Altın Borsası İşlemlerinin En Düşük Ve En Yüksek Değerlerinin Var Vektör Otoregresif Model İle Analizi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 1, 116 - 139, 01.05.2018

Ebrucan İslamoğlu

Öz

Altın geçmişte olduğu gibi günümüzde de en değerli yatırımdır. Borsalar işlem gören yatırım araçlarına göre çeşitli isimler almaktadır ve altının da yüksek işlem hacmi nedeniyle kendi borsası bulunmaktadır. Altın borsası altın işlemlerinin yapıldığı borsalardır. Altın borsası, altın işlemlerinin daha uygun koşullar altında yapılmasını sağlar ve altın için bazı standartlar getirmiştir. Bilindiği gibi borsalar ticari mal ve evrakların alım-satım işlemlerinin yapıldığı kurumsal piyasalardır. Altın borsası da aynı özellikleri taşımaktadır. Altının uluslararası anlamda yapılan ticareti için borsalar büyük bir önem taşımaktadır. Çalışmada altın borsası işlemlerinin en düşük ve en yüksek değerleri arasındaki Granger nedensellik ilişkileri test edilmiş, ilişkilerin yönü ve büyüklüğü Vektör AutoRegressive VAR modeli ile analiz edilmiştir. Başlangıçta, birim kök testi yapılarak serilerin durağan olmaları sağlanmış daha sonra sırasıyla etki-tepki analizi ve varyans ayrıştırması yoluyla 10 dönemlik tahminler yapılmıştır. Değişkenler arasında nedensellik ilişkisinin olması, altın borsası işlemleri serisinin en düşük ve en yüksek değerleri arasında bir yönlü nedenselliğin varlığı anlamına gelir

Anahtar Kelimeler

Altın Borsası İşlemleri, VAR Modeli, Granger Nedensellik Testi, Etki - Tepki Analizi, Varyans Ayrıştırması, Durağanlık.

Analysıs Of The Lowest And The Hıghest Values Of The Gold Exchange Transactıons By Usıng Var

Öz

Gold is the most precious investment instrument in nowadays just as in the past. Stock exchanges take different names according to operand investment instruments and gold has own stock exchanges due to its high volume. Golden stock exchange makes golden process. Golden stock exchange ensure to make golden process under more appropriate circumstances and get certain standards for gold. As known, stock exchanges are institutional markets that make a trade of commodity and documents. Golden operations carry these properties too. Stock exchanges play an important role in international golden commerce. In this study, Granger causality relationship which is between the highest and the lowest golden stock exchange operations values were tested, direction and size of relations were analyzed by Vector AutoRegression VAR model. Initially, the unit root test was applied to prevent series from non-stationarity. Then, respectively predictions were made for 10 periods by using Impulse-Response Analysis and Variance Decomposition. If there is causality relationship between values, it means that there is one-dimensional causation between the highest and the lowest values of Gold Exchange Operations series

Anahtar Kelimeler

Golden Stock Exchange, VAR Model, Granger Causality Test, İmpulse - Response Analysis, Variance Decomposition, Stationarity.

