Toplumsal Cinsiyet Ve Medya İlişkisi: Yazılı Basında Kadına Şiddet Ve Kadın Cinayetleri Haberleri Üzerine Bir Analiz

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 475 - 506, 29.12.2018

Fatma Avcı , İ. Ayşad Güdekli

Öz

Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin sonuçlarından biri olan ataerkil sistem kadına şiddet ve kadın cinayetleri üzerinde etkilidir. Erkek egemen sistem toplumun sosyal, siyasal ve ekonomik alanlarına hâkim olmakta, kadınlar ikincil konuma düşmekte ve eril şiddete maruz kalmaktadır. Yazılı ve görsel medya, kadına yönelik şiddet ve kadın cinayeti olaylarını sıklıkla haberleştirmekte, toplumda kadına şiddeti görünür kılmaktadır. Bu çalışmada 11 Şubat 2015 tarihinde Mersin’de işlenen Özgecan Aslan cinayeti döneminde, Türk yazılı basınında çıkan kadına şiddet haberlerindeki söylem farklılıkları ele alınacaktır. Çalışma farklı yayın politikalarına sahip olan Cumhuriyet, Akit ve Hürriyet gazetelerinin 14 Şubat 2015- 14 Mart 2015 tarihlerindeki ilgili haber metinlerini kapsamış, haber metinleri Van Dijk’ın eleştirel söylem çözümlemesi yöntemiyle analiz edilmiştir. Çalışma bulgularına göre Özgecan Aslan cinayeti ve kadına şiddet haberlerini gazeteler kendi ideolojilerine ve yakın ilişkide olduğu siyasi kanadın söylemlerine göre şekillendirmiştir. Kullandıkları başlıklar, fotoğraflar ve sözcükler incelendiğinde olaylar üç gazetede farklı şekilde yorumlanmıştır. Olayların toplumsal bağlamından koparılıp siyasi bir malzemeye dönüştürüldüğü, haberlerde eril söylemin bulunduğu ve tiraj kaygısı
ile sansasyonelleştirildiği sonuçlar arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Özgecan Aslan, Toplumsal Cinsiyet, Kadına Şiddet, Medya

The Relationship Between Gender And Media: An Analysis On News Coverage Of Violence Against Women And Femicide

Öz

As an outcome of the social gender mainstreaming, the paternalistic system has descent effect on violence against women. The male dominated system ruling over the political, financial and social areas of the community creates unequal power relations and consequently women are subordinated and subjected to male violence. The news of violence against women are daily exposed in written and visual media and this type of violence is made visible in the society.In this study, it has been analysed how the Turkish written media depicted the murder of Özgecan Aslan on February 11th 2015 in Mersin; and the expression differences on Özgecan Aslan’s murder and concurrent cases of violence against women in the media are discussed. The article includes the news published between February 14th 2015 and March 15th 2015 on the newspapers Cumhuriyet, Akit and Hürriyet, all of which has different publishing policies. The texts
have been analysed by using the method of critical discourse analysis by Teun Van Dijk. Due to the findings, the newspapers shaped the news on murder of Özgecan Aslan and violence against women as to their ideologies along with the statements of the political circles which they are in closer relationship. When the titles, photos and words they preferred have been analysed, it is evident that incidents have been interpreted in a different way on all three newspapers. It has been concluded that the incidents have been detached from its social context and used as a means of political material, the news included masculine expressions and were sensationalized for rating

Anahtar Kelimeler

Özgecan Aslan, Gender, Violence Against Women, News Expressions, Media, Patriarchy

