Unfounded Religious Rituals in Television Series

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 22, 188 - 214, 30.06.2025

Mahmut Kutlu

https://doi.org/10.56133/intermedia.1614647

Öz

This study aims to raise social awareness and consciousness in the context of religion. The “Camdaki Kız” series, which is examined among the series that reach millions on the screens, constitutes the sample of the study, and the distorted religious rituals shown in the series constitute the problem of the study. While screens convey healthy information to the audience on the one hand, they can sometimes turn into a tool for conveying false information on the other. In this context, it can negatively affect and change the social, cultural and psychological attitudes of individuals. In our country, where media literacy is not at high levels in terms of society, it is among the possibilities that the audience perceives the erroneous religious content they see on the screen correctly and thus applies it in their own practices. In the study, the semiotic method and discourse analysis method, which are frequently used in qualitative research, were used together. With this design, the integrity of religion - ritual and the character relationship were tried to be analyzed. It was found that the first season of the examined television series was mostly associated with religious rituals. The events experienced between Nalan and Feride among the fictional characters constructed in the series and the dialogues in some scenes constitute examples of some incorrect rituals in terms of religion. The study draws attention to these mistakes and emphasizes the negative aspects of television productions.

Anahtar Kelimeler

television , tv series , religious ritual , camdaki kız , media literacy

Televizyon Dizilerinde Gerçek Dışı Dini Ritüeller

Öz

Bu çalışma dini bağlamda toplumsal bilinçlenme ve farkındalık amacı taşımaktadır. Ekranlardan milyonlara ulaşan diziler arasından incelenen “Camdaki Kız” dizisi çalışmanın örneklemini, dizide gösterilen çarpıtılmış dini ritüeller ise çalışmanın problemini oluşturmaktadır. Ekranlar bir yandan sağlıklı bilgiyi izleyiciye ulaştırırken diğer yandan kimi zaman yanlış bilgileri aktarma aracına da dönüşebilmektedir. Bu bağlamda bireylerin sosyal, kültürel ve psikolojik tutumlarını negatif yönde etkileyip değiştirebilmektedir. Medya okuryazarlığının toplumsal açıdan üst seviyelerde olmadığı ülkemizde izleyicinin ekranda gördüğü hatalı dini içerikleri doğru olarak algılaması ve bu şekilde kendi pratiklerinde uygulaması olasılıklar arasındadır. Çalışmada nitel araştırmalarda sıklıkla kullanılan göstergebilim yöntemi ve söylem analizi yöntemi birlikte kullanılmıştır. Bu tasarım ile din - ritüel bütünlüğü ve karakter ilişkisi çözümlenmeye çalışılmıştır. İncelenen televizyon dizisinin ilk sezonunun daha çok dini ritüeller ile ilişkilendirildiği bulgulanmıştır. Seride inşa edilen kurgusal karakterler arasında Nalan ile Feride arasında yaşanan olaylar ve bazı sahnelerde geçen diyaloglar dini açıdan bir takım yanlış ritüellere örnek teşkil etmektedir. Çalışma bu yanlışlıklara dikkat çekerek televizyon yapımlarının olumsuz yönüne vurgu yapmaktadır.

