TÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNİN TEŞKİLATLANMASINDA TÜRK OCAKLARININ ROLÜ 1912-1931

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 121 - 135, 01.10.2018

Şeniz Anbarlı Bozatay

Öz

2. Meşrutiyet döneminde Askeri Tıbbiye öğrencilerinin girişimiyle kuruluş çalışmaları başlatılan Türk Ocakları, Türk Milliyetçiliğinin teşkilatlanmasında dikkat çeken en önemli yapılanmadır. 1912 tarihli ilk Nizamnamede belirtilen cemiyetamaçlarının, Cumhuriyet döneminde de esasları açısından korunduğu dikkati çekmektedir. 1927 yılındaki yasada, Ocakların uygulanma alanının Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde münhasır olduğu yönündeki vurgu, Ocağın faaliyet alanının bütün Türk Dünyası olduğuna ilişkin bakış açılarına yönelik mesafeyi göstermektedir. Cumhuriyetin kurucu kadrosu, 2. Meşrutiyet’in “vatan” topraklarına ilişkin tanım farklılıklarını, Misak-ı Milli ile sınırları belirlenen gerçek bir anavatan vurgusuna kaydırmaya gayret etmiştir. Türk Milliyetçiliğinin, vatan olan Anadolu toprakları üzerinde yükseleceği öngörüsü, Milliyetçiliğin rasyonel kaynağının, kurucular nezdindeki yerine işaret etmektedir. Çalışmanın temel amacı; Türk Ocaklarının, Türk Milliyetçiliğinin teşkilatlanmasında üstlendiği görevler başta olmak üzere, Türk Ocakları içindeki aydınların Milliyetçilik tanımlarına getirdikleri bakış açılarının incelenmesidir. Türk Milliyetçiliğinin teşkilatlanma sürecindeki katkısı tartışılamaz olan Türk Derneği, Genç Kalemler ve Türk Yurdu Cemiyeti/Türk Yurdu Dergisi, Türk Ocaklarının kuruluşu öncesinde, Türkçülük düşüncesinin ilham kaynakları olarak değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler

Türk Ocakları, Türk Milletçiliği, Türk Yurdu, Millet, Vatan.

The Role Of The Turkısh Hearths In The Organızatıon Of Turkısh Natıonalısm 1912-1931

Öz

The Turkish Hearths, whose foundation was launched by the students from the Military School of Medicine in the Second Constitutional Era, has been the most important component in the organization of the Turkish Nationalism. It is remarkable that the foundation goals specified in the First Bylaw in 1912 have been essentially preserved in the Republic period as well. The emphasis in the 1927 Constitution that the Hearths shall be allowed to operate intranationally refers to the distant attitude towards the Hearths’ perspective that their operation area covers the entire Turkic Nations. The founders of the Republic made notable efforts to shift the emphasis away from different “homeland” definitions of the Second Constitutional Era to the conceptualization of a real homeland the borders of which were established by the Turkish National Pact. The vision that Turkish Nationalism will rise upon the homeland Anatolia marks the place of rational source of Nationalism in the eyes of the founders. The primary concern of the present study is to examine the duty assumed by the Turkish Hearths in the organization of Turkish Nationalism and the perspectives of the scholars in the Turkish Hearths to Nationalism definitions. Turkish Association, Young Pens and Turkish Homeland Society/Turkish Homeland Periodical, whose contributions to the organization of Turkish Nationalism are indisputable, were herein construed as the sources of inspiration for Turkism

Anahtar Kelimeler

Turkish Hearths, Turkish Nationalism, Turkish Homeland, Nation, Homeland.

Kaynakça

• ACAR, İ. (2005). Türk Ocakları. Balıkesir: Türk Ocakları Balıkesir Şubesi Kültür Yayınları.
• AKÇURA, Y.(2001). Yeni Türk Devleti’nin Öncüleri 1928 Yazıları. Yayına Haz. Nejat Sefercioğlu. Ankara: TC. Kültür Bakanlığı Cumhuriyet Kitapları.
• AKÇURA, Y. (2009). Türkçülük Türkçülüğün Tarihi Gelişimi. İstanbul:İlgi Kültür Sanat.
• AKÇURA, Y. (2014). Üç Tarz-Siyaset. Ankara: AKDTYK Türk Tarih Kurumu.
• AKSAKAL, E.(2015). Modernist Milliyetçi Kuramlar Işığında Türk Milliyetçiliğine Bakış. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi.S.54.Haziran.203-222.
• ALTINDAĞ, N.(2016). Türk Milliyetçiliğinin Siyasallaşması ve Batı/Batılılaşma Algısı. AÇÜ Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt: 2, Sayı:2.43-64.
• AKDENİZ, A. (2011). Türk Ocakları 100 Yaşında Türk Ocakları’nın Tarihçesi ve Tanıtımı. İstanbul: Türk Ocakları Bakırköy Şubesi Yayınları.
• ATABAY, M. (2005). II. Dünya Savaşı Sırasında Türkiye’de Milliyetçilik Akımları. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• AYÇİÇEK, E. (2015). Türk Modernleşmesi’nde İdeolojilerin Sıradüzeni: Üç Tarz-ı Siyaset.
• FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), Güz, S. 20.251-270.
• BAYRAKTUTAN, Y.(1996). Türk Fikir Tarihinde Modernleşme, Milliyetçilik ve Türk Ocakları, Ankara: TC.Kültür Bakanlığı Yayınları.
• BİRİNCİ, A. (1997).Türk Yılı-1928. 1996 Türk Ocakları Yıllığı, Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
• BOSTANCI, N.(2000). Cumhuriyetin Felsefi Temelleri. Türk Ocakları Yüzyıllığı. Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
• ÇAĞLAYAN, E.(2016). Türk Ocakları’nın Vilayat-ı Şarkiye’de Teşkilatlanması ve Kurultaylarda Şark ile İlgili Tartışmalar (1924-1928). e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi, JOSR Kasım. C.8, S.2 (16). 785-799.
• DARENDELİOĞLU, İ.E. (1968). Türkiye’de Milliyetçilik Hareketleri. İstanbul: Toker Yayınları.
• ERGİL, D. (1983). İdeoloji Üzerine Düşünceler, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.38, S.1.69-95.
• ERİŞİRGİL, M.E.(1958). Türkçülük Devri Milliyetçilik Devri İnsanlık Devri. Ankara: Maarif Yayınevleri.
• GEORGEON, F. (2005). Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri Yusuf Akçura 1876-1935.(A.Er. çev.) İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• GEORGEON, F. (2009). Kemalist Dönemde Türk Ocakları, Osmanlı-Türk Modernleşmesi (1900-1930), (A. Berktay.çev.). İstanbul:Yapı Kredi Yayınları.339-76.
• GÖKALP, Z. (2007a). Lisan. Ziya Gökalp Kitaplar. (Ş. Beyhasanoğlu, Y.Çotuksöken, M.F. Kırzıoğlu vd.,(Edt) Haz Yay.Hz. M.S. Koz. İstanbul:YKY.
• GÖKALP, Z. (2007b), Türkçülük Nedir?. Ziya Gökalp Kitaplar, (Ş. Beyhasanoğlu, Y.Çotuksöken, M.F. Kırzıoğlu vd.,(Edt) Haz Yay.Hz. M.S. Koz. İstanbul:YKY.
• GÖKALP, Z. (2007c). Üç Cereyan, Ziya Gökalp Kitaplar, (Ş. Beyhasanoğlu, Y.Çotuksöken
• M.F. Kırzıoğlu vd.,(Edt) Haz Yay.Hz. M.S. Koz. İstanbul:YKY.
• HACALOĞLU, Y. (1994). Türk Ocakları ve Atatürk. Ankara:Türk Yurdu Neşriyatı.
• HACALOĞLU, Y.(1995). Türk Ocaklarını Tanıyalım. Ankara:Türk Yurdu Yayınları.
• HEKİMOĞLU, V. F. S.(2017). Türkiye’de Türkçülük Hareketinin Ortaya Çıkması ve Türk Ocakları, BEU AKADEMİK İZDÜŞÜM/Academic Projection, C.2. S.1. Ocak.41-50.
• KARA, H.& ÇATMA, B.(2017). Modern Türk Kimliğinin Oluşumunda “Türk Kimdir” Tartışmaları ve Türk Ocağı Kurultayı (1924), anemon, Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.5, S.2.339-360.
• KAT, G. (2010). Cumhuriyet Döneminde Yusuf Akçura. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
• METİN, B. (2012). Veled Çelebi’nin Türk Milliyetçiliğinin Doğuş ve Gelişme Sürecindeki Yeri ve Türk Diline Dair Çalışmaları, Karadeniz Araştırmaları, Kış 2012,S.32.99-122.
• OBA, A. E. (1994). Türk Milliyetçiliğinin Doğuşu, Ankara: İmge Yayınları.
• SARINAY, Y. (2000). 20.Yüzyıl Başlarında Türk Milliyetçiliği, Milliyetçi Teşkilatlanmalar ve Etkileri. Türk Ocakları Yüzyıllığı, Ankara: Türk Yurdu Yayınları.
• SARINAY, Y.(2008). Türk Milliyetçiliğinin Tarihi Gelişimi ve Türk Ocakları, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• TOGAY, M. F.(1944). Yusuf Akçura’nın Hayatı. İstanbul: Hüsnütabiat Basımevi.
• TOKLUOĞLU, C.(2013). Ziya Gökalp ve Türkçülük. AÜ SBF Dergisi.C.68.No.3.113-139.
• TUĞCUGİL, A.(1977). Türk Milliyetçiliği Fikir Sistemi Teori, Ankara: Töre Devlet Yayınları.
• TURAN,E.(2011).Milliyetçilik Teorisinin Gelişimi ve Türk Milliyetçiliği. Selçuk Üniversitesi Kadınhanı Faik İçil Meslek Yüksekokulu Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi.S.1.135-147.
• TÜRK OCAKLARI (1973), Türk Ocakları Merkez Binasının Açılmasında Hamdullah Suphi Beyin Söylediği Nutuk, Türk Ocakları Neşriyatı.
• UÇAR, F.(2008). Üç Tarz-ı Siyaset Türkçülüğün Manifestosu Osmanlıcılık- İslamcılıkTürkçülük, Ankara: Fark Yayınları.
• ÜSTEL, F.(2010). İmparatorluktan Ulus-Devlete Türk Milliyetçiliği: Türk Ocakları (1912- 1931), 3. B. İstanbul: İletişim Yayınları.
• YESEVİ, Ç.G.(2012).Türk Milliyetçiliğinin Evrimi. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi. Cilt 4, No:2.75-85.
• YILDIRIM, E.(2014). Türkiye’de Milliyetçilik ve Milli Kimlik: Türkçülüğün Keşfi ve UlusDevletleşme Sürecinde Türk Milli Kimliği. The Journal of Academic Social Science Studies, Number:28. Autumn II. 73-95.
• YILMAZ, M. (2011). Kültürel Dönüşüm Aracı Olarak Halkevleri ve İnan Dergisi, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, S.11, Serander Yayınları.93-106.