İBN ÂŞÛR’UN TEFSİRİNDE FONETİK YÖNDEN KIRAATLERDEKİ FARKLILIKLAR

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 4 - 15, 01.05.2018

Murat Akkuş

Öz

Kur’ân-ı Kerîm, İslâm’ın doğuşundan günümüze kadar birçok kez tefsir edilmiştir. Müfessirlerin tefsir yazmaktaki asıl hedefleri Cenâb-ı Hakk’ın kelâmından muradını gereği gibi anlamaya çalışmaktır. Arap dili ve edebiyatı âlimi, fakîh, müfessir Muhammed et-Tâhir İbn Âşûr ö.1973 da bu hedefi gaye edinip “et-Tahrîr ve’t-Tenvîr” isimli bir eser te’lif etmiştir. İbn Âşûr te’lifinde tefsir ilmini ilgilendiren pek çok konudan bahsetmiştir. İlgili konulardan kıraat ilmi ve kıraatler hakkında özel bir mukaddime/bölüm ayırmış tefsirinde de kıraatlere detaylı bir şekilde yer vermiştir. İbn Âşûr’un yer verdiği kıraat birikimi içinde ferşî okumalar olduğu gibi fonetik okumalar da vardır. Fonetik okumalar hükümleri birbirinin aynısı olan kaidelerin, aynı kurallar üzerinde icra edilmesiyle ortaya çıkan okumalardır. İbn Âşûr’a göre fonetik okumaların manaya hiçbir etkisi yoktur. Çünkü bunlar aynı kelimenin farklı lehçe ve ağızlarda telaffuzuyla ortaya çıkan okuma şekilleridir. Eda/fonetik yönüyle ele alınan farklılıklar, kelimelerin daha çok telaffuzuyla alakalı olup kıraat imamlarının Kur’ân kıraatinde takip ettikleri ve her birinin kendisine ait olan ya da diğer imamlarla ortak oldukları kuralların öne çıkanlarıdır. Çalışmamızın amacı ise İbn Âşûr’un tefsirinde yer verdiği fonetik yönden kıraat farklılıklarını, tahkîk ve teshîl kıraati; idğâm ve izhâr kıraati; imâle, beyne ve feth kıraati; işmâm ve ihtilâs kıraati; iskân ve itbâ kıraati ve izafet yâ’ları gibi kıraat başlıkları altında ele almaktır

Anahtar Kelimeler

İbn Âşûr, et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Fonetik, Kıraat, Tefsir

Differences In The Recitation In Terms Of Phonetic In The Context Of Ibn Asur’s Tafseer

Öz

The Qur’an has been commented many times from the birth of Islam to our today. The main purpose of the commentators is to try to understand what Allah means by his wisdom.Arabic language and literary scholar, fakıh, commentator Muhammad al-Tahir Ibn Ashur D.1973 published a work titled al-Tahreer wa alTanweer, aiming at related target.Ibn Ashur talked about many issues concerning the interpretation of tafsir In his work.In his commentary on the related topics, he has also included a detailed account of the particular scholarship/chapters about recitation science and recitations.There are also phonetic readings as well as fers readings in the recitation accumulation of Ibn Ashur's place.Phonetic readings are readings that occur when the same premises are executed on the same rules.According to Ibn Ashur, phonetic readings has no effect in comprehension.Because, These are the forms of reading that come out of the same vein with different dialects and pronunciation in the mouths.The differences discussed in the phonetics direction are related to the pronunciation of the words and are prominent in the rules that the Qur'anic imams follow in the Qur'an and that they are common to their own or other imams. The purpose of our study is to be handled of phonetics qıraats Ibn Ashur in his commentary, under the headings of qiraahs such as tahqik and tashil; idqam and izhar; imala, beyna and fath, ismam and ihtilas, iskan and itba and izafat ya’s

Anahtar Kelimeler

Ibn Ashur, al-Tahreer wa al-Tanweer, Phonetic, Qiraah, Tafser.