Anahtar Kelimeler

televizyon , dizi film , dini ritüel , camdaki kız , medya okuryazarlığı

Kaynakça

• Adams, R. (2017). Michel Foucault Discourse. https://criticallegalthinking.com/2017/11/17/michel-foucault.
• Ağbal, D. (2012). Kur’ân’da Burçlar: Mahiyeti ve İnsana Etkisi Bağlamında. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (38), 249-276.
• Ak, S. (2022). Schwartz Değerler Ölçeği Bağlamında “Camdaki Kız” Dizisinin İçerik Analizi. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(1), 339-356. https://doi.org/10.48146/odusobiad.1054713
• Akşit, C. (2011). İslam Ceza Hukuku ve İnsani Esasları. İstanbul: Gümüşev Yayıncılık.
• Albayrak, K. (2002). Dinlerde Günah Kavramı ve Kurtuluş Yolları. Dini Araştırmalar, 4(12), 87-107.
• Aydın, H. (2024). Pandoranın Dijital Kutusu!. https://m.haber7.com (Access date: 19 October 2024).
• Basmacı, P. (2022). Namusun Göstergebilimsel Analizi: “Camdaki Kız” Örneği. International Journal of Social And Humanities Sciences, 6(2), 23-48.
• Besnard, M. A., Clement, O., & Mehl, R. (1983). Hıristiyan İlahiyatı (Trans. Mehmet Aydın). Konya: An Basımevi.
• Bitmez, M. N. (2023). Medya ve Filmlerin Travma Etkisi (Rep. Sevim Kartol). Gönül Kültür ve Medeniyet Dergisi, 147, 50-55.
• Boyce, J. (2016). Born Bad: Original Sin and the Making of the Western World. Catapult.
• Böke, E. G. (2012). Tövbe Şartları ve Hükmü. TDV İslâm Ansiklopedisi Skin 41. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. https://islamansiklopedisi.org.tr/tovbe#2-fikih
• Budayıcıoğlu, G. (2019). Camdaki Kız. İstanbul: Doğan Kitap.
• Budda, A.H.Ö. (1935). Dinler Tarihi. İstanbul: Vakit Gazete Matbaa.
• Büyükbaykal, G. (2007). Televizyonun Çocuklar Üzerindeki Etkileri. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi| Istanbul University Faculty of Communication Journal, (28), 31-44.
• Challaye, F. (1998). Dinler Tarihi (Trans. Semih Tiryakioğlu). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Coker, D. O. (2011). Medya Çalışmaları: Teoriler ve Yaklaşımlar Dan Laughey (Trans. Ali Toprak). Kültür ve İletişim, 14(1), 169-175.
• Çakır, A. (2020). Söylem Analizi Ne Demek İstiyorsun? Konya: Palet Yayınları.
• Çamdereli, M. (2018). Din Ekranda Nasıl Durur? Medyada Dinin Popüler Temsilleri. İstanbul: Ketebe Yayınları.
• Çelik, F. (2024). Medya ve Şiddet: Bir Bibliyometrik Analiz. TRT Akademi, 09(20), 34-54. https://doi.org/10.37679/trta.1395640
• Din İşleri Yüksek Kurulu (2017). Salât-ı Münciye, Salât-ı Tefrîciye Dualarının Dinî Dayanağı Var Mıdır? https://kurul.diyanet.gov.tr (Access date: 19 October 2024).
• Din İşleri Yüksek Kurulu (2022). Bir Kadının Jinekolojik Muayene Olması ya da Rahim Ultrasonu Çektirmesi Guslü Gerektirir mi? https://kurul.diyanet.gov.tr (Access date: 19 October 2024).
• Divekçi, C. (2009). Zina Hakkındaki Bir Âyetin İletişim Psikolojisi Açısından Tahlili. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (11), 163-178.
• Diyanet Haber (2023). Astrolojiye İnanmak. https://www.diyanethaber.com.tr/astrolojiye-inanmak (Access date: 19 October 2024).
• Diyanet Kurul. (2022). Salâtu Selam Nedir? Hz. Peygamber’e (s.a.s.) Nasıl ve Hangi Lafızlarla Salât-u Selam Getirilir?. https://kurul.diyanet.gov.tr (Access date: 19 October 2024).
• Duman, S. (2018). Söylem Araştırması. Ankara: Dorlion Yayınları.
• Esslin, M. (1991). Televizyon Çağı: TV Beyaz Camın Arkası (Trans. Murat Çiftkaya). İstanbul: Pınar Yayınları.
• Foucault, M. (2014). Bilginin Arkeolojisi Michel Foucault (Trans. Veli Urhan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gazali, İ. (2016). Tevbe Kitabı (Trans. İshak Doğan). İstanbul: İlke Yayıncılık.
• Gottdiener, M. (2005). Postmodern Göstergeler/Maddi Kültür ve Postmodern Yaşam Biçimleri (Trans. Hakan Gür, Arhan Nur & Erdal Cengiz). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Guiraud, P. (2016). Göstergebilim (Trans. Mehmet Yalçın). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
