İLK DÖNEM TÜRK SOSYOLOGLARIN TÜRK MİLLİYETÇİLİK ANLAYIŞINA BAKIŞ AÇISI

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 256 - 271, 01.10.2018

Bülent Kara

Öz

Sosyolojinin temel iddiası bir toplumdaki eylem ya da davranış formları arasındaki sistematik karşılıklı ilişkileri yani toplumsal yapıyı açıklamaktır. İlk dönem sosyolojinin ya da sosyolojinin ülkemizde kurucuları ve Türkçülük akımının temsilcileri bir yandan bu karşılıklı ilişkileri anlamlandırırken diğer yandan o toplumsal yapının nasıl bir gelişim seyri takip edeceğini anlatmaya ya da biçimlendirmeye çalışmıştır. Buradan hareketle şunu diyebiliriz ki sosyolojinin ilk döneme damgasını vuran sosyologların bir yandan “Türkiye nasıl kurtulur?” sorusuna yanıt ararken hemen akabinde yeni kurulan toplumun çerçevesinin nasıl olacağını da belirlemeye çalışan bir hayal gücüyle sosyoloji yapmaktadır. İlk dönem sosyologları incelediğimizde 1908-1933 yıllarını kapsamakta olup ilk kürsüyü kuran Ziya Gökalp’ten itibaren Yusuf Akçura, Munis Tekinalp MoizKohen , İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu, Mehmet İzzet, Hilmi Ziya Ülken, Mümtaz Turhan Türkçülük akımının temsilcileri olarak karşımıza çıkmaktadır. Sosyolojik yazını incelediğimizde ilk dönem sosyologlar içerisinde bizim açımızdan Türkçülüğü sosyolojik olarak değerlendiren sekiz tane aşağıda belirtilen düşünürlerin görüşlerini makalemize konu edindik. Hülasa bunları ele alırken hayatı, fikir hayatı ve milliyetçilik anlayışını birbirine bağlı tamamlayıcı bir anlayışla ele alıp değerlendirildi. Bu çalışmamızda literatür taraması yaparak Türkçülüğün önemli temsilcilerinin temel kaynaklarını ve onların ardıllarını konuyu nasıl ele aldıklarını betimleyici bir anlayışla analiz edildi

Anahtar Kelimeler

Türkçülük, Milliyetçilik, İlk dönem sosyologlar

The Perspectıve Of Turkısh Natıonalısm In The Fırst Term Turkısh Socıology

Öz

The basic assertion of sociology is to explain the systematic mutual relationship between actions or forms of behavior in a society, that is, socialization. The early period sociologists or sociologists and the representatives of the Turkism movement on the one hand have attempted to explain these reciprocal relations while on the other hand they have tried to explain or shape how the social structure will follow the progress of the society. Hence we can say that the sociology first period marked the sociologist, on the one hand "how to get rid of Turkey?" Newly established in the immediate aftermath when searching for answers to the question is do sociology with an imagination attempting to determine the how the framework of society. When we examine the sociologists of the first period, we see that the representatives of Yusuf Akçura, Munis Tekinalp Moiz Kohen , İsmayıl Hakkı Baltacıoğlu, Mehmet İzzet, Hilmi Ziya Ülken and Mümtaz Turhan Türkçülük are emerging from Ziya Gokalp which has been covering the years 1908-1933.When we examined the sociological literature, the first period was a sociologist and we were the subject of the following nine thinkers' opinions, which sociologically evaluated Turkism from our perspective. In this article, while dealing with them, the concept of life, idea life and nationalism was considered and evaluated in a complementary way. In this study we analyzed the literature and analyzed the basic sources of the Turkist representatives and their successors in a descriptive manner.

Anahtar Kelimeler

Turkism, Nationalism, Early period sociologists

Kaynakça

• Akçura, Y. (2016) “Üç Tarz-ı Siyaset” Ötüken Yayınları.
• Baltacıoğlu, İ.H. (1965) “Türk Milliyeti” Ankara: Gen. Kur. Baş. Yayınları.
• Baltacıoğlu, İ.H. (1994) “Türk’e Doğru” Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• Durmaz, N. (2012) “Mehmet Emin Erişirgil’in Hayatı ve Eserleri” Ankara: Yüksek Lisans Tezi.
• Erişirgil, M.E. (1958) “Türkçülük Devri, Milliyetçilik Devri, İnsanlık Devri” Ankara: Maarif Yayınevi.
• Georgen, F.,(2005) “Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri” Tarih Vakfı.
• Gökalp,(1976) “Türkleşmek, Muasırlaşmak, İslamlaşmak”. Toker Yayınları.
• Gökalp, (1976) “Türkçülüğün Esasları” (Hazırlayan: M. Kaplan) Ankara: TC Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Kaçmazoğlu, H.B. (2001)“Kemalist Modernizm ve Türk Gelenekçi-Muhafazakarlığının Kökleri” Toplum ve Bilim.
• Kongar, E.(1993) “Türk Toplum Bilimcileri 2” İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kaplan, M.(1969) “Mümtaz Turhan” Hisar.
• Landau, J.(1996) “Tekinalp Bir Türk Yurtseveri” İstanbul.
• Mardin, Ş.(1997) “Türk Modernleşmesi Makaleler” İstanbul: İletişim Yayınları.
• Oba, A.E. (1995) “Türk Milliyetçiliğin Doğuşu” Ankara: İmge Kitabevi.
• Öztürk, H.N. (1940) “Türk Modernleşmesinde Bir Yönelim”.
• Özdemir, Ç. (2008) “Türkiye’de Sosyoloji”Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Taştan,Y.K. (2012) “Kanonik Topraklardan Ulusal Vatana: Balkan Savaşları ve Türk Ulusçuluğunun
• Doğuşu”Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü . Tekinalp, M. (1944) “Türk Ruhu” İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Turhan, M. (1980) “Garplılaşmanın Neresindeyiz” İstanbul: Yağmur Yayınları.
• Türkdoğan, (2005) “Ulus-Devlet Düşünürü Ziya Gökalp” İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.