Kaynakça

• Adıgüzel, M. (1998). Kıraatler Açısından Razi ve Tefsir-i Kebiri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Çollak, F. (2008). “Revm”. (Cilt. XXXV, 32). İstanbul: DİA.
• Dabba, A. (1420/1999). el-İzâe fi beyâni usûli’l-kırâat. Kahire: el-Mektebetü’l-Ezheriyye.
• Dânî, E. A. (1999). Câmiu’l-beyân fi’l-kıraâti’s-seb’ı’l-meşhura. Ankara.
• ___________, (1930). et-Teysîr fi’l-kırâati’s-seb’a. İstanbul.
• Devserî, İ. (1429/2008). Muhtasaru’l-ibârât li mu’cemi mustalahâti’l-kıraât. Riyad: Daru’l- Hadarâ li’n-Neşri ve’t-Tevzî.
• Dimyâtî, A. (2011). İthâfu fudelâi’l-beşer fi’l-kırâati’l-erbeati aşere. Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye.
• Durmuş, İ. (1998). “Hemze”. (Cilt XVII, 192). İstanbul: DİA.
• Efendî, M. E. (ts). Umdetü’l-hıllân fî izâh-ı zübdeti’l-irfân. İstanbul: Asitane.
• Fîrûzâbâdî, M. (2005). el-Kâmûsü’l-muhît. Beyrut.
• Hârûf, M. F. (2006). el-Müyesser fi’l-kırâati’l-erbe’ı-aşer. Şam.
• İbn Âşûr, M. T. (ts). Tefsîru’t-tahrîr ve’t-tenvîr. Tunus: Daru Sahnun.
• İbn Bâziş, E. C. (1984). Kitâbü’l-iknâ’ fi’l-kırâati’s-Seb’. Dımeşk: Darü’l-Fikr.
• İbn Ebî Meryem, N. (1993). el-Mûdah fî vücûhi’l-kırâati ve ilelihâ. Mekke.
• İbn Manzûr. (ts). Lisânü’l-Arab. Beyrut: Dâru Sâdır.
• İbn Mihrân, A. (2011). el-Mebsût fi’l-kırâati’l-aşr. Dımeşk.
• İbn Mücahid. (ts). Kitabü’s-seb’ fi’l-kırâât. Mısır: Daru’l-Mearif.
• İbnü’l-Cezeri. (1971). en-Neşr fi’l-kırâati’l-aşr. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Kaya, A. (2000). “İhtilâs”. (Cilt XXI, 570). İstanbul: DİA
• Mekkî, E. M. (1982). et-Tebsıra fi’l-kırâati’s-seb’. Hindistan.
• __________. (ts). el-İbâne an-meâni’l-kırâati. Kahire.
• Nehhâs, E. C. (2008). İ’râbü’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru’l-Marife.
• Pâlûvî, A. (ts). Zübdetü’l-irfân. İstanbul.
• Suyûtî. (ts). el-İtkân fî ulûmi’l-Kur’ân. Kahire.
• Sümâtî, (2007). Mürşidü’l-kârii ilâ tahkîki meâlimi’l-mekârii. Kahire.
• Temel, N. (2009). Kıraât ve Tecvid Istılahları. İstanbul.
• Ünal, M. (2005). Kur’ân’ın anlaşılmasında kırâat farklılıklarının rolü. Ankara.
• Yezîdî, A. (1998). el-Ca’berî ve menhecühü fi kenzi’l-meânî fî şerh-i hırzi’l-emânî ve vechi’t-tehânî. Mağrib.
• Zemahşerî. (1418/1998). el-Keşşâf an hakâiki ğavâmidi’t-tenzîl ve uyûni’l-egâvîl fî vücühi’t- te’vil,. Riyad: Mektebetü’l-Abîkân.
• Zürkânî, M. (1995). Kitâb-ü menâhili’l-irfân fî ulûmi’l-Kurân. Beyrut.