• Heyser, J. E. (2007). http://patft.uspto.gov/netacgi/nph (Access date: 23 November 2024).
• Hoover, S. M. (2021). Dijital Çağda Çocuk Medyası (ve Din): Zorluklar ve Koşullar. Çocuk ve Medeniyet Dergisi, 6(12), 197-206. https://doi.org/10.47646/CMD.2021.268
• Hökelekli, H. (2011). Ailede, Okulda, Toplumda Değerler Psikolojisi ve Eğitimi. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Irhamni, S., Nurhikmah, C., & Malik, A. S. (2024). Hikmah Larangan Mendekati Zina dalam QS Surah Al-Isra'Ayat 32 Perspektif Tafsirr Al-Mishbah. Muttaqien; Indonesian Journal of Multidiciplinary Islamic Studies, 5(1), 49-61. https://doi.org/10.52593/mtq.05.1.04
• Kanal D. (2021). Camdaki Kız TV series https://www.kanald.com.tr/camdaki-kiz (Access date: 1 October 2024).
• Kanal D. (2024). Camdaki Kız Oyuncular https://www.kanald.com.tr/camdaki-kiz/oyuncular (Access date: 13 October 2024).
• Karaçam, İ. (2015). İslam'da Tevbe. MÜ İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Karadaş, A. G. N. (2013). Televizyon Dizilerinde Gücün Temsili. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(2), 67-90.
• Karaman, H. (2012). Kur’an-ı Kerim ve Açıklamalı Meali (10. pr.). Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. , Karaman, K. (2010). Ritüellerin Toplumsal Etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2010(21), 227-236.
• Karataş, H. (2020). Şintoizm’de Arınma Ayinleri. The Journal of Academic Social Science Studies, (78), 1-12. http://dx.doi.org/10.29228/Jasss.40299
• Katar, M. (2012). Tövbe Diğer Dinlerde. TDV İslâm Ansiklopedisi Skin 41. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. https://islamansiklopedisi.org.tr/tovbe#4-diger-dinlerde
• Kaya, E. K. (2017). Dilsel Kod Ve Gösterge Arayüzünde ‘Zengin’ ve ‘Fakir’inşası: Bir Yerli Televizyon Dizisinin Eleştirel Söylem Çözümlemesi. Journal of Sociological Studies/Sosyoloji Konferanslari, (56), 43-66.
• Kaya, S., & Kımter, N. (2022). Yerli İki Televizyon Dizisinin Din ve Değerler Psikolojisi Açısından Karşılaştırılmalı Olarak İncelenmesi: (Gönül Dağı ve Yasak Elma Örnekleri). Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 9(4), 387-416.
• Kazıcı, Z. (1978). İslam Günah ve Tevbe. İslam Medeniyeti Dergisi, 3(33), 9-15.
• Khairunisa, N., Hidayat, R., & Supriyanto, J. (2024). Pergaulan Bebas Perspektif QS Al-Isra’: 32. In Proceeding International Conference on Tradition and Religious Studies, 3(1), 149-157.
• Kur’ân Meâli. (2019). Zümer Sûresi. https://www.kuranvemeali.com/zumer-suresi/53-ayeti-meali
• Kutlu, M. (2022). Sosyal Medyada Hatalı Dini Paylaşımların Analizi (Analysis of False Religious Posts on Social Media). Ahi Evran Akademi, 3(2), 14-30.
• Kutlu, M. (2023). An Evaluation on the Cinematographic Presentation of Historical and Spiritual Characters. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi, 6(2), 186-203. https://doi.org/10.47951/mediad.1368233
• Küçük, O., & Koçak, M. C. (2021). TV Dizilerinde Alt Gelir Grubunun Temsili. Journal of Humanities and Tourism Research, 11(4), 690-701.
• Larsen, S. (2014). Parrēsia: Notes on the Thought of Michel Foucault. https://criticallegalthinking.com/2014/09/11/parresia-notes-thought-michel-foucault/
• Laughey, D. (2010). Medya Çalışmaları: Teoriler ve Yaklaşımlar (Trans. Ali Toprak). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Michel, T. (1992). Hıristiyan Tanrı Bilimine Giriş (Dinler Tarihine Katkı). İstanbul: Orhan Basımevi.
• Mills, S. (2023). Söylem ve İktidar - Foucault'yu Anlamak. Ankara: Fol Kitap. Nabila, I. F. (2024). Tafsir Ayat Larangan Mendekati Zina pada QS al-Isra [17]: 32: Perspektif Teori Mitologi Roland Barthes. Ulumul Qur'an: Jurnal Kajian Ilmu Al-Qur'an dan Tafsir, 4(1), 47-60.
• Nazillili, M. H. A. (1891). Hazinetü’l-Esrar ve Celiletü’l-Ezkar. İstanbul Matbaa-i Âmire.
• Nee, W. (2006). The Normal Christian Life. Hendrickson Publishers. Niebuhr, H. R. (1935). Man the Sinner. The Journal of Religion, 15(3), 272-280.
• Oğuz, G. Y. (2000). Cinsiyet Rolleri ile İlgili Stereotiplerin Televizyonda Sunumu. Kurgu, 17(1), 33-41.
