VALUES IN THE READING PASSAGES THAT ARE USED IN ELEMENTARY SCHOOL 6TH GRADE SOCIAL SCIENCES TEXTBOOK

Yıl 2015, Sayı: 5, 194 - 207, 01.08.2015

Yahya Akyol

Öz

The purpose of this study is to detect the morals included in Primary School 6th grade Social Sciences textbook. The method of the research is based on qualitative research methodology. The data source of the study is composed of a 6th grade Social Sciences textbook which was distributed to Primary schools for free by the Ministry of Education in 2015-2016 education year. The sample of the study consists of 3 texts randomly chosen out of each unit, which are 21 in total. Morals were detected by examining and analyzing the texts. Among the text examined in the study, the most common morals were found to be being scientific, freedom, being fair, democratic attitude, responsibility. The least common morals were found to be open-mindedness, caring family unity, to be determined, being idealist, patience, being open to innovation. In the end, the importance of choosing the right texts to teach morals to children and representing the morals included in the curriculum was emphasized.

Anahtar Kelimeler

Values, values education, social sciences textbook

ORTAOKUL 6.SINIF SOSYAL BİLGİLER DERS KİTABINDA KULLANILAN OKUMA METİNLERİNDE YER ALAN DEĞERLER

Öz

Bu araştırmanın amacı, Ortaokul 6.sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabında yer alan metinlerin içerdikleri değerleri belirlemektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma evrenini, Millî Eğitim Bakanlığı tarafından 2015–2016 eğitim-öğretim yılında İlköğretim okullarına ücretsiz dağıtılan bir adet 6.Sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabı, araştırmanın örneklemini ise 6.Sınıf Sosyal Bilgiler ders kitabından her üniteden rastgele seçilen 3 metin olmak üzere toplam 21 metin oluşturmaktadır. Örneklemi oluşturan metinler incelenerek, yapılan analizler sonucunda, metinlerde yer alan değerler tespit edilmiştir. İncelenen metinlerde en fazla bulunan değerler bilimsellik, özgürlük, adil olma, demokratik tutum, sorumluluk değerleri, en az bulunan değerler ise açık fikirli olmak, aile birliğine önem vermek, azimli olmak, idealist olmak, sabırlı olmak ve yeniliklere açık olmak değerleridir. Araştırma sonucunda sosyal bilgiler ders kitabına seçilecek metinlerin çocuklara değer kazandıracak nitelikte olmasına ve programda yer alan değerleri de temsil etmesinin önemi vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Değerler, değerler eğitimi, sosyal bilgiler ders kitabı

Kaynakça

• Aktan, O., & Padem, S. (2013). İlköğretim 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Kitabında Kullanılan Okuma Metinlerinde Yer Alan Değerler. Asya Öğretim Dergisi , 44-55.
• Akyol, Y. (2011). İlöğretim 7.Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Türk Tarihinde Yolculuk Ünitesinin Çocuk Edebiyatı İle İlişkilendirilmesinin Öğrencilerin Empati Becerilerine Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Manisa: Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Akyol, Y., & Özünal, S. (2015). Ortaokul Türkçe Ders Kitaplarının Etkin Vatandaş Yetiştirme Açısından İncelenmesi. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi , 193-211.
• Balcı, A. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Balcı, A., & Yelken, T. Y. (2013). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Değerler ve Değer Eğitimi Uygulamaları Konusunda Öğretmen Görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi , 195-213. Bostrom, K. L. (1999). The Value Able Child, Teaching Values at Home and School. Illinois: Addision Wesley Educational Publishers Inc. Çengelci, T. (2010). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitiminin Gerçekleşmesine İlişkin Bir Durum Çalışması. Yayımlanmamış Doktora Lisans Tezi . Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Demirel, M. (2009). A review of elementary education curricula in Turkey: Values and values education. World Applied Sciences Journal , 670-678.
• Demirtaş, S. (2009). Çocuk Yuvasında Kalan Korunmaya Muhtaç Çocukların Değer Eğitiminde Yaratıcı Dramanın Etkililiği”. Yayımlanmamış Doktora Tezi . Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Dönmez, C., & Yazıcı, K. (2006). Sosyal Bilgilerde Öğrencilerin Okuduğunu Anlama Becerilerinin Geliştirilmesinde Metin Yapısına Bağlı Olarak Kullanılabilecek Strateji ve Teknikler. Sosyal Bilimler Dergisi , 137-154. Elbir, B., & Bağcı, C. (2013). Değerler Eğitimi Üzerine Yapılmış Lisansüstü Düzeyindeki Çalışmaların Değerlendirilmesi. Turkısh Studies , 1321-1333.
• Ersoy, F., & Şahin, T. (2012). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarının Değerler Eğitimi Yaklaşımları Açısından İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri , 1535-1558.
• Fidan, N. K. (2013). Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi: Nitel Bir Araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies , 361-388.
• Güçlü, M. (2015). Türkiye'de Değerler Eğitimi Konusunda Yapılan Araştırmalar. 720-732.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2005). Yeni İnsan ve İnsanlar/Sosyal Psikolojiye Giriş. İstanbul: Evrim Yayınevi.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaymakcan, R., & Meydan, H. (2011). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Programları ve Öğretmenlerine Göre Değerler Eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi , 29-55.
• Kenan, S. (2009). Modern Eğitimde Kaybolan Nokta: Değerler Eğitimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri , 259-295.
• Kepenekçi, Y. K. (2003). İlköğretimde İnsan Hakları ve Sorumluluk Eğitimi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi , 280-299.
• Koç, K. (2007). İlköğretim 7.Sınıflarda Okutulan Vatandaşlık ve İnsan Hakları Eğitimi Dersinde Öğrenciye Kazandırılması Amaçlanan Evrensel Değerlere İlişkin Tutmlar Üzerine Öğretim Sürecinin Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi . Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Mindivanlı, E., Küçük, B., & Aktaş, E. (2012). Sosyal Bilgiler Dersinde Değerlerin Aktarımında Atasözleri ve Deyimlerin Kullanımı. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi , 93-101.
• Özen, Y., Güleryüz, K., & Özen, H. B. (2012). İlköğretim1-3 Sınıf Hayat Bilgisi 4-5 Sınıf Sosyal Bilgiler Dersindeki Değerler ve Değerler Eğitiminin İncelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmları Dergisi , 277-286.
• Özmen, C., Er, H., & Gürgil, F. (2012). İlköğretim Branş Öğretmenlerinin Değerler Eğitimine İlişkin Görüşleri Üzerine Bir Araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 297-311.
• TDK. (2014). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Theodorson, G., & Theodorson, A. (1969). A Modern Dictionary of Sociology. New York: Barnes and Nobel Books.
• Tokdemir, M. A. (2007). Tarih Öğretmenlerinin Değerler ve Değerler Eğitimi Hakkındaki Görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi . Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Topkaya, Y. (2011). Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Değerlerin Ders Kitaplarına Yansıma Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi . Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yaşar, Ş., & Çengelci, T. (2012). Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimine İlişkin Bir Durum Çalışması. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi , 1-23.
• Yazıcı, K. (2006). Değerler Eğitimine Genel Bir Bakış. Türklük Bilimi Araştırmları Dergisi , 499-522.
• Yazıcı, K. (2014). Medya ve Değerler. R. Turan, & K. Ulusoy içinde, Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi (s. 141-190). Ankara: Pegem A Akademi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yiğittir, S., & Kaymakcı, S. (2012). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı Uygulama Kılavuzunda Yer Alan Etkinliklerin Değer Eğitimi Yaklaşımları Açısından İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi , 49-73.