Kaynakça

• Adrian, C. ve Darnell, A. (1990), Dictionary of Econometrics, England: Edward Elgar Publications.
• Akben, A.Peter (1980). “The economics of Gold Price Movements,” Economic Review, Federal Reserve Bank of Richmont, sf. 3-13.
• Aksoy, M., ve Topçu, N. (2013). Altın ile hisse senedi ve enflasyon arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), sf. 59-78.
• Aksoy, M., ve Topçu, N. (2013). Altın ile hisse senedi ve enflasyon arasındaki ilişki. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(1), sf. 59-78.
• Aksu, E. (2008). Altın piyasasında fiyat oluşumu, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Atatürk Üniversitesi.
• Ariovich, G. (1983). The impact of political tension on the price of gold. Journal For Studies in Economics and Econometrics, 16, sf. 17-37.
• Baker, S. A. ve Tassel, R. C. (1985). Forecasting the price of gold: A fundamentalist approach. Atlantic Economic Journal, 13(4), sf. 43-51.
• Brooks, C. (2008). Introductory econometrics for finance. (Second Edition), USA: Cambridge University Press.
• Chan, Luke ve Dean Mountain (January 1988). “The Interactive and Causal Relationships Involving Precious Metal Price Movements, An Analysis of the Gold and Silver Markets,” Journal of Business and Economic Statisitcs, Vol.6, No.1.
• Chappell, D. ve Dowd, K. (1997). A simple model of the gold standard. Journal of Money, Credit and Banking, 29 (1), sf. 94-105.
• Chowghury, A. R. (1993). Does Exchange Rate Volatility Depress Trade Flows? Evidence from Error Correction Models, The Review Of Economics and Statistics, 76, sf. 700-706.
• Chua, J. H., Sick, G., Woodward, R. S. (1990). Diversifying with gold stocks. Financial Analysts Journal, 46(4), sf. 76-79.
• Cıner C. (2001). “On the Long Run Relationship Between Gold and Silver Prices, A Note”. Global Finance Journal, 12, sf. 299-303.
• Deveci, D. (2013). Predicting gold and silver spot prices in Turkey. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
• Dickey, D. A., Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root, Journal of the American Statistical Assosiation, 74, sf. 427-431.
• Dickey, D. A., Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics For Autoregressive Time Series With a Unit Root, Econometrica, 49, sf. 1057-1072.
• Dooley, M. P., Isard, P., Taylor, M. P. (1995). Exchange rates, country-specific shocks, and gold. Applied Financial Economics, 5(3), sf. 121-129.
• Dünya Bülteni. (2008) Erişim adresi:http://www.dunyabulteni.net/index.php?aType=haberArchive&ArticleID=36654.
• Erer, D. (2011). Altın piyasasındaki oynaklık ve altın vadeli işlem sözleşmesi ile korunma yolu. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Escribano, A. and C.W.J. Granger (1998). “Investing the Relationship Between Gold and Silver Prices”. Journal of Forecasting, 17(2), sf.81-107.
• Ghosh, D., Levin, E. J., Macmillan, P., Wright, R. E. (2004). Gold as an inflation hedge? Studies in Economics and Finance, 22(1), sf. 1-25.
• Ghosh, Dipak, Eric Levin ve Peter Macmillan (Ocak 2002). “Gold As An Inflation Hedge?”, Discussion Paper Series Department of Economics, University of St. Andrews.
• Granger C. W. J. (1981). Some Properties of Time Series Data and Their Use in Econometric Model Specification, Journal of econometrics 16.
• Granger, C. ve Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometric. Journal of Econometrics, 2, sf. 111-120.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations By Ekonometric Models and Cross Spectral Methods’, Econometrica, 37.
• Granger, C. W. J. (1980). Some Comments on The Role of Time Series Analysis in Econometrics, Editör: Jon Kmenta, New York, James B. Ramsey Academic Press.
• Gujarati N.N.(1995). “Basic Econometrics”, McGraw-Hill, Newyork.
• Gujarati, N.D. (1999). Temel Ekonometri, (Çev. Ü. Şenesen ve G.G. Şenesen), Literatür Yayınları, İstanbul.
• Harmstone, Stephan (1998). “Gold As a Store of Value.” World Gold Council, Research Study, No.22.
• Kasapoğlu, Ö. (2007). Parasal Aktarım Mekanizmaları: Türkiye için Uygulama, TCMB Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara, Şubat.
• Kaufmann, T. D. ve Winters, R. A. (1989). The price of gold: A simple model. ResourcesPolicy, 15, sf. 309-313.
• Keating, J.W. (1990). Identifying VAR Models Under Rational Expectations, Journal of Monetary Economics, 25.
• Kolluri, B. R. (1981). Gold as a hedge against inflation: An empirical investigation. Quarterly Review of Economics and Business, 21, sf. 13-24.
• Koutsiyannis, A.(1983). A Short-Run Pricing Model For A Speculative Asset, Tested With Data From The Gold Bullion Market, Applied Economics, 15, sf. 563-581.
• Kutlar, A. (2000). Ekonometrik Zaman Serileri, Ankara: Gazi Kitapevi, sf. 1-13.
• Lashgari, K. Melek (Summer 1992). “Information From Successive Changes in Gold and Silver Prices During Phases of the Business Cycles”, Journal of Economics and Finance. Vol.16, Issue 2, sf. 13.