Kaynakça

• Adak, S. (2016). Siyaset ve Toplumsal Cinsiyet. F. Saygılıgil (hzl.). Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları, s. 18-24, Dipnot, Ankara.
• Ayhan, A., Kükrer Aydın, Ö. (2015). İnternet Gazetelerindeki Okur Yorumlarına Yönelik Bir Analiz (Özgecan Aslan Cinayeti Örneği). Global Media Journal TR Edition, 6 (11): 75-89. Bayhan, V. (2013). Beden Sosyolojisi ve Toplumsal Cinsiyet. Doğu Batı, s. 147-164. Berktay, F. (1997). Tanımlanması Serbest Bir Nesne: Kadın. N. Arat (drl.). Kadınların Gündemi (s. 89-97). Say Yayınları.İstanbul
• Bora, A. (2012). Toplumsal Cinsiyete Dayalı Ayrımcılık. K. Çayır, M. Ayan Ceyhan (drl.).Ayrımcılık Çok Boyutlu Yaklaşımlar (s. 175-187). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Bulunmaz, B. (2009). Medya ve Siyaset Etkileşiminin Karşılıklı Boyutları. N. Tan Akbulut,C. Bilgili (drl.). Kitle İletişimi ve Toplumsalın Üretimi (s. 331-347). Beta Yayıncılık,İstanbul.
• Connell, R. W. (2016). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar (2 b.). (çev. C. Soydemir) Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Çakır, S. (1991). Siyasal Yaşama Katılım Mücadelesinde Türk Kadını. N. Arat (drl.). Kadınlar ve Siyasal Yaşam Eşit Hak Eşit Katılım (s. 131-142). Cem Yayınevi, İstanbul.
• Çetin Özkan, Z. (2016). Geleneksel Türk Sinemasında Erkeğin Değişen Simgesi. H. Kuruoğlu (drl.). Erkek Kimliğinin Değişemeyen Halleri (s. 121-135). Nobel Yaşam, İstanbul.
• Çoban, B. (2009). Medya,Kamuoyu, İdeoloji. C. Bilgili, N. Tan Akbulut (drl.). Kitle İletişimi ve Toplumsalın Üretimi (s. 137-162). Beta Yayınevi, İstanbul.
• Dursun, Ç. (2010). Kadına Yönelik Şiddet Karşısında Haber Etiği. Fe Dergisi, s. 19-29.
• Ergeç, N. E. (2010). Medya ve Söylem. Pegem Akademi, Ankara.
• Güdekli, A. (2016). Küresel Erkek(lik) ve Medya. Literatürk Academia, Konya.
• Güldü, Ö., Ersoy Kart, M. (2009). Toplumsal Cinsiyet Rolleri ve Siyasal Tutumlar: Sosyal Psikolojik Bir Değerlendirme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, s. 97-117.
• Hartmann, H. (2008). Marksizmle Feminizmin Mutsuz Evliliği. G. A. Savran,N.T Demiryontan (drl.). Kadının Görünmeyen Emeği (s. 157-198). Yordam Kitap, İstanbul
• Kabadayı, L. (2006). Kadınlar ve Medya: Türk Kadın Muhabirlerinin Profili, Haber Anlayışı ve Haber Metinlerinde Kadınları Tanımlayışı. D. İmançer (drl.) Medya ve Kadın (s. 103-119) E Babil Yayınları, Ankara.
• Kaplan, N., Akyol, Ş. (2009). Bilgi Üreten Bir Kültür ve İletişim Formu Olarak Gazetecilikte Meslek Etiği: Mesleğe Aday Öğrencilerin Gazeteciliğe Bakış Açılarının Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma. N. Tan Akbulut,C. Bilgili (drl.). Kitle İletişimi ve Toplumsalın Üretimi (s. 231-253). Beta Yayıncılık, İstanbul
• Population Reports. (1999). Ending Violence Against Woman. Issues in World Health.
• Sancar, S. (2013). Erkeklik: İmkansız İktidar (3 b.). Metis, İstanbul.
• Suğur, S. (2009). Kadına Yönelik Şiddetin Boyutları. G. Y. Oğuz (ed.). Toplumsal Yaşamda Kadın (s. 149-165). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Şener, G., Çavuşoğlu, Ç., Irklı, H. İ. (2016). Medya ve Toplumsal Cinsiyet. F. Saygılıgil(hzl.). Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları (s. 166-183). Dipnot, Ankara.
• Tekeli, Ş. (1991). Kadınların Siyasetten Dışlanmışlıklarının 55 Yıllık Öyküsü. N. Arat (drl.). Kadınlar ve Siyasal Yaşam Eşit Hak-Eşit Katılım (s. 115-128). Cem Yayınevi, İstanbul.
• Toksöz, G. (2011). Kalkınmada Kadın Emeği. Varlık Yayınları, İstanbul.
• Van Dijk, T. A. (1999). Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları. M. Küçük (drl.). Medya İktidar İdeoloji (s. 331-377). Ark Yayınları, Ankara.
• Yaktıl Oğuz, G. (2010). Erkek Egemen Toplumda Gücün Kanıtı: Kadına Yönelik Şiddet ve Medyadaki Görünümleri. Ö. Özer (ed.). Medyada Şiddet Kültürü (s. 433-450), Literatürk, İstanbul
• Yegen, C. (2014). İnternet Haberciliğinde Kadın Cinayeti Haberlerinin Sunumu: Posta Gazetesi Örneği. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication (TOJDAC), s. 15-28.