ESKİ TÜRKLERDE HEDİYELEŞME

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 141 - 155, 01.11.2018

Mehibe Şahbaz

Öz

Bir milletin bayramları, gelenek-görenekleri, âdetleri, yaşam tarzı, toplumun kabul görüp görmediği değerler, oyunları, giyimleri, o milletin sahip olduğu kültür değerleridir. Tarihin ilk zamanlarından beri var olan Türkler, üç kıtaya hâkim olmuş ve kültür unsurlarını mevcut oldukları bölgelerde her alanda işlemiş büyük bir millettir. Türkler, bu değerlerini gittikleri her alanda yaymayı ve korumayı başarmıştır. Hâkim oldukları coğrafyalarda maddi izleri silinmiş olsa bile manevi izleri asırlarca o topraklarda devam etmiştir. İnsanlık tarihi kadar eski olan kültürlerin var oluşunda ve devamında önemli bir parçayı oluşturan “hediye” kavramının Türk toplumundaki yeri İslamiyet Öncesi Türk Devletlerinden başlayarak günümüz Türk devletlerinde hem sosyal ilişkilerinin devamında, hem de Türk devletlerinin siyasal sistemini meydana getiren yapı içerisinde değişmeyen bir kural, vazgeçilmez bir unsur olmuştur. Kültürlerin var oluşunda ve devamında önemli bir parçayı oluşturan “hediye” kavramı, devletlerarası ilişkilerde diplomasinin temel taşlarından bir tanesi olduğu gibi; elçilerin herhangi bir sebepten dolayı gidip-gelişlerinde ise esas meseleyi oluşturan mevzunun çok önemli bir payı ola gelmiştir. İlk Türk devletleri yabancı devletlerle olan ilişkilerinde daha çok yardım karşılığında hediyeler almışlar; yabancı devletler ise çıkarlarına hizmet edecek her türlü mevzuda Türk devletlerine şölenler düzenleyip hediyeler göndermişlerdir. Kimi zaman savaşlarda Türk devletlerinden yararlanmak için göz boyamak amaçlı hediyeler gönderen yabancı devletler, Türk devletlerine karşı çıkar amaçlı bir politika izlemişlerdir. Genel olarak Hediyeleşme geleneğini hemen her toplumda sosyal ilişkilerin kurucusu, yenileyicisi, güçlendiricisi ve pekiştiricisi olmuştur. Sosyal ilişkiler kapsamında etkileşimli bir bağ ve kültürel değerlerin mübadele edildiği bir buluşma köprüsü olmuştur

Anahtar Kelimeler

Eski Türkler, Hediye, Kültür, İlişkiler, Gelenek

In The Old Turkey Presents

Öz

A nation’s holiday, traditions, customs, lifestyle, whether they accept the values of society, games, clothing, cultural values that are owned by the nation. Which has existed since the beginning of history, Turks have dominated three continents and cultural elements of a great nation is committed in all areas in which they are present. Turks, has managed to spread and protect these values in every area they visit. Judge tangible traces in geography, even though they are spiritual traces of deleted continued in that land for centuries. The history of mankind up to the existence of the old ones culture and forms an important part of the sequel “gift” place in the concept of Turkish society, starting from PreIslamic Turkish state in modern Turkish state in continuation of both social relations, as a rule change in the structure that forms the Turkish state, the political system, an indispensable element it has been. Culture of existence and forms an important part of the sequel “gift” concept, as it is one of the cornerstones of diplomacy in international relations; if any reason to go onarrival of the envoy’s subject matter has come to be very important principles constituting a share. The first Turkish states have taken gifts in return for more aid in its relations with foreign states; in all kinds of matters that will serve the interests of foreign states if they send gifts to edit the Turkish state banquet. Sometimes, eye paint for sending gifts to take advantage of the Turkish state in war foreign governments, have pursued a policy aimed against the Turkish state interests. The founder of social relations in general gifting tradition in almost every society, refreshers has been the booster and enhancer. Social ties and cultural values within the scope of an interactive relationship has been meeting a bridge be exchanged