• Laurent, R. D. (1994). Is there a role for gold in monetary policy?. Economic Perspectives (Federal Reserve Bank of Chicago), 18, sf. 2-14.
• Levin, E. J. ve Wright, R. E. (2006, June). Short - run and long - run determinants of the price of gold. World Gold Council. Erişim Adresi: https://www.gold.org/
• Lili, L., ve Chengmei, D. (2013). Research of the influence of macro-economic factors on the price of gold. Procedia Computer Science, 17, sf. 737-743.
• Mahdavi, S. ve Zhou, S. (1997). Gold and commodity prices as leading indicators of inflation: Tests of long-run relationship and predictive performance. Journal of Economics and Business, 49, sf. 475- 489.
• Menase, M. (2009). Altın piyasası ve Türkiye' de altın fiyatlarını etkileyen faktörlerin analizi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Moore, G. H. (1990). Gold prices and a leading index of inflation. Challenge, 33(4), sf. 52-56.
• Öztürk, F. ve Açıkalın, S. (2008). Is gold a hedge against turkish lira? South East European Journal of Economics and Business, 3(1), sf. 35-40.
• Ranson, D. (2005a). Why gold, not oil, is the superior predictor of inflation. London: World Gold Council.
• Ranson, D. (2005b). Inflation protection: Why gold works better than “linkers”. London: World Gold Council.
• Ratner, Mitchell. “Inflation, Currency Devaluation and the Price of Gold” (Jan 1992). American Business Review, Vol.10, Issue 1, sf. 93.
• Saraç, O. ve Bayhan, A. C. (2013). “Kıymetli Maden Altının Ekonomi Politikası ve Bankacılık Sektörü Çerçevesinde Değerlendirilmesi”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, Cilt:5, No:2, Issne:1309- 8012.
• Sefa, M. (2013). Türkiye'deki altın fiyatlarının ekonometrik analizi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Sherman, E. J. (1982). New gold model explains variations. Commodity Journal, 17, sf. 16-20.
• Sherman, E. J. (1983). A gold pricing model. Journal of Portfolio Management, 9, sf. 68-70.
• Sherman, E. J. (1986). Gold investment: Theory and application. New York: Prentice Hall.
• Sims C. (1980). “Macroeconomics and Reality” , Econometrica, No.8, pp.1-49.
• Sjaastad, L. A. (2008). The price of gold and the exchange rates : Once again. Erişim adresi: http://www.is.uwa.edu.au/__Data/Assets/Pdf_File/0011/98660/07_20_Sjaastad.Pdf
• Sjaastad, L. ve Scaccivvillani, F. (1996). The price of gold and the exchange rate. Journal of International Money and Finance, 15, sf. 879-897.
• Smith, G. (2001). The price of gold and stock price indicates for the United States. Erişim Adresi: https://Www.Gold.Org/Download/Value/Stats/Research/Pdf/Goldandusstockındicesdec2001%20fina. Pdf.
• Smith, G. (2002). London gold prices and stock price indices in Europe and Japan. Erişim Adresi: https://Www.Gold.Org/Download/Value/Stats/Research/Pdf/Goldandeujpstockındicesfeb2002. Pdf.
• Smith, Graham (Şubat 2002). “London Gold Prices and Stock Price Indices in Europe and Japan”, Erişim Adresi:http://www.gold.org/value/stats/research/pdf/gold&eujpstockindicesFeb2002.pdf.
• Smith, Graham (Kasım 2001). “The Price of Gold and Stock Price Indices for the United States.” http://www.gold.org/value/stats/research/pdf/gold&USStockIndicesDec2001%20 fina.pdf.
• Taşçı, F. İ. (2010). Ekonometrik bir yaklaşımla altın piyasasının incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Topçu, A. (2010, Ocak). Sermaye Piyasası Kurulu. Altın fiyatlarını etkileyen faktörler. Erişim Adresi: http://Www.Spk.Gov.Tr/Yayingoster.Aspx?Yid=1016&Ct=F&Action=Displayfile.
• Toraman, C., Başarır, Ç., Bayramoğlu, M. F. (2011). Altın fiyatlarını etkileyen faktörlerin tespiti üzerine: Mgarch modeli ile bir inceleme. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 3(1), sf. 1-20.
• Tully, E. ve Lucey, B. M. (2005). An apgarch investigation of the main influences on the gold price. Erişim Adresi : http://Ssrn.Com/Abstract=792205.
• Tully, E. ve Lucey, B.M. (2007). “A power GARCH examination of the gold market”, Research In International Business and Finance, 21, sf. 316–325.
• Vural, M. G. (2003). Altın piyasası ve altın fiyatlarını etkileyen faktörler. Ankara: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Piyasalar Genel Müdürlüğü.
• Wahab M., R. Cohn and M.Lashgari (1994). “The Gold-Silver Spread:Integration, Cointegration, Predictability and Ex-ante Arbitrage”, Journal of Future Markets, 14(6), sf.707-756.
• Yamak, R., Korkmaz, A. (2005). Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi ilişkisi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 2, sf. 11-29.
• Yazdani - Chamzini, A., Yakhchali, S. H., Volungevičienė, D., Zavadskas, E. K. (2012). Forecasting gold price changes by using adaptive network fuzzy inference system. Journal of Business Economics And Management, 13(5), sf. 994-1010. Erişim Adresi : http://dx.doi.org/10.3846/16111699.2012.683808.