anayasa Hukukunun Genel Teorisi Cilt I, Ekin Yayınevi, 2. Baskı, Mart 2020.
• Grace, Jamie, Key Facts Key Cases: Constitutional &Administrative Law, Routledge, 2016.
• Gülgeç, Yahya Berkol, Normlar Hiyeraşisi, XII Levha Yayınları, 3. Baskı, 2022.
• Jennings, Sir Ivor, The Law and the Constitution, 5th edition, London, University of London Press, 1959.
• Keskin, Erdoğan, “İngiliz Anayasa Hukukunda Parlamentonun Üstünlüğü İlkesi, Sınırları ve Brexit”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 25, Sayı 1, Haziran 2021.
• Leyland, Peter, The Constitution of The United Kingdom: A Contextual Analysis, Fourth Edition, Hart Publishing, Great Britain, 2021.
• McGarry, John, Constitutional and Administrative Laws, Routledge, 2014.
• Oğuz, Arzu, Karşılaştırmalı Hukuk, Yetkin Yayınları, Ankara 2003.
• Özbudun, Ergun, “İngiltere'de Parlâmento Egemenliği Teorisi”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 25, Sayı 1, 1968.
• Ridges, Edward Wawel (Terc. Mukbil Özyörük), “İngiliz Anayasa Hukuku”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 951, Cilt 8, Sayı 3-4.
• Ryan, Mark; Foster, Steve, Unlocking Constitutional and Administrative Laws, 5th Edition, Routledge, 2023.
• Sellick, Joanne, Key Facts - Constitutional and Administrative Law, 4th Edition, Hodder Education, 2010.
• Taylor, Chris, Constitutional and Administrative Law, 5th Edition, Pearson, 2021.
• Yalçınkaya, Namık Kemal, İngiliz Hukuku, Eroğlu Matbaası, Ankara 1981.