Anahtar Kelimeler

Old Turks, Gift, Culture, Relationships, Tradition

Kaynakça

• Ahmetbeyoğlu, A. (2001). Avrupa Hun İmparatorluğu, TTK Yayınları, Ankara.
• Akdoğan, B. (2008). “Türk Din Musikisi Tarihine Bir Bakış”, AÜİFD XLIX S. I, s. 151-190.
• Çandarlıoğlu, G. (1978).“Uygurların Çinlilere Yaptıkları Yardımlar ve Bunların İç Yüzü”, İstanbul
• Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, s.37-46, İstanbul. Çandarlıoğlu, G. (1995). Orta Asya’da Timuriler, Çin’de Ming Münasebetleri, Ch’en Ch’eng Elçilik
• Raporu, Mimar Sinan Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul. Çandarlıoğlu, G. (2004). Uygur Devletleri Tarihi ve Kültürü, İstanbul.
• Çerçi, F. (2003). “Hunlar’da Sosyal, Siyasi Hayat ve Devlet-Halk İlişkileri”, The Politic And Social
• Lıfe In Khuns And The Relatıons Between State And Publıc, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt V, S. 1,s.59-98. Çetin, Z. Ç. (2009. “Tatar Halk Destanlarında Hediye Çeşitleri”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, s.183-193.
• Doğan, O. (2006). “Bozkır Kavimlerinin Kültür ve Mitolojilerinde At”, Gazi Üniversitesi Sosyal
• Bilimler Enstitüsü, Ankara (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Elçin,Ş. (1964).“Türklerde Atın Armağan Olması”, Türk Kültürü Araştırmaları, 1/1, Ankara
• Ercilasun, A.B. (1991). Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (Kılavuz Kitap I), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara .
• Ergin, M. (2010). Orhun Abideleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 2010.
• Erginer, G. (1997). Kurbanın Kökenleri ve Anadolu’da Kanlı Kurban Ritüelleri, Yapı Kredi Yayınları, Ankara.
• Gökyay, O. Ş. (2003). Dede Korkut Hikâyeleri, Dergah Yayınları, İstanbul.
• Gömeç, S. (1997). Uygur Türkleri Tarihi ve Kültürü, Akçağ Yayınları, Ankara.
• Gömeç, S. (1999). Kök Türk Tarihi, Akçağ Yayınları, Ankara.
• İnalcık, H. (2000). “Kutadgu Bilig‟de Türk ve İran Siyaset Nazariye ve Gelenekleri”, Osmanlı’da
• Devlet, Hukuk, Adalet, s.11-23, Ankara. İzgi, Ö. (1978). “Hunlar, Göktürkler ve Uygurlarda Geleneksel Festival ve Eğlenceler”, İstanbul
• Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, s.29-36, İstanbul. Kurat, A. N. (1972). IV-XVIII. Yüzyıllarda Karadeniz Kuzeyindeki Türk Kavimleri ve Devletleri
• Ankara Üniversitesi Dil-Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları, Ankara. Mahir, Banu. (2006). “Protokol İlişkilerinde Hediyenin Rolü-Hüsyein Kâzım’ın Londra, Viyana ve Almanya Seyahatnâmeleri”, Toplumsal Tarih, s. 76-82.
• Manas Destanı, Abdülkadir İnan (Çev.). (1992). Tarih Dizisi, MEB Yayınları, İstanbul.
• Ögel, B. (1981) Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Ögel, B. (1984). Türk Külltür Tarihine Giriş, VI, Ankara.
• Ögel, B. (1988). Türk Kültürünün Gelişme Çağları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Önal, Sevda (2008). “Edebi Metinlere Yansıyan Yönüyle Osmanlı Toplumunda Hediyeleşme”
• Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, XI, 1, s. 103-113. Öncül, K. (2009). “Manas Destanında Sihirsel Düşünüş Sistemi”, Internatıonal Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkıc, V. 4/3, s.1690-1696.
• Özmen, M. (2007). “Yeni Tüketicinin Hediye Verme Davranışı”, Yeni Müşteri, İstanbul Ticaret
• Odası Yayınları, s.155-167, İstanbul. Pakalın, M.Z. (1946). Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Yayınları, Maarif Basımevi, İstanbul.
• Sakarya, C. I. (2006) “Türk Kültüründe Hediyeleşme Geleneği ve Hediyeler”, Hacettepe Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara. Salman, H. (2007). “Göktürk ve Türgiş Devletlerinin Çin İle Hediyeleşmesi”, Hediye Kitabı, Kitabevi
• Taneri, A. (1981). Türk Devlet Geleneği Dün-Bugün, Ankara Üniversitesi Dil Tarih Coğrafya
• Fakültesi Yayınları, Ankara. Taşağıl, A. (2012) Gök-Türkler, I-II-II, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Taşağıl, Ahmet. (2004). Göktürkler, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Togan, A. Z. V. (1972). Oğuz Destanı – Reşideddin Oğuznâmesi, Tercüme ve Tahlili, İstanbul Yücel
• M. U. (2002). “Hazar Hakanlığı”, Genel Türk Tarihi Ansiklopedisi, Yeni Türkiye Yayınları, Cilt II, Ankara.