• Özer, Ö. (2021a). Yetiştirme Kuramı: Televizyon ve Twitter'ın Yetiştirme Rolüne Yönelik Türkiye'de Yapılan Bir Araştırma. Global Media Journal: Turkish Edition, 11(22).
• Özer, Ö. (2021b). Türkiye’de Yapılan Yetiştirme Kuramı Tezlerinin Bir Değerlendirmesi. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 19(38), 591-608.
• Özketen, Ş. (2021). Astroloji ve İnsan İradesi Üzerine Bir Değerlendirme. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(16), 581-595. https://doi.org/10.17050/kafkasilahiyat.879385
• Postman, N. (1994). Televizyon: Öldüren Eğlence (Trans. O. Akınhay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Pugh, J. F. (1983). Astrology and fate: The Hindu and Muslim experiences. Keyes and Daniel, 131-146. https://doi.org/10.1525/9780520406964-008
• Quinn, P. L. (2010). Sin and original sin. A Companion to Philosophy of Religion, 614-621.
• Robbins, J. (2004). Becoming sinners: Christianity and moral torment in a Papua New Guinea society (Vol. 4). Univ of California Press.
• Rose, M. (2017). For Our Sins: Christianity, Complicity and the Racialized Construction of Innocence. Exploring Complicity: Concepts, Cases and Critique, 53-64. http://dx.doi.org/10.17613/M6V19N
• Sarbay, A. (2003). Bekarete Kemer Takmak. https://tarihistory.com/arastirmalar/bekarete-kemer-takmak/
• Saussure, F. D. (1998). Genel Dilbilim Dersleri (Trans. Berke Vardar). İstanbul: Multilingual.
• Sennett, R. (2005). Saygı Eşit Olmayan Bir Dünyada (Trans. Ümmühan Bardak). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sennett, R. (2009). Yeni Kapitalizmin Kültürü (Trans. Aylin Onacak). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sezgin, O. (1988). Eğitimde Psikolojik Terbiyenin Rolü ve İslamda Eğitim. Istanbul Journal of Sociological Studies, (22), 237.
• Sönmez, V. (2017). İslam İnancında Günah Kavramı. Journal of Islamic Research, 28(1), 42-66.
• Stott, J. (2017). Basic Christianity. Wm. B. Eerdmans Publishing.
• Stout, D. A. & Buddenbaum, J. M. (2000). Kitle İletişim Araştırmalarının ve Din Sosyolojisinin Bir Sentezine Doğru (Trans. Metin Işık). Selçuk İletişim, 1(3), 117-121. https://doi.org/10.18094/si.18200
• Sucu, İ. (2011). Farklı Yaşam Tarzlarında Geleneksel ve Modern Anlayışının Televizyon Dizilerine Yansıması. Sosyoloji Dergisi, (23), 125-146.
• Şahin, N. (2020). Hıristiyanlıkta ve İslam’da Kurtuluş Anlayışı. The Journal of Social Sciences, 29(29), 477-498. http://dx.doi.org/10.16990/Sobider.4505
• Şirin, M. R. (2021). Medyanın Kör Noktası: Din. Çocuk ve Medeniyet, 6(12), 129-146.
• Tavaslı, Y. (2020). Tavaslı Yayınları Salat-ı Tefriciye ve Esmaül-Hüsna Faziletleri. Tavaslı Yayınları.
• Topaloğlu, B. (2012). Tövbe Günahtan Dönüp Allah’a Yönelme Anlamında Terim. TDV İslâm Ansiklopedisi Skin 41. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. https://islamansiklopedisi.org.tr/tovbe#1
• Trocholepczy, B. (2013). Dijital Medya ve Din Eğitimi: Ayrı Dünyalar?. Çocuk ve Medeniyet, 6(12), 183-196. https://doi.org/10.47646/CMD.2021.263
• Tural, M. (2022). Psiko-Fenomenolojik Açıdan Hristiyanlıkta Arınma Ritüelleri. Türk Din Psikolojisi Dergisi, (6), 101-124.
• Uludağ, S. (2012). Tövbe Tasavvuf. TDV İslâm Ansiklopedisi Skin 41. TDV İslâm Araştırmaları Merkezi. https://islamansiklopedisi.org.tr/tovbe#3-tasavvuf
• Wensinck, A. J. (1936). El-Muʿcemü’l-müfehres li-elfâẓi’l-hadîs̱i’n-Nebevî I-VII. Leiden: Brill Press.
• Wiley, T. (2002). Original Sin: Origins, Developments, Contemporary Meanings. Paulist Press.
• Yeni Şafak (2022). Salat-ı Tefriciye Duası Arapça- Türkçe Okunuşu, Salat-ı Tefriciye Anlamı. https://www.yenisafak.com (Access date: 15 November 2024).
• Yeniakit. (2021). Akit Yazdı RTÜK Harekete Geçti! Camdaki Kız'a Ceza Yağdı. https://www.yeniakit.com.tr (Access date: 15 November 2024).
• Yeniakit. (2023). Camdaki Kız İsimli Rezalet Dizi İşte Şimdi Yandı!. https://www.yeniakit.com.tr (Access date: 15 